8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego

8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego (8 puł) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP.

Ten artykuł dotyczy 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego. Zobacz też: 8 Pułk Ułanów.

8 pułk ułanów

Odznaka 8 puł
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1918
Rozformowanie	1939
Patron	Józef Poniatowski
Tradycje
Święto	19 marca[a]
Nadanie sztandaru	1920
Dowódcy
Pierwszy	płk Roman Kawecki
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Antonowem (4 VI 1920) bitwa pod Stanisławczykiem (29 VII 1920) kampania wrześniowa bitwa pod Tomaszowem (17–20 IX 1939)
Organizacja
Dyslokacja	Rakowice (pod Krakowem) Zakrzówek-Kobierzyn(1939)
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	kawaleria
Podległość	V BJ (1921–1924) 5 Samodzielna Brygada Kawalerii Krak. BK (1937–1939)

Odcisk pieczęci urzędowej, okrągłej z 1921

Defilada 8 Pułku Ułanów – obraz Feliksa Franicia z 1933

Święto 8 puł. Krakowie - defilada na terenie koszar; 19 marca 1932

Szwadron honorowy 8 puł eskortujący ambasadora Włoch i kompania honorowa 20 pp na dziedzińcu Wawelu; 20 lipca 1936

Przekazanie 8 puł. ckm-ów Browning wz. 30 na taczankach przez Zrzeszenie Właścicieli Kinoteatrów województwa krakowskiego; listopad 1938

Tradycje pułku

W grudniu 1784 pod dowództwem ks. Józefa Poniatowskiego utworzono we Lwowie pułk kawalerii. Podczas zaborów był jedną z niewielu formacji wojskowych podporządkowanych zaborcom z polską komendą i tradycjami wojskowymi^{[potrzebny przypis]}. Za czasów panowania cesarza Franciszka Józefa I pułk nosił nazwę 1 pułku ułanów austriackich, po przejściu pod dowództwo Niepodległego Państwa Polskiego, w roku 1918, nosił nazwę 1 pułku ułanów Ziemi Krakowskiej, a następnie nadano mu numer 8. i zatwierdzono nazwę na cześć twórcy i pierwszego dowódcy: 8 pułk ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.

Pułk w walce o granice

Obsada personalna pułku w 1920[2]
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko
Dowódca pułku	mjr Karol Rómmel (ranny 19 VIII)
	rtm. Kornel Krzeczunowicz (od 19 VIII)
mjr Karol Rómmel (od 14 X)
Zastępca	rtm. Władysław Piniński
Adiutant	ppor. Aleksander Krzeczunowicz
	wz pchor. Tadeusz Rakowski (11–30 IX)
Lekarz	kpt. lek. dr Stanisław Orzeł
	chor. san, Karol Geier
Lekarz wet.	por. lek. wet. Stefan Karol Tesarz
	por. lek. wet. Stefan Kolbe
Dowódca taboru	por. Wiktor Czarkowski Gołejewski
	rtm. Karol Marmarosz (od 27 IX)
Oficer dowództwa	por. Franciszek Łukaszewicz (do 24 VIII)
Oficer dowództwa	rtm. Wilhelm Mitchell (od 2 IX)
Dowódca 1 szwadronu	ppor. Bronisław Kulig (do 23 IX)
	por. Leon Gołogórski
Dowódca plutonu	pchor. Kownacki (od 2 IX)
Dowódca 2 szwadronu	por. Bronisław Mokrzycki (do 15 VIII)
	ppor. Jan Gierlicz (do 27 VIII)
	por./rtm Bronisław Mokrzycki
Dowódca plutonu	por. Mieczysław Poniński (od 27 IX)
Dowódca plutonu	ppor. Kajetan Czarkowski-Gołejewski
Dowódca 3 szwadronu	ppor. Edward Pisula
	por. Leon Sapieha (od 20 VIII)
	por. Franciszek Łukasiewicz (od 23 VIII)
Dowódca plutonu	ppor. Andrzej Osiecimski-Czapski (od 2 IX)
Dowódca plutonu	pchor. Tadeusz Rakowski
Dowódca plutonu	pchor. Zygmunt Roguski
Dowódca 4 szwadronu	por./rtm. Kornel Krzeczunowicz
	por. Stanisław Starczewski (od 19 VIII)
Dowódca plutonu	por. Leon Sapieha (do 20 VIII)
Dowódca plutonu	ppor. Paweł Sapieha
Dowódca plutonu	pchor. Kazimierz Wolski (od 27 IX)
Dowódca plutonu	pchor. Tadeusz Rakowski (od 30 IX)
Dowódca szwadronu km	ppor. Edward Dzieduszycki
	ppor. Eustachy Włodzimirski
	rtm. Wojciech Biesiadecki (od 25 IX)
Dowódca plutonu	ppor. Adam Potocki
Dowódca szwadronu technicznego	por./rtm. Lucjan Bochenek
	por. Józef Sapieha (od 19 VIII)
	por. Adam Łubkowski (od 4 X)
	rtm. Lucjan Bochenek (od 14 X)
Dowódca plutonu	ppor. Henryk Gliński
Dowódca plutonu	ppor. Józef Sapieha
Dowódca plutonu	pchor. Starowieyski
Oficer pułku	por. Rudziński (od 14 X)
Oficer pułku	por. Józef Piotr Trenkwald (od 14 X)
Oficer pułku	pchor. Dichman
Oficer pułku	pchor. Roman Stahl
Oficer pułku	pchor. Adam Niedzielski

