Wiesiołkowate (Onagraceae Juss.) – rodzina roślin z rzędu mirtowców zawierająca około 22 rodzaje i około 656 gatunków. Rodzina kosmopolityczna, jest rozpowszechniona na całym świecie od strefy borealnej po tropikalną poza suchymi strefami Afryki i Australii. Najsilniej zróżnicowana jest w zachodniej części Ameryki Północnej i w Andach. Nazwa rodziny pochodzi od rodzaju Onagra (nazwa synonimiczna dla rodzaju Oenothera)[5]. Do rodziny należy szereg ważnych roślin ozdobnych, zwłaszcza z rodzaju fuksja, ale także klarkia, wierzbownica, wiesiołek, a niektóre gatunki z rodzaju ludwigia uprawiane są jako rośliny wodne w stawach. Jadalne są kwiaty i owoce z rodzaju fuksja oraz korzenie i liście większości gatunków z rodzaju wiesiołek. Z nasion roślin z tego ostatniego rodzaju pozyskuje się olejek stosowany w medycynie.
Wierzbówka kiprzyca | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina |
wiesiołkowate | ||
Nazwa systematyczna | |||
Onagraceae Juss. Gen. Pl.: 317. 1789, nom. cons. | |||
Synonimy | |||
|
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny zielne (jednoroczne i byliny), rzadziej krzewy lub drzewa (bardzo rzadko, do 30 m wysokości), a także drewniejące pnącza[5]. Rośliny wodne (Ludwigia) zakorzenione w dnie o liściach pływających[4].
- Liście
- Zwykle skrętoległe, rzadziej naprzeciwległe i okółkowe. Pojedyncze, rzadko z przylistkami u nasady, często zresztą szybko odpadającymi. Blaszka całobrzega, ząbkowana lub pierzasto klapowana[5]. Liście często zebrane przy ziemi w różyczkę liściową[4].
- Kwiaty
- Kwiaty entomogamiczne lub anemogamiczne[4], zebrane w ulistnione kłosy i grona, rzadziej wiechy, rzadko też zdarza się, że kwiaty są pojedyncze. Najczęściej są promieniste, choć zdarzają się nieco grzbieciste, zwykle też są obupłciowe, rzadko jednopłciowe. Dno kwiatowe silnie wydłużone (hypancjum) z gruczołami miodnikowymi wewnątrz. Działki kielicha są zwykle 4, rzadziej od 2 do 5, przyrośnięte są do hypancjum i mogą być zielone lub kolorowe. Płatki korony występują w liczbie od dwóch do czterech (rzadko pięć lub brak ich zupełnie). Pręciki są cztery lub jest ich 8, u roślin z rodzaju Lopezia z jednym lub dwoma dodatkowymi prątniczkami. Zalążnia dolna lub wpół dolna powstaje z wielu owocolistków tworzących od dwóch do czterech (rzadko sześć) komór. Szyjka słupka pojedyncza z liczbą łatek znamienia odpowiadającą liczbie działek (zwykle czterema)[5].
- Owoce
- Zwykle suche – torebka, rzadko orzech, wyjątkowo jagoda, nasiona liczne[4][5].
Biologia
Rośliny przeprowadzają fotosyntezę typu C3. Przypuszczalna podstawowa liczba chromosomów dla rodziny to 11, przy czym x=(6-)7(-18)[4].
Systematyka
Przynależność rodziny do rzędu mirtowców (Myrtales) nie budzi wątpliwości, jest ona zaliczana do niego we wszystkich ważniejszych systemach klasyfikacji roślin. Jest też dobrze zdefiniowana i w jej zakresie nie zachodzą zmiany, inaczej jest jednak z zaliczanymi tu rodzajami. Badania molekularne nad filogenezą roślin tu zaliczanych spowodowały w ostatnich latach szereg zmian na tym szczeblu i tak: rozszerzono zakres rodzaju wiesiołek Oenothera włączając do niego wyodrębniane wcześniej rodzaje Calylophus, Gaura i Stenosiphon; z kolei rodzaj Chamissonia został podzielony na: Camissoniopsis, Chylisma, Chylismiella, Eremothera, Eulobus, Holmgrenia, Taraxia i Tetrapteron[5].
- Pozycja według APWeb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina siostrzana dla rodziny krwawnicowatych (Lythraceae) w obrębie rzędu mirtowców (Myrtales)[2].
mirtowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne Magnoliophyta Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe Rosidae Takht., nadrząd Myrtanae Takht., rząd mirtowce Myrtales Rchb., podrząd Onagrineae Rchb., rodzina wiesiołkowate Onagraceae Juss[6].
Podrodzina: Ludwigioideae W. L. Wagner & Hoch (brak hypancjum)
- Ludwigia L. – ludwigia
Podrodzina: Onagroideae (hypancjum wydłużone)
- Camissonia Link
- Camissoniopsis W. L. Wagner & Hoch
- Chylismia (Torr. & A.Gray) Nutt. ex Raim.
- Chylismiella (Munz) W. L. Wagner & Hoch
- Circaea L. – czartawa
- Clarkia Pursh – klarkia, dzierotka
- Epilobium L.– wierzbownica
- Eremothera W. L. Wagner & Hoch
- Eulobus Nutt. ex Torr. & A.Gray
- Fuchsia L. – fuksja
- Gayophytum A. Jussieu
- Gongylocarpus Schltdl. & Cham.
- Hauya Candolle
- Lopezia Cavanilles – lopezja
- Megacorax S. González & W. L. Wagner
- Neoholmgrenia W. L. Wagner et Hoch
- Oenothera L. – wiesiołek
- Taraxia (Torrey & A. Gray) Raimann
- Tetrapteron (Munz) W. L. Wagner & Hoch
- Xylonagra Donnell Smith & Rose
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.