Życica

Życica (Lolium L.) – rodzaj roślin jednorocznych lub wieloletnich z rodziny wiechlinowatych. W wąskim, tradycyjnym ujęciu obejmuje ok. 10 gatunków^[5], a w szerokim, zaliczającym tu część gatunków tradycyjnie klasyfikowanych do rodzaju kostrzewa Festuca, obejmuje 28 gatunków^[4]. Rośliny te pochodzą prawdopodobnie z basenu Morza Śródziemnego, ale rozpowszechnione zostały obecnie szeroko na całym świecie^[6][5].

Życica

Życica trwała (po lewej) i życica wielokwiatowa (po prawej)
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	życica
Nazwa systematyczna
Lolium L. Sp. Pl. 83. 1 Mai 1753
Typ nomenklatoryczny
Lolium perenne L.[3]
Synonimy
Arthrochortus Lowe Bucetum Parn. Craepalia Schrank Crypturus Link Drymonaetes Ehrh. Gnomonia Lunell Loliola Dubois Micropyropsis Romero Zarco & Cabezudo Schedonorus P.Beauv[4].

Trawy z tego rodzaju mają duże znaczenie ekonomiczne. Należą tu cenione rośliny pastewne i ozdobne, ale też niektóre rosną jako chwasty w uprawach^[5].

Morfologia

Pokrój

Trawy luźnokępowe^[6].

Liście

Płaskie^[5].

Kwiatostan

Kłos luźny, złożony z wielokwiatowych, spłaszczonych kłosków ułożonych dwustronnie^[6], z kłoskami osadzonymi bokiem (dlatego bez plewy dolnej). U gatunków dołączanych tu w szerokim ujęciu rodzaju kwiatostany są wiechowate^[5].

Systematyka

Rodzaj z rodziny wiechlinowatych Poaceae, w której klasyfikowany jest do podrodziny Pooideae, plemienia Poeae i podplemienia Loliinae^[7]. W obrębie podplemienia rodzaj mimo odmienności budowy jest blisko spokrewniony z rodzajem kostrzewa Festuca. Od II połowy XX wieku problemem jest podział gatunków między tymi rodzajami z powodu grupy szerokolistnych gatunków zaliczanych tradycyjnie do kostrzew (podrodzaj Schedonorus/sekcja Bovinae, obejmujący m.in. kostrzewę olbrzymią F. gigantea, kostrzewę łąkową F. pratensis i kostrzewę trzcinową F. arundinacea). Gatunki te w rozmaitych badaniach (morfologicznych, genetycznych i chemicznych) wykazują większe podobieństwo do rodzaju Lolium niż innych gatunków z rodzaju Festuca. Analizy pokrewieństwa potwierdziły, że tworzą one wspólny klad z Lolium. W efekcie część autorów postuluje ich wyodrębnienie w osobny rodzaj Schedonorus, inni włączają te gatunki do rodzaju Lolium^[8]. To drugie rozwiązanie przyjmuje m.in. baza taksonomiczna Kew Gardens – Plants of the World online^[4].

Mieszańce między kostrzewami z sekcji Schedonorus i życicami wyodrębniane bywają pod nazwą kostrzyca (× Festulolium)^[9].

Gatunki flory Polski (w wąskim ujęciu)^[9]

• życica lnowa Lolium remotum Schrank – antropofit zadomowiony
• życica roczna Lolium temulentum L. – antropofit zadomowiony
• życica trwała, rajgras angielski Lolium perenne L.
• życica wielokwiatowa Lolium multiflorum Lam. – antropofit zadomowiony
• życica sztywna Lolium rigidum Gaudin – efemerofit
• życica szydlasta Lolium subulatum Vis. – efemerofit

W szerokim ujęciu rodzaju należą tu także^[4]:

• kostrzewa trzcinowa Lolium arundinaceum (Schreb.) Darbysh.
• kostrzewa olbrzymia Lolium giganteum (L.) Darbysh.
• kostrzewa łąkowa Lolium pratense (Huds.) Darbysh.

Wykaz gatunków (w szerokim ujęciu rodzaju)^[4]

• Lolium adzharicum (Tzvelev) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium apenninum (De Not.) Ardenghi & Foggi
• Lolium arundinaceum (Schreb.) Darbysh. – kostrzewa trzcinowa
• Lolium × aschersonianum (Dörfl.) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium atlantigenum (St.-Yves) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium × boucheanum Kunth
• Lolium × brinkmannii (A.Braun) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium canariense Steud.
• Lolium chayuense (L.Liu) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium × czarnohorense (Zapal.) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium duratum (B.S.Sun & H.Peng) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium × elongatum (Ehrh.) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi – kostrzyca Brauna
• Lolium × fleischeri (Rohlena) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium font-queri (St.-Yves) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium formosanum (Honda) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium giganteum (L.) Darbysh. – kostrzewa olbrzymia
• Lolium × holmbergii (Dörfl.) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium interruptum (Desf.) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium × krasanii (H.Scholz) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium letourneuxianum (St.-Yves) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium liangshanicum (L.Liu) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium mairei (St.-Yves) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium mazzettianum (E.B.Alexeev) Darbysh.
• Lolium mediterraneum (Hack.) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium multiflorum Lam. – życica wielokwiatowa
• Lolium perenne L. – życica trwała
• Lolium persicum Boiss. & Hohen.
• Lolium pluriflorum (Schult.) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium × portalii D.Allen
• Lolium pratense (Huds.) Darbysh. – kostrzewa łąkowa
• Lolium remotum Schrank – życica lnowa
• Lolium rigidum Gaudin – życica sztywna
• Lolium saxatile H.Scholz & S.Scholz
• Lolium scabriflorum (L.Liu) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium × schlickumii (Grantzow) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium × subnutans (Holmb.) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi
• Lolium subulatum Vis. – życica szydlasta
• Lolium temulentum L. – życica roczna
• Lolium tuberosum (Romero Zarco & Cabezudo) Banfi, Galasso, Foggi, Kopecký & Ardenghi