Niezapominajka leśna[5] (Myosotis sylvatica Hoffm.) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych. Występuje w stanie dzikim w Europie środkowej i wschodniej – granica zachodnia występowania biegnie przez Szwecję, Danię, Wielką Brytanię, Francję i Włochy. Dalej na wschód rośnie w Azji Mniejszej, w regionie Kaukazu i dalej poprzez Iran, Pakistan, Indie po Nepal i Bhutan[4]. Jako gatunek introdukowany rośnie na Maderze, w południowej Afryce, w Ameryce Północnej, w Australii i Nowej Zelandii, w Chile i Argentynie[4]. W Polsce gatunek spotykany w całym kraju, częstszy na południu, rzadszy na środkowym wschodzie oraz zachodzie[6]. Rośnie w żyznych lasach liściastych i zaroślach, w miejscach wilgotnych, rzadko na łąkach[7]. Uprawiana jest często jako roślina ozdobna[8] i nierzadko dziczeje[9].
Bylina o łodygach zwykle rozgałęzionych od dołu, rzadziej pojedynczych, prosto wzniesionych lub łukowato podnoszących się. Pęd w dolnej i środkowej części rzadko pokryty długimi i odstającymi włoskami. W górnej części włoski są krótkie i przylegające[7].
Dolne zebrane w rozetę, poza tym występują liście łodygowe, ale brak ich w obrębie kwiatostanów. Liście zmienne pod względem kształtu – od szerokoeliptycznych do równowąsko podługowatych, także odwrotnie jajowate i łopatkowate[7]. Liście odziomkowe o ogonkach nie dłuższych od blaszki liściowej[9], liście łodygowe siedzące[10].
Zebrane na szczycie łodygi w skrętki, które początkowo są ścieśnione, ale stopniowo wydłużają się i w czasie owocowania mają postać luźnego grona[7]. W czasie kwitnienia szypułki co najwyżej tak długie jak kielich[9]. Kielich dzwonkowaty, złożony z 5 zrośniętych w krótką rurkę do 3 mm długości (w czasie owocowania wydłuża się do 5 mm). Działki wcięte do 3/5 z łatkami lancetowatymi. U dołu okryty jest włoskami haczykowatymi. Korona kwiatu jasnoniebieska, rzadziej biała lub różowa, z płasko rozpostartymi łatkami, o średnicy zwykle od 6 do 9 mm. Rurka korony żółta, długości kielicha. W środku korony 5 pręcików o nitkach zrośniętych z rurką korony i z niej nie wystające[7]. Osklepki żółte[10].
Czterodzielna rozłupnia. Rozpada się na spłaszczone, trójgroniasto jajowate rozłupki, błyszczące, ciemne, o długości do 2 mm[7].
Gatunki podobne
Niezapominajka alpejska, rzadziej uprawiana, ma dolne liście na ogonkach dłuższych od blaszki, a kwiaty ciemnoniebieskie. Niezapominajka rozłogowa ma koronę o wydłużającej się rurce, pod koniec kwitnienia do dwóch razy dłuższą od kielicha. Pozostałe niezapominajki środkowoeuropejskie mają kielich bez włosków haczykowatych lub wyraźnie mniejsze kwiaty (do 5 mm średnicy)[9].
Siedlisko: Preferuje miejsca wilgotne (np. przy brzegach potoków i źródliskach) oraz żyzne. Rośnie w lasach liściastych, w Europie Środkowej z rzędu Fagetalia, poza tym w zaroślach i rzadziej na łąkach[7]. W Europie Środkowej gatunek częstszy w niższych położeniach górskich niż na niżu. Najliczniejszy w reglu dolnym i górnym, sięga też piętra subalpejskiego. W Tatrach dochodzi do 1642 m n.p.m.[7]Hemikryptofit[9], stosunkowo krótkowieczny[11].
‘Nina Blue’ – rośliny karłowe, do 5 cm wysokości, z kwiatami niebieskimi;
‘Nina Rosea’ – rośliny karłowe, do 5 cm wysokości, z kwiatami różowymi;
‘Rosylva’ – kwiaty różowe;
‘Snowsylva’ – kwiaty białe.
Niezapominajka leśna jest uprawiana jako roślina ozdobna; często w ofercie handlowej określana jest jako niezapominajka alpejska M. alpestris hort. non Schmidt[9]. Nadaje się na rabaty, szczególnie na obwódki[11].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce.Adam Zając, Maria Zając (red.).Kraków:Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego,2001,s.366. ISBN83-915161-1-3.
Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. X.Bogumił Pawłowski (red.).Warszawa, Kraków:PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,1963,s.168–170.
GeoffreyG.BurnieGeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN3-8331-1916-0, OCLC271991134.
WładysławMatuszkiewicz:Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski.Warszawa:Wydawnictwo Naukowe PWN,2005. ISBN83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