Pułk zasłużył się szczególnie w wojnie polsko-bolszewickiej, kiedy w pierwszej fazie działań na linii frontu uczestniczył z powodzeniem w ofensywie kijowskiej, a następnie walnie przyczynił się do rozgromienia bolszewickiej Armii Konnej komandarma Siemiona Budionnego w największej bitwie kawaleryjskiej XX wieku pod Komarowem na ziemi zamojskiej.

27 lipca pułki 4 Brygady Jazdy płk. Gustawa Orlicz-Dreszera obsadziły odcinek od Merwy po Stanisławczyk. 1 szwadron 8 pułku ułanów bronił odcinka Merwa-Strzemilcze, 16 pułk ułanów Smarzów-Szczurowice, 2 pułk szwoleżerów Laszków-Hrycowola, zaś główne siły 8 pułku ułanów ppłk. Henryka Brzezowskiego zgrupowały się w rejonie Stanisławczyk-Monastyrek. W odwodzie brygady stał w Zawidczu 1 pułk szwoleżerów. Brygada miała za zadanie zabezpieczyć przeprawy przez Styr, a przede wszystkim obronę przyczółków w Szczurowicach i Monastyrku^[3].

29 lipca, w pierwszym dniu bitwy pod Beresteczkiem i Brodami, oddziały 11 Dywizji Kawalerii uderzyły na polską 4 Brygadę Jazdy, odrzuciły 8 pułk ułanów spod Stanisławczyka i ruszyły groblą w kierunku miasteczka^[4]. Dowódca 4 Brygady Jazdy wprowadził do walki 2 pułk szwoleżerów rtm. Rudolfa Ruppa. Uderzył on na Kozaków w momencie, kiedy ci wjeżdżali na most na Styrze. Pierwszy do szarży ruszył 4 szwadron por. Andrzeja Kunachowicza, zatrzymał nieprzyjaciela i umożliwił pododdziałom 8 pułku ułanów bezkolizyjny odwrót^[5][6]. Potem oba pułki przystąpiły do obrony linii Styru. Z uwagi na brak amunicji, wspierająca je bateria 4 dywizjonu artylerii konnej wkrótce musiała przerwać ogień, a chwilę potem polski samolot przez pomyłkę zbombardował stanowiska koniowodnych 8 pułku ułanów. W związku z faktem, że kawaleria sowiecka sforsowała rzekę w Monastyrku, dowódca 8 pułku ułanów zrządził odwrót swoich pododdziałów przez Laszków i Zawidcze do Mikołajowa. Odwrót osłaniał 2 szwadron 2 pułku szwoleżerów^[7][8][9].

