historyczne określenie państwa niemieckiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rzesza (niem.Reich) – historyczne określenie państwa niemieckiego, stosowane dla podkreślenia jedności autonomicznych niemieckich regionów lub państw regionalnych.
Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Rzesza
Zamknij
Można wyróżnić cztery okresy historyczne, w których państwowość niemiecka określana była w ten sposób:
Święte Cesarstwo Rzymskie (niem. Heiliges Römisches Reich; w historiografii używana jest także nazwa Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, (niem.)Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation), w tym stanowiące jego trzon Królestwo Niemieckie ((niem.)Reich der Deutschen) – państwo istniejące w latach 962-1806, określane potocznie: Altes Reich – Stara Rzesza; Erstes Reich – Pierwsza Rzesza, I Rzesza.
Cesarstwo Niemieckie, Rzesza Niemiecka (Deutsches Reich, Deutsches Kaiserreich, potocznie: Zweites Reich – Druga Rzesza, II Rzesza) – państwo istniejące w latach 1871–1918
Rzesza Niemiecka (Deutsches Reich, potocznie: Weimarer Republik – Republika Weimarska) – państwo istniejące w latach 1918–1933
Rzesza Niemiecka (1933–1945) (Deutsches Reich, po aneksji Austrii w 1938 także Rzesza Wielkoniemiecka (Großdeutsches Reich), potocznie: Drittes Reich – Trzecia Rzesza, III Rzesza, inna używana nazwa to Niemcy hitlerowskie, (niem.)Nazi-Deutschland, Nazideutschland) – państwo istniejące w latach 1933–1945
Pod względem prawnym pierwszy z powyższych organizmów przestał istnieć w 1806, natomiast trzy kolejne nazwy odnoszą się do pojedynczego podmiotu prawa międzynarodowego, utworzonego w 1867 r. i pomimo kilkukrotnych zmian terytorium, ustroju oraz nazwy, zachowującego odtąd ciągłość prawną, istniejąc po dzień dzisiejszy jako Niemcy.
Cesarstwo Niemieckie powstałe w 1871 roku przyjęło formułę „Rzesza Niemiecka” za swoją urzędową nazwę, dla podkreślenia ciągłości historycznej względem Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
Etymologia: Germańskie słowo *rikaz zostało zapożyczone z języków celtyckich i pochodzi od słowa *rīxs – „król”, to zaś wywodzi się z praindoeuropejskiego tematu *reg, oznaczającego „rządzić, władać”.
Austria (niem.Österreich, staro-wysoko-niem.ôstarrîhhi) – „Państwo na wschodzie” (nazwa wzięła się stąd, że zalążkiem Austrii była niemiecka Marchia Wschodnia)
jako ogólne określenie królestwa (niem. "Königreich"), carstwa (niem. "Zarenreich"), cesarstwa (niem. "Kaiserreich") lub imperium kolonialnego (niem. "Weltreich")
jako określenie starożytnych imperiów m.in. rzymskiego (niem. "Römisches Reich"), bizantyńskiego (niem. "Byzantinisches Reich"), azteckiego (niem. "Aztekenreich"), inkaskiego (niem. "Inkareich"), mongolskiego (niem. "Mongolisches Reich") itp.
jako określenie dawnych imperiów muzułmańskich m.in. umajadzkiego (niem. "Umayyadenreich"), fatymidzkiego (niem. "Fatimidenreich"), ajjuwidzkiego (niem. "Ayyubidenreich"), abbasydzkiego (niem. "Abbasydenreich"), Wielkich Seldżuków (niem. "Großseldschukenreich"), Wielkich Mogołów (niem. "Mogulreich"), mameluckiego (niem. "Mamlukenreich"), osmańskiego (niem. "Osmanisches Reich") itp.