Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet (ZPOK) − założona w 1928 roku w Warszawie polska organizacja feministyczna działająca w ramach obozu sanacyjnego.
ZPOK powstał 25 marca 1928 r. w okresie akcji wyborczej do Sejmu i Senatu, prowadzonej na przełomie 1927 i 1928 roku. Jego założycielkami i organizatorkami były wybitne działaczki niepodległościowe, podczas I wojny światowej związane z organizacjami kobiecymi takimi jak Liga Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego i Liga Kobiet Galicji i Śląska a także uczestniczące w pracach Polskiej Organizacji Wojskowej i walczące w Legionach Polskich. Środowisko to po przewrocie majowym wsparło rządy Józefa Piłsudskiego i sanacji. Głównymi celami ZPOK było równouprawnienie kobiet, zwiększenie aktywności kobiet w życiu publicznym oraz pogłębianie idei państwotwórczej Józefa Piłsudskiego. Członkinie ZPOK podejmowały działania na rzecz faktycznego dopuszczenia kobiet do sprawowania urzędów państwowych, zrównania płac kobiet i mężczyzn oraz reform prawnych[1]. Poza aktywnością na niwie politycznej Związek rozwijał szeroką działalność społeczną przez organizowanie i prowadzenie różnych instytucji opieki społecznej, instytucji edukacyjnych, wytwórni spółdzielczych, które miały m.in. wspomóc i wzmocnić rodzinę a poprzez nią – odrodzone Państwo. Do najważniejszych zadań ZPOK należało niesienie pomocy rodzinie; szczególnie matkom i dzieciom z rodzin bezrobotnych, ubogich, dotkniętych chorobami, alkoholizmem[2].
Założycielką i prezeską organizacji była Zofia Moraczewska[3], a do czołowych działaczek należały: Maria Bartlowa, Zofia Daszyńska-Golińska, Bronisława Dłuska, Wanda Filipkowska-Pełczyńska, Katarzyna Grodecka, Hanna Hubicka, Halina Jaroszewiczowa, Maria Jaworska, Wincenta Konarzewska, Wanda Krahelska-Filipowiczowa, Julia Kratowska, Anna Paradowska-Szelągowska, Jadwiga Poczętowska, Hanna Pohoska, Janina Strzelecka, Leokadia Śliwińska, Wanda Twardowa, Eugenia Waśniewska, Halina Nieniewska, Janina Komornicka. Organizatorkom ZPOK szczególnie zależało na pozyskaniu i skupieniu w swych szeregach kobiet wykształconych i aktywnych. W zasadzie, w każdym z powołanych do życia Zrzeszeń Wojewódzkich czy Powiatowych w skład Zarządów wchodziły przedstawicielki miejscowej inteligencji, czynne działaczki, aktywistki społeczne, związane z obozem sanacyjnym. ZPOK nawiązał także ścisłą współpracę z górnośląskim Towarzystwem Polek, który wkrótce stał się jego filią. Związek – pod względem liczby swoich członkiń – rozwijał się szybko. W okresie swojego szczytowego rozwoju w 1932 Związek liczył ok. 50 tys. członkiń[4], liczba ta niebawem spadła i w połowie lat trzydziestych ZPOK liczył 37 000 członkiń[5]. W roku 1933 Moraczewska zrezygnowała z przewodniczenia ZPOK ze względu na to, że zaczął być przybudówką Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem[6]. W 1935 roku doszło do rozłamu w Związku – część działaczek wraz z byłą przewodniczącą opuściła ZPOK i powołała Stowarzyszenie "Samopomoc Społeczna Kobiet"[7]. Pozostałe kontynuowały dotychczasową działalność a przewodniczącą ZPOK od 1936 r. była Hanna Pohoska[2].
ZPOK wydawał dwutygodnik „Praca Obywatelska” (1928–1939) i tygodnik „Prosta Droga” (1930–1939)[8].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.