Osobny artykuł: bitwa pod Stanisławczykiem.

Mapy walk pułku

• 
• 
• 
• 

Kawalerowie Virtuti Militari

Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari za wojnę 1918–1920[10][11][12]
ułan Andrzej Blak vel Andrzej Sterliński[13] nr 5074	por. Lucjan Bochenek	st. uł. Roman Bogusławski
ppłk Henryk Brzezowski	st. uł. Franciszek Chojecki	ppor. Piotr Cielecki-Zaremba
kpr. Leon Ćwikła	plut. Jan Czarnecki	plut. Franciszek Dobosz
ppor. Edward Dzieduszycki	plut. Jakub Flank	wachm. Leon Gaszczyk
st. wachm. Karol Geier	ppor. Jan Gerlicz	ppor. Henryk Gliński
ś.p. ppor. Andrzej Gużkowski-Janicki nr 4239	ppor. Alfred Godlewski	ppor. Zbigniew Haszlakiewicz-Gotlieb
st. wachm. Antoni Janeczko	pchor. Zbigniew Jaroszyński	st. wachm. Michał Kędryna
wachm. Paweł Kijowski	st. uł. Antoni Konieczny	kpr. Jan Kozioł
plut. Marian Krełowski	por. Aleksander Krzeczunowicz	por. Kornel Krzeczunowicz
ppor. Kazimierz Lasocki	wachm. Jan Łabudzki	plut. Karol Łanocha
por. Franciszek Łukasiewicz	por. Adam Łubkowski nr 4225	st. uł. Czesław Morawski nr 4398[14]
kpr. Józef Nachman nr 4202	plut. Wojciech Nowak	plut. Stanisław Olejarski
chor. Leopold Orłowski	rtm. Józef Pająk	ppor. Edward Pisula
st. uł. Jan Podsiadło	por. Stanisław Pokładnik	mjr Karol Rómmel
wachm. Antoni Rypień	por. Janusz Sękowski	rtm. Ludwik Słotwiński
rtm. Adam Sołowij	ppor. Stanisław Starczewski	plut. Franciszek Szczepaniec
ś.p. pchor. Jan Kazimierz Przerwa-Tetmajer	por. Roman Traczewski	ppor. Stefan Traczewski
uł. Wacław Wierzbicki	uł. Zygmunt Wiśniewski	ppor. Eustachy Włodzimirski
uł. Piotr Woch	wachm. Jan Zając	kpr. Feliks Żebracki
st. uł. Józef Żak

Pułk w okresie pokoju

Osobne artykuły: Koszary Poniatowskiego, Koszary Madalińskiego i Koszary Kamieńskiego.

Pułk stacjonował w Rakowicach pod Krakowem. W listopadzie 1923 roku brał udział w pacyfikacji tzw. powstania krakowskiego 1923 roku. W 1925 roku do Kapituły Orderu Virtuti Militari wpłynął wniosek o odznaczenie sztandaru 8 pułku krzyżem VM, za udział w bitwie pod Komarowem. Wniosek ten miał być rozpatrzony w następnych miesiącach, ale po zamachu majowym już do niego najprawdopodobniej nie wrócono^[15].

Zgodnie z rozkazem ministra spraw wojskowych O.V. L 33035 E z 1925 r. przy pułku stacjonował 5 szwadron samochodów pancernych.

10 grudnia 1928 roku korpus oficerski wręczył Zdzisławowi Tarnowskiemu odznakę pamiątkową w uznaniu zasług położonych dla pułku w 1920 roku, kiedy to własnym kosztem wystawił pluton konnych ochotników^[16].

Pułk w planie mobilizacyjnym „S”[17]
Nazwa pododdziału	Miejsce mobilizacji	Termin
dowódca pułku z drużyną	Kraków	alarm
pluton łączności
1÷4 szwadrony
szwadron karabinów maszynowych
szwadron pionierów nr 105
szwadron pionierów nr 108		6
szwadron kawalerii nr 51		7
szwadron kawalerii nr 83		10
pluton ckm nr 51		7
pluton ckm nr 83		10
szwadron samochodów pancernych nr 105		alarm
szwadron samochodów pancernych nr 115		6
Kwatera Główna nr 105 (I eszelon)		alarm
Kwatera Główna nr 105 (II eszelon)		4
poczta polowa nr 69		4
sąd polowy nr 105		4
kolumna taborowa nr 564		6
kolumna taborowa nr 562		8
kolumna taborowa nr 566		11
uzupełnienie do czasu „W”		5
uzupełnienie szwadronu pionierów nr 105		5
komisja remontowa		alarm
szwadron marszowy 1/8 puł		18
pluton marszowy 1/105 szwadronu pionierów		18
pluton marszowy nr 1/51		30
pluton marszowy nr 1/83		30
szwadron zapasowy		alarm-15

Obsada personalna i struktura organizacyjna w marcu 1939[18][b]:
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko
dowódca pułku	płk Kazimierz I Mastalerz
I zastępca dowódcy	mjr Stanisław Bukraba
adiutant	rtm. Kazimierz Skowroński[c]
naczelny lekarz medycyny	mjr dr Jerzy Marceli Paweł Kluczyński
starszy lekarz weterynarii	ppłk Zygmunt Zawierucha
młodszy lekarz weterynarii	por. Maksymilian Stanisław Kaczorowski
II zastępca dowódcy (kwatermistrz)	mjr Czesław Soroczyński
oficer mobilizacyjny	rtm. Alfred Zenon Mieczysław Strzygowski
zastępca oficera mobilizacyjnego	vacat
oficer administracyjno-materiałowy	rtm. Eryk Matuszek
dowódca szwadronu gospodarczego	rtm. Kazimierz Skowroński
oficer gospodarczy	kpt. int. Marian Stefan Siekierski
oficer żywnościowy	chor. Paweł Kijowski
dowódca plutonu łączności	por. Gustaw Franciszek Szewczyk
dowódca plutonu kolarzy	ppor. Zdzisław Tadeusz Januszewski[d]
dowódca plutonu ppanc.	ppor. Jan Kanty Maria Wojciech Skrochowski
dowódca 1 szwadronu	rtm. Eugeniusz Ungeheuer
dowódca plutonu	ppor. Ignacy Władysław Jura
dowódca plutonu	ppor. Antoni Marian Piątkowski
dowódca 2 szwadronu	rtm. Edward Tymoteusz Szawłowski
dowódca plutonu	por. Konrad Jerzy Husenöder
dowódca plutonu	ppor. Zdzisław Tadeusz Januszewski
dowódca plutonu	ppor. Otto Józef Śmiałek
dowódca 3 szwadronu	p.o. por. Brunon Zdzitowiecki
dowódca plutonu	ppor. Stanisław Kostka Andrzej Hilary Sławoszewski
dowódca 4 szwadronu	rtm. Mieczysław Puzdrakiewicz
dowódca plutonu	por. Michał Maria Grek †6 VIII 1939[20]
dowódca plutonu	por. Zygmunt Piotr Nowicki
dowódca szwadronu km	rtm. Jerzy I Bujalski
dowódca plutonu	por. Zygmunt Zajączkowski
dowódca plutonu	ppor. Zdzisław Romuald Jan Nepomucen Wielowieyski
dowódca szwadronu zapasowego	mjr Konstanty Kułagowski
zastępca dowódcy	vacat
odkomenderowany	rtm. Antoni Starnawski
na kursie	rtm. Józef Dokowski
na kursie	rtm. Andrzej Marian Kazimierz Szwarcenberg-Czerny

