Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rośliny pasożytnicze, parazytofity – rośliny korzystające z wody i soli mineralnych oraz substancji organicznych wytworzonych przez inne organizmy, które stają się ich żywicielami. Stanowią nieliczną procentowo grupę gatunków, ogromna bowiem większość roślin to gatunki autotroficzne.
Ocenia się, że na świecie istnieje ok. 3 tys. gatunków roślin pasożytniczych. Wyróżnia się wśród nich:
Rośliny pasożytnicze dzieli się także ze względu na zdolność do fotosyntezy:
Parazytofity mogą pasożytować na różnych częściach roślin. Wyróżnia się dwie grupy:
Zgodnie z tym podziałem pasożyty całkowite są zawsze obligatoryjne i można je rozróżniać ze względu na zasiedlane części roślin, np.:
Półpasożytów dotyczą obydwa pozostałe podziały, czyli np.:
Najważniejszą cechą budowy umożliwiającą parazytofitom pasożytniczy tryb życia jest posiadanie specjalnych ssawek (haustorium). Wchłaniają one wodne roztwory soli i substancji organicznych z organizmu żywiciela oraz wydzielają specjalne enzymy umożliwiające inwazję do jego organizmu. U pasożytniczych roślin nadrzewnych, jak np. u jemioły, ważnym przystosowaniem jest też wytwarzanie kleistych owoców, które mogą przykleić się do gałęzi drzew.
Parazytofity cechuje zwykle wybiórczość co do organizmu żywiciela. Przeważnie pasożytują na ściśle określonym gatunku, lub grupie spokrewnionych gatunków, np. zaraza błękitnawa pasożytuje tylko na bylicy polnej. Mniej wyspecjalizowany jest np. łuskiewnik różowy, który pasożytuje na korzeniach wielu gatunków drzew.
Nasiona wielu roślin pasożytniczych kiełkują tylko wtedy, gdy znajdą się w pobliżu rośliny żywicielskiej. Po wykiełkowaniu wytwarzają ssawki, którymi przytwierdzają się do żywiciela i wnikają do jego organizmu pobierając z niego potrzebne im składniki. Ponieważ nie muszą przeprowadzać fotosyntezy, nie posiadają chlorofilu, a liście zwykle mają zredukowane do łusek.
Konsekwencją pasożytniczego trybu życia jest uproszczenie budowy ciała rośliny. Nie musząc wytwarzać skomplikowanych struktur niezbędnych do procesu fotosyntezy, niemal całą energię pobraną od żywiciela parazytofity mogą przeznaczyć na wytworzenie kwiatów i nasion. Tak jest np. u rosnącej w tropikach pasożytniczej raflezji, która wytwarza największe na świecie kwiaty (o średnicy do 1m i wadze do 7 kg). Ponieważ nie muszą przeprowadzać fotosyntezy, mogą rosnąć w miejscach silnie, lub nawet całkowicie zacienionych.
Na rośliny żywicielskie rośliny pasożytnicze wywierają niekorzystny wpływ. Pobierając z nich wodę z solami mineralnymi oraz składniki pokarmowe osłabiają je, a nawet mogą doprowadzić do ich śmierci, szczególnie pasożyty całkowite. Jeśli chodzi o półpasożyty, często nie obserwuje się ich szkodliwego wpływu na żywiciela, jednak jeśli występują w dużym zagęszczeniu (np. jemioła), wówczas również osłabiają żywiciela, a ponadto zacieniając go zmniejszają wydajność jego fotosyntezy.
W gospodarce człowieka rośliny pasożytnicze nie znalazły większego zastosowania. Jemioła używana jest jako roślina lecznicza i do celów dekoracyjnych. Niektóre, np. kilka gatunków kanianek, mogą zmniejszać plony roślin uprawnych, mogą także powodować zatrucia ludzi, a szczególnie zwierząt, które jedzą paszę z zakażonych tymi roślinami upraw, są bowiem roślinami trującymi.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.