Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Szczekociny

miasto w województwie śląskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Szczekocinymap
Remove ads

Szczekocinymiasto w Polsce w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Szczekociny. Miejscowość położona jest nad rzeką Pilicą na obszarze Niecki Włoszczowskiej, będącej częścią Niecki Nidziańskiej.

Szybkie fakty Państwo, Województwo ...

Szczekociny znajdują się na terenie Małopolski[2] i pomimo że reforma z 1999 r. włączyła je do województwa śląskiego, Szczekociny nie są częścią Śląska. Przed 1975 r. Szczekociny były częścią województwa kieleckiego, a w latach 1975–1998 częścią województwa częstochowskiego. Natomiast w czasach zaboru rosyjskiego były częścią guberni kieleckiej przez większość tego okresu.

Według danych z 31 grudnia 2023 r. miasto miało 3329 mieszkańców.

Remove ads

Nazwa

Miejscowość była wzmiankowana w formach Schecocino (1307), Scecoczin (1350–51), Scecociny oraz Sczecoczicze (1366), Sczekoczino (1405), Sczekoczyny (1470–80), Szczekocin (1787), Szczekociny (1827). Jest to nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Szczekota[3].

Historia

Podsumowanie
Perspektywa

Prawa miejskie nadano Szczekocinom w 1398 roku. W latach 1470–1480 Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis wymienia miejscowość jako własność Szczekockiego herbu Odrowąż.

W XVI w. istniał tu zbór braci polskich[4]. W 1595 roku miasto położone w powiecie lelowskim województwa krakowskiego było własnością Macieja Szczepanowskiego[5].

6 czerwca 1794 pod Szczekocinami (na polach wsi Wywła) rozegrała się jedna z największych bitew insurekcji kościuszkowskiej. Dowodzone przez Tadeusza Kościuszkę wojska polskie zostały pokonane przez połączone siły rosyjsko-pruskie. W bitwie pod Szczekocinami zginęli generałowie Józef Wodzicki i Jan Grochowski, a śmiertelnie ranny został chłop, bohater spod Racławic, Bartosz Głowacki.

W 1815 r. wyniku postanowień kongresu wiedeńskiego Szczekociny znalazły się w zaborze rosyjskim[6].

W XIX wieku Szczekociny należały do Łubieńskich, Czackich, Halpertów. Na terenie miasta dominował drobny handel, tkactwo, szewstwo. Założono tu niewielką fabrykę płótna i destylarnie[6].

W dniu 1 stycznia 1923 Szczekociny odzyskały prawa miejskie[7], które straciły w 1871 roku w wyniku represji za udział mieszkańców w powstaniu styczniowym przeciwko zaborcy rosyjskiemu.

Dwa dni po rozpoczęciu II wojny światowej, 3 września 1939 pod Szczekocinami zwycięską walkę z wojskami niemieckimi stoczył 8 pułk ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego.

W 1942 roku około 1500 Żydów ze Szczekocin zostało wywiezionych do Treblinki i tam zamordowanych.

Podczas II wojny światowej we wrześniu 1939 r. Szczekociny już zostały częściowo spalone przez Niemców. W czasie okupacji niemieckiej w okolicy działały oddziały polskiej partyzantki, które w lipcu 1944 r. zajęły przejściowo miasto i wysadziły tutejszy most kolejowy. W rejonie Szczekocin działał oddział Batalionów Chłopskich dowodzonny przez Józefa Sygieta, Armii Krajowej dowodzony przez Stanisława Wencla i Armii Ludowej dowodzony przez Jana Słuszniaka[8]. W styczniu 1945 r. miasto zdobyły wojska radzieckie co zakończyło okupację niemiecką[9].

Osobny artykuł: Walki o Szczekociny.

Ostatecznie w wyniku wojny stan zabudowań uległ zniszczeniu w 75%[6]. Po wojnie Szczekociny zostały odbudowane ze zniszczeń. W 1970 otwarto tu dużą, spółdzielczą przetwórnię owoców i warzyw[10].

Historia przynależności administracyjnej

Remove ads

Zabytki

  • Barokowo-klasycystyczny zespół z pałacem zbudowany w latach 70. XVIII w. przez Jana Ferdynanda Naxa, otoczony parkiem z końca XVIII w. (po II wojnie światowej w pałacu mieściło się liceum z internatem);
  • Kościół parafialny pw. św. Bartłomieja, powstały ok. 1680 r., przebudowany w stylu wczesnoklasycystycznym w 1780 r. przez Urszulę Dembińską (ks. Jan Wiśniewski „W historycznym opisie kościołów” podaje, że kościół zbudowany był w 1450 r. przez Odrowąża ze Szczekocin, podkanclerza koronnego);
  • Budynek dawnej plebanii przy placu Panny Marii 5 w miejscowości Szczekociny, zlokalizowany na działce nr 2464 (obręb 0001 Szczekociny); wpisany do rejestru zabytków 5 grudnia 2019 (nr rej. A/583/2019)[11].

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Szczekocin w 2014 r.[12]Thumb

Edukacja

Przedszkola

  • Przedszkole Publiczne, al. Jana Pawła II 5

Szkoły

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki, ul. Senatorska 22
  • Społeczna Szkoła Podstawowa, ul. Śląska 86
  • Zespół Szkół w Szczekocinach, ul. Spacerowa 12[13]
    • Liceum Ogólnokształcące
    • Branżowa Szkoła I stopnia
    • Szkoła Podstawowa

Wspólnoty wyznaniowe

W mieście działa rzymskokatolicka parafia św. Bartłomieja Apostoła.

Sport i turystyka

  • Miejsko Gminny Ludowy Klub Sportowy Olimpijczyk
  • Uczniowski Klub Sportowy LIDER
  • Sparta Szczekociny
  • Uczniowski Klub Sportowy TALENT

Szczekociny są punktem początkowym szlak turystyczny żółty żółtego szlaku turystycznego prowadzącego do Moskorzewa.

Organizowane są również turystyczno-rekreacyjne spływy kajakowe po Pilicy, które są wielką atrakcją turystyczną dla mieszkańców Szczekocin i pobliskich miejscowości.

Fotografie ze Szczekocin
Thumb
Oficyna północna przy pałacu w Szczekocinach
Thumb
Kościół św. Bartłomieja
Thumb
Rynek w Szczekocinach
Thumb
Pomnik Żydów szczekocińskich
Remove ads

Miasta partnerskie

Odznaczenia

  • Krzyż Partyzancki (1983)[14]

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads