Arapaima

Arapaima^[3] (Arapaima gigas) – gatunek ryby kostnojęzykokształtnej z rodziny Arapaimidae. Znana także jako piraruku (ryba czerwona) lub paiche. Jedna z największych słodkowodnych ryb świata.

Arapaima

Arapaima gigas[1]
(Schinz, 1822)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	doskonałokostne
Gromada	kostnoszkieletowe
Rząd	kostnojęzykokształtne
Rodzina	Arapaimidae
Rodzaj	Arapaima Müller, 1843
Gatunek	Arapaima gigas
Synonimy
Arapaema gigas (Schinz, 1822) Arapaima gigas (Cuvier, 1822) Sudis gigas Schinz, 1822 Sudis gigas Cuvier, 1829 Vastres arapaima Valenciennes, 1847 Vastres cuvieri Valenciennes, 1847
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
brak danych

Szkielet kostny głowy arapaimy

Taksonomia

Tradycyjnie klasyfikowany jako jedyny przedstawiciel rodzaju Arapaima. Z badań Stewarta (2013) wynika jednak, że odrębnym od A. gigas gatunkiem jest opisany w XIX wieku przez Achille'a Valenciennesa Arapaima agassizii (obecnie wszystkie informacje o tym gatunku pochodzą z jego opisu autorstwa Valenciennesa, bowiem holotyp został zniszczony w czasie II wojny światowej); dodatkowo zdaniem autora dwa inne gatunki z rodzaju Arapaima opisane przez Valenciennesa – A. mapae i A. arapaima – również stanowią odrębne, ważne gatunki, a do gatunku A. gigas nie można z pewnością zaliczyć żadnego znanego osobnika poza jego okazem holotypowym^[4]. Dodatkowo w późniejszej publikacji Stewart opisał nowy, piąty gatunek z tego rodzaju, Arapaima leptosoma^[5].

Charakterystyka

Ma masywne ciało pokryte dużymi łuskami. Płetwy odbytowa i grzbietowa osadzone są mocno z tyłu ciała. W jej szerokim pysku są małe stożkowate zęby. Głowa arapaimy pokryta jest tarczkami kostnymi. Ma ona stalowoszare ubarwienie o niebieskawym odcieniu. W tylnej połowie ciała obrzeża łusek mają czerwony kolor.

Rozmiary

Zanim zaczęto ją tępić, notowano osobniki o długości dochodzącej do 3,9 m i masie ciała do 200 kg^[6] (niepotwierdzone doniesienia mówią o długości 4,5 m^[7]), obecnie rzadko spotykane są okazy osiągające długość 2 m i masę 100 kg^[8].

Zachowanie

Ponieważ oddycha pęcherzem pławnym, co jakiś czas (około 20 minut) musi zaczerpnąć świeżego powietrza atmosferycznego. W okresie suszy potrafi zagrzebać się w błocie lub piasku. Ryba ta poluje wśród roślinności wodnej, wyskakując na ofiarę z ukrycia.

Środowisko

Przebywa blisko powierzchni. Zamieszkuje Amazonkę i Orinoko wraz z ich dopływami, na wysokości poniżej 200 m n.p.m. W niektórych regionach arapaima została wytępiona przez kłusowników. Udowodniono także występowanie w jednej z rzek Boliwii.

Pożywienie

Arapaima poluje, czając się wśród roślinności wodnej. Odżywia się głównie rybami z rodziny Loricariidae^