Medusagyne oppositifolia – gatunek endemiczny dla wyspy Mahé w archipelagu Seszeli, reprezentujący monotypowy rodzaj Medusagyne. Dawniej roślina ta wyodrębniana była w randze własnej rodziny Medusagynaceae, jednak w systemie APG III (2009) włączona została do rodziny ołdzianowatych (Ochnaceae)[5]. Przez długi czas gatunek ten uważany był za wymarły, aż do ponownego odnalezienia pojedynczych roślin w latach 70. XX wieku. Obecnie znanych jest ok. 40 drzew rosnących w naturze[6].
Morfologia
- Pokrój
- Drzewo z kulistą koroną, osiągające 10 m wysokości i 30 cm średnicy pnia.
- Liście
- Ułożone są naprzeciwlegle. Mają blaszkę eliptyczną, skórzastą i całobrzegą, do 8 cm długą i 4 cm szeroką. Ogonek liściowy jest krótki – osiąga do 5 mm.
- Kwiaty
- Zebrane są w luźne wierzchotki wyrastające na końcach pędów. W obrębie kwiatostanu znajdują się kwiaty obupłciowe, w górnej części obecne są kwiaty pręcikowe. Poszczególne kwiaty są promieniste, osiągają do 1,3 cm średnicy. Szerokojajowate działki kielicha są odgięte. Wolne płatki korony są także szerokojajowate, do zaokrąglonych, białe, a w przypadku jednej z populacji także różowe. Pręciki w kwiatach męskich występują w liczbie 200–300, podczas gdy w kwiatach obupłciowych są mniej liczne i wyrastają w 3–4 okółkach znajdujących się poniżej górnej zalążni o beczułkowatym kształcie. Zalążnia tworzona jest przez ok. 20–23 owocolistki połączone wokół centralnej kolumny na kształt cząstek pomarańczy. Każda komora zalążni zawiera po 2 zalążki. Górne końce owocolistków wyrastają w tęgie, główkowate znamię tworząc pierścień wokół górnej krawędzi zalążni.
- Owoce
- Podczas owocowania zalążnia drewnieje, a poszczególne zalążki rozpościerają się wokół centralnej kolumny na kształt parasola, połączone w górnej części owocu. Nasiona znajdujące się w poszczególnych komorach mają do 3 mm średnicy i są oskrzydlone[6].
Ekologia
Rośliny tego gatunku znane są z kilku stanowisk, na których rosną pojedyncze okazy lub niewielkie ich grupy. Wyrastają w skalistych szczelinach w masywach granitowych[4].
Systematyka
Gatunek wyodrębniany był w monotypową rodzinę Medusagynaceae Engl. & Gilg, Syllabus, ed. 9-10: 280. 6 Nov 1924[7] zaliczaną do herbatowców (Theales) w systemie Cronquista (1981) lub wyodrębnianą w randze własnego rzędu Medusagynales w systemie Takhtajana (1997)[2]. Dowody molekularne świadczą o bliskim pokrewieństwie tej rośliny z rodzinami ołdzianowatych (Ochnaceae sensu stricto) i Quiinaceae, przy czym relacje pokrewieństwa między tymi grupami pozostają niejasne. W systemie APG III (2009) taksony te złączono w jedną rodzinę ołdzianowatych (Ochnaceae sensu lato) wchodzącą w skład rzędu malpigiowców (Malpighiales)[2].
Zagrożenia i ochrona
Gatunek znalazł się na krawędzi wymarcia ze względu na skrajnie nieliczne zasoby. Długi czas uważany był już za wymarły, aż do odnalezienia pojedynczych roślin w latach 70. XX wieku. Do 1989 znano tylko 10 drzew tego gatunku. Później odnaleziono kolejne, tak że znanych jest 40 okazów naturalnego pochodzenia[6]. Prawdopodobnie optymalne siedliska tego gatunku (bardziej wilgotne) zostały zniszczone, bowiem rośliny rosnące obecnie w naturze wydają owoce, w których nasiona nie dojrzewają. Słabo ukorzeniające się i wolno rosnące sadzonki ograniczały skuteczność ochrony ex situ. Przełom ogłoszono w 2006 roku, kiedy to po zastosowaniu hodowli hydroponicznej uzyskano dość sadzonek, by wzmocnić populacje rosnące w stanie dzikim[4].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