W kampanii wrześniowej 1939

Pułk walczył w składzie Krakowskiej Brygady Kawalerii

W 1939 roku, 8 pułk wchodził w skład Krakowskiej Brygady Kawalerii pod dowództwem gen. bryg. Zygmunta Piaseckiego, ta zaś należała do Armii „Kraków”. Pułkiem dowodził ppłk dypl. Włodzimierz Dunin-Żuchowski.

3 września pułk oddzielony został od reszty brygady przez pododdziały XV Korpusu i tocząc ciężkie walki odwrotowe został częściowo rozbity pod Szczekocinami. 4 września pułk znalazł się w Jędrzejowie, a 6 września w rejonie miejscowości Brody koło Starachowic, by wieczorem wyruszyć w kierunku Wisły. Następnie przyłączył się do Armii „Lublin”. Pomimo kilku odniesionych zwycięstw pułk poniósł bardzo dotkliwe straty i ostatecznie został rozbity podczas prób przedostania się do Rumunii. Tylko I szwadronowi udało się dotrzeć na Węgry.

Struktura organizacyjna i obsada personalna we wrześniu 1939[21][22]
Stanowisko etatowe	Stopień, imię i nazwisko	Uwagi
dowódca pułku	ppłk dypl. kaw. Włodzimierz Dunin–Żuchowski	†1940 Charków
zastępca dowódcy	mjr kaw. Stanisław Bukraba
kwatermistrz	mjr kaw. Czesław Soroczyński	niemiecka niewola
adiutant	rtm. Kazimierz Skowroński–Prus	†1940 Charków
oficer broni	ppor. kaw. Ignacy Władysław Jura	†1940 Charków[23]
oficer ordynansowy	por. kaw. rez. Stefan Zaremba-Skrzyński[24]	†10 IX 1997[25]
oficer żywnościowy	chor. Paweł Kijowski
płatnik	kpt. int. Marian Stefan Siekierski	internowanie na Węgrzech, †6 XII 1968[25]
dowódca 1 szwadronu	por. Zygmunt Zajączkowski
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Antoni Marian Piątkowski	†1940 Charków[26]
dowódca II plutonu	por. kaw. rez. Zenon Adam Dembiński[27]
dowódca III plutonu	por. rez. kaw. dr Tadeusz Deodat Janotka[28]
dowódca 2 szwadronu	rtm. Edward Szawłowski	† 21 IX Małoniż
dowódca 3 szwadronu	rtm. Józef Dokowski
dowódca 4 szwadronu	rtm. Eryk Matuszek	1 Oddz. Rozp., niemiecka niewola[29]
dowódca szwadronu ckm	rtm. Jerzy Sylwin Bujalski	†1940 Charków[23]
dowódca I plutonu	ppor. kaw. Zdzisław Romuald Jan Nepomucen Wielowieyski	†1940 Charków[30]
dowódca II plutonu	ppor. rez. Bolesław Buszczyński	†1940 Charków[31]
dowódca plutonu łączności	por. kaw. Gustaw Franciszek Szewczyk	†1940 Charków[32]
dowódca plutonu przeciwpancernego	ppor. kaw. Jan Kanty Skrochowski	PSZ / AK, †21 VIII 1944
dowódca szwadronu gospodarczego	rtm. Eugeniusz Ungeheuer	KL Ebensee i Groß-Rosen[29], †1 III 1966[25]

Pułk w Polskich Siłach Zbrojnych i w Armii Krajowej

W 1940 pułk odtworzony został jako 1 oddział rozpoznawczy im. Księcia Józefa Poniatowskiego. W kampanii francuskiej walczył w składzie 1 Dywizji Grenadierów.

