Wiesiołkowate (Onagraceae Juss.) – rodzina roślin z rzędu mirtowców zawierająca około 22 rodzaje i około 656 gatunków. Rodzina kosmopolityczna, jest rozpowszechniona na całym świecie od strefy borealnej po tropikalną poza suchymi strefami Afryki i Australii. Najsilniej zróżnicowana jest w zachodniej części Ameryki Północnej i w Andach. Nazwa rodziny pochodzi od rodzaju Onagra (nazwa synonimiczna dla rodzaju Oenothera)[5]. Do rodziny należy szereg ważnych roślin ozdobnych, zwłaszcza z rodzaju fuksja, ale także klarkia, wierzbownica, wiesiołek, a niektóre gatunki z rodzaju ludwigia uprawiane są jako rośliny wodne w stawach. Jadalne są kwiaty i owoce z rodzaju fuksja oraz korzenie i liście większości gatunków z rodzaju wiesiołek. Z nasion roślin z tego ostatniego rodzaju pozyskuje się olejek stosowany w medycynie.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Wiesiołkowate
Ilustracja
Wierzbówka kiprzyca
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mirtowce

Rodzina

wiesiołkowate

Nazwa systematyczna
Onagraceae Juss.
Gen. Pl.: 317. 1789, nom. cons.
Synonimy
  • Onagraceae Adans., Fam. Pl. 2: 81. 1763
  • nom. cons.[3]
  • Circaeaceae Ruthe
  • Epilobiaceae Ventenat
  • Fuchsiaceae (DC.) Lilja
  • Isnardiaceae Martynov
  • Jussiaeaceae Martynov
  • Lopeziaceae (Spach) Lilja
  • Oenotheraceae C. C. Robin[4]
Zamknij
Wiesiołek dwuletni
Fuksja 'Multa'

Morfologia

Thumb
Ludwigia grandiflora
Pokrój
Rośliny zielne (jednoroczne i byliny), rzadziej krzewy lub drzewa (bardzo rzadko, do 30 m wysokości), a także drewniejące pnącza[5]. Rośliny wodne (Ludwigia) zakorzenione w dnie o liściach pływających[4].
Liście
Zwykle skrętoległe, rzadziej naprzeciwległe i okółkowe. Pojedyncze, rzadko z przylistkami u nasady, często zresztą szybko odpadającymi. Blaszka całobrzega, ząbkowana lub pierzasto klapowana[5]. Liście często zebrane przy ziemi w różyczkę liściową[4].
Kwiaty
Kwiaty entomogamiczne lub anemogamiczne[4], zebrane w ulistnione kłosy i grona, rzadziej wiechy, rzadko też zdarza się, że kwiaty są pojedyncze. Najczęściej są promieniste, choć zdarzają się nieco grzbieciste, zwykle też są obupłciowe, rzadko jednopłciowe. Dno kwiatowe silnie wydłużone (hypancjum) z gruczołami miodnikowymi wewnątrz. Działki kielicha są zwykle 4, rzadziej od 2 do 5, przyrośnięte są do hypancjum i mogą być zielone lub kolorowe. Płatki korony występują w liczbie od dwóch do czterech (rzadko pięć lub brak ich zupełnie). Pręciki są cztery lub jest ich 8, u roślin z rodzaju Lopezia z jednym lub dwoma dodatkowymi prątniczkami. Zalążnia dolna lub wpół dolna powstaje z wielu owocolistków tworzących od dwóch do czterech (rzadko sześć) komór. Szyjka słupka pojedyncza z liczbą łatek znamienia odpowiadającą liczbie działek (zwykle czterema)[5].
Owoce
Zwykle suche – torebka, rzadko orzech, wyjątkowo jagoda, nasiona liczne[4][5].

Biologia

Rośliny przeprowadzają fotosyntezę typu C3. Przypuszczalna podstawowa liczba chromosomów dla rodziny to 11, przy czym x=(6-)7(-18)[4].

Systematyka

Przynależność rodziny do rzędu mirtowców (Myrtales) nie budzi wątpliwości, jest ona zaliczana do niego we wszystkich ważniejszych systemach klasyfikacji roślin. Jest też dobrze zdefiniowana i w jej zakresie nie zachodzą zmiany, inaczej jest jednak z zaliczanymi tu rodzajami. Badania molekularne nad filogenezą roślin tu zaliczanych spowodowały w ostatnich latach szereg zmian na tym szczeblu i tak: rozszerzono zakres rodzaju wiesiołek Oenothera włączając do niego wyodrębniane wcześniej rodzaje Calylophus, Gaura i Stenosiphon; z kolei rodzaj Chamissonia został podzielony na: Camissoniopsis, Chylisma, Chylismiella, Eremothera, Eulobus, Holmgrenia, Taraxia i Tetrapteron[5].

Pozycja według APWeb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana dla rodziny krwawnicowatych (Lythraceae) w obrębie rzędu mirtowców (Myrtales)[2].

mirtowce

Combretaceaetrudziczkowate





Onagraceaewiesiołkowate



Lythraceaekrwawnicowate






Myrtaceaemirtowate



Vochysiaceae





Melastomataceaezaczerniowate




Crypteroniaceae




Alzateaceae



Penaeaceae








Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne Magnoliophyta Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe Rosidae Takht., nadrząd Myrtanae Takht., rząd mirtowce Myrtales Rchb., podrząd Onagrineae Rchb., rodzina wiesiołkowate Onagraceae Juss[6].

Podział i wykaz rodzajów[7][8][5]

Podrodzina: Ludwigioideae W. L. Wagner & Hoch (brak hypancjum)

Podrodzina: Onagroideae (hypancjum wydłużone)

Przypisy

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.