W czasie wojny tradycje pułku były utrzymywane przez oddziały partyzanckie Armii Krajowej oraz oddziały Polskich Sił Zbrojnych.

Osobny artykuł: Akcja „Burza” w Okręgu Kraków Armii Krajowej.

Symbole pułkowe

Sztandar

Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

Sztandar ofiarowały matki, żony i siostry oficerów pułku. Poświęcił go w katedrze lwowskiej w kwietniu 1920 r. ks. prałat Bedeni i wręczył przejeżdżającemu przez miasto na front 2 szwadronowi por. Adama Sokołowija. Sztandar przywieziono na front na Ukrainę. Znak był nieprzepisowy, a orzeł na drzewcu osadzony na kuli. W 1935 r. orła zastąpiono przepisowym, z rozpostartymi skrzydłami^[33].

Odznaka pamiątkowa

Osobny artykuł: Odznaka pamiątkowa jednostki wojskowej.

21 kwietnia 1920 roku Minister Spraw Wojskowych rozporządzeniem L. 872/20 B.P. 1 zatwierdził odznakę pamiątkową 8 pułku ułanów ks. Józefa Poniatowskiego^[34][35]. Odznaka o wymiarach 50x50 mm ma kształt krzyża z ramionami emaliowanymi na ciemnoniebiesko. Na poziomych ramionach krzyża wpisano daty „1791” i „1918”, na dolnym numer i inicjał „8 U”. Na środku krzyża okrągła tarcza barwy czerwonej na której wpisano inicjały patrona „JP”, a w otoku wieńca laurowego zwieńczonego u góry złoconą mitrą książęcą PIERWSZY PUŁK. Między ramionami krzyża cztery herby ziemi: krakowskiej, zatorskiej, oświęcimskiej i cieszyńskiej. Odznaka oficerska, dwuczęściowa, wykonana w tombaku srebrzonym, łączona dwoma nitami. Autorem projektu odznaki był Józef Brunicki, a wykonawcą Franciszek Malina z Krakowa^[36].

Monogram JP pod koroną

Na naramiennikach poniżej oznaczenia stopni wojskowych widniał monogram JP pod książęcą mitrą, na pamiątkę pierwszego dowódcy i patrona pułku.

Barwy

Osobny artykuł: Barwy jednostek kawalerii Wojska Polskiego.

Proporczyk	Opis[37]
	Proporczyk (żółtopomarańczowy[38]) złotożółty (żółte ciemne[39]) (stare złoto, po austriacku greises gold)
	proporczyk dowództwa w 1939
	proporczyk 1 szwadronu w 1939
	proporczyk 2 szwadronu w 1939
	proporczyk 3 szwadronu w 1939
	proporczyk 4 szwadronu w 1939
	proporczyk szwadronu ckm w 1939
	proporczyk plutonu łączności w 1939
Inne	Opis
	Na czapce rogatywce – otok ciemnożółty[40]
	Szasery ciemnogranatowe, lampasy ciemnożółte, wypustka ciemnożółta[41]
	„Łapka” (do 1921[e]) – karmazynowa[f]

Żurawiejki

Osobny artykuł: Żurawiejka.

Krzywa buzia, krzywa nózia, to ułani księcia Józia.	Ce-Ka grafy i barony, Ósmy zdobi nam salony.
Po każdej zwrotce: Lance do boju, szable w dłoń, bolszewika goń, goń, goń!

Marsz 8 pułku ułanów

Moneta obiegowa – marka kredytowa (1 złoty) 8 Pułku Ułanów Ks. Józefa Poniatowskiego

Pod miasteczkiem Komarowem batalija wielka,

Ruskich było na tysiące a ułanów trzysta

Ruskich było na tysiące a ułanów trzysta

Hej wy lekkie szwoleżery nie róbcie nam wstydu

Zaczekajcie pół godziny aż ułani przyjdą,

Zaczekajcie pół godziny aż ułani przyjdą

Bo ułani dobrze biją, dobrze atakują

A jak pójdą na bij-zabij ruskie zrejterują

A jak pójdą na bij-zabij ruskie zrejterują

Tam na wzgórzu na dereszu Krzeczunowicz leci

Wymachuje, rozkazuje "Trzymajcie się dzieci!"

Wymachuje, rozkazuje "Trzymajcie się dzieci!"

A ułani dobrze biją, dobrze atakują

Jak ruszyli na bij-zabij ruskie zrejterują

Jak ruszyli na bij-zabij ruskie zrejterują

A z krwawego pola bitwy krwawo słońce schodzi

I Budionny z Kozakami hen za Dniepr uchodzi

I Budionny z Kozakami hen za Dniepr uchodzi!

Ułani księcia Józefa

Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.

Dowódcy i zastępcy dowódcy pułku

Stopień, imię i nazwisko	Okres pełnienia służby	Kolejne stanowisko
Dowódcy pułku
płk Roman Kawecki	XI 1918 – 14 I 1919
płk Adam Kiciński	14 I 1919 – 1920
ppłk Henryk Brzezowski	II – VIII 1920	dowódca VII BJ
mjr Karol Rómmel	1920
rtm. Kornel Krzeczunowicz	1920-1921
mjr Stanisław Riess de Riesenhorst	1921
ppłk Adam Rozwadowski-Jordan	1921
ppłk Stanisław Riess de Riesenhorst	1921-1922
ppłk Władysław Bzowski	1922-1923
ppłk Stanisław Riess de Riesenhorst	do III 1923[43]	dowódca 23 puł.
ppłk Aleksander Zelio	III[44] – VI 1923	dowódca 23 puł.[45]
ppłk kaw. Władysław Bzowski	VI 1923[46] – 1928
płk kaw. Stefan Jacek Dembiński	28 I 1928 - 31 III 1930	dowódca XII BK
płk kaw. Kazimierz Mastalerz	1930 - VII 1939	dowódca 18 puł[47]
ppłk dypl. kaw. Włodzimierz Dunin-Żuchowski	VIII - IX 1939
Zastępcy dowódcy pułku
ppłk SG Jan Władysław Rozwadowski	1922-1923	słuchacz WSWoj. w Paryżu
ppłk kaw. Michał Cieński	1 III – IV 1924	zastępca dowódcy 22 puł
ppłk kaw. Jan Kanty Olszewski	IV 1924 – 10 VI 1925	zastępca dowódcy 5 psk
ppłk kaw. Antoni Szuszkiewicz	28 X 1925[48] - 5 V 1927	p.o. dowódcy 14 puł[49]
ppłk SG Tadeusz Śmigielski	V 1927[50] - III 1929	p.o. komendanta PKU Kraków Powiat[51]
mjr kaw. Franciszek Karassek	6 VII 1929 - 28 I 1931	rejonowy inspektor koni w Kielcach
ppłk kaw. Władysław Mączewski	26 III 1931[52] - 1935	Inspektor Północnej Grupy Szwadronów KOP

Korpus oficerski

Wysoka profesjonalizacja i jeszcze wyższe pochodzenie to cechy charakterystyczne kadry oficerskiej 8 pułku ułanów. O wysokich kwalifikacjach ułanów ks. Poniatowskiego świadczył fakt, iż w 1924 r. 5 oficerów przydzielonych było do Centralnej Szkoły Kawalerii, 4 do Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1 do Inspektoratu Armii IV, 1 do Oficerskiej Szkoły dla Podchorążych, 1 do Wyższej Szkoły Wojennej, 1 do Sztabu Generalnego WP, ponadto mjr Witold Morawski pełnił służbę jako attaché wojskowy w Rumunii, a Jan Władysław Rozwadowski (później wybitny teoretyk wojskowości) odkomenderowany był na studia do Wyższej Szkoły Wojennej w Paryżu. O arystokratycznym pochodzeniu pułku mogły świadczyć natomiast nazwiska oficerów rezerwy, wśród których nie brakowało: Potockich, Sapiehów, Pinińskich, czy też Dzieduszyckich. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w pułku służył Amerykanin – rtm. William S. Mitchell.

Żołnierze 8 pułku ułanów - ofiary zbrodni katyńskiej

Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, w Charkowie, w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[53] oraz Muzeum Katyńskie^[54][g][h].

Nazwisko i imię	stopień	zawód	miejsce pracy przed mobilizacją	zamordowany
Bohdanowicz Jan Kanty	porucznik rezerwy			Charków
Bujalski Jerzy Sylwin[57]	rotmistrz	żołnierz zawodowy	dowódca szwadronu ckm	Charków
Buszczyński Bolesław	porucznik rezerwy		dowódca plutonu	Charków
Czekaj Władysław	podporucznik rezerwy	prawnik	Najwyższa Izba Kontroli w Krakowie	Katyń
Dulas Antoni	podporucznik rezerwy	nauczyciel	kier. szkoły w Nakwasinie	Katyń
Dunin-Żuchowski Włodzimierz	podpułkownik dyplomowany	żołnierz zawodowy	dowódca pułku	Charków
Jura Ignacy Władysław[58]	podporucznik	żołnierz zawodowy	oficer broni	Charków
Koziełł-Poklewski Wincenty	rotmistrz w st. sp.		majątek Ludwinowo	Katyń
Lulko Edward Jan	podporucznik rezerwy	nauczyciel		Charków
Piątkowski Antoni[59]	podporucznik	żołnierz zawodowy	dowódca plutonu	Charków
Podgórski Franciszek	porucznik rezerwy		dyrektor firmy we Lwowie	ULK
Skowroński-Prus Kazimierz	rotmistrz	żołnierz zawodowy	adiutant pułku	Charków
Szafrański Mieczysław	podporucznik rezerwy	nauczyciel, mgr	szkoła w Warszawie	Charków
Szewczyk Gustaw[60]	porucznik	żołnierz zawodowy	dowódca plutonu łączności	Charków
Wielowieyski Zdzisław[61]	podporucznik	żołnierz zawodowy	dowódca plutonu	Charków

Tradycje pułku

W czasach współczesnych Stowarzyszenie Szwadron Niepołomice w barwach 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego kultywuje tradycje 8 pułku. Jego członkowie przywdziewają mundury i używają wyposażenia zgodnego z tymi jakie obowiązywały ułanów pułku w 1939 roku. Stowarzyszenie bierze udział między innymi w Paradach przy okazji świąt narodowych np. 3 maja lub 11 listopada.

Do tradycji pułku nawiązał Andrzej Wajda. Bohaterowie filmu "Katyń": rtm. Andrzej (Artur Żmijewski) i por. Jerzy (Andrzej Chyra) służą w 8 Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.

Uwagi

1. W dzień imienin szefa pułku^[1].
2. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[19].
3. rtm. Kazimierz Skowroński pełnił jednocześnie funkcję dowódcy szwadronu gospodarczego.
4. ppor. Zdzisław Tadeusz Januszewski pełnił jednocześnie funkcję dowódcy plutonu w 2. szwadronie.
5. W 1921 roku przywrócono barwne proporczyki w broniach jezdnych.
6. Karmazynowe patki ułanów (zamiast proporczyków) nawiązywały do dawnych barw mundurów i wyłogów tych formacji od XVIII wieku po 1831^[42].
7. Jeśli nie zaznaczono inaczej, miejsce służby żołnierzy zawodowych przed mobilizacją podano za: Ryszard Rybka, Kamil Stepan; Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939^[55] .
8. Jeśli nie zaznaczono inaczej, informacje o żołnierzach znajdujących się na Białoruskiej Liście Katyńskiej pochodzą z książki: Maciej Wyrwa; Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940^[56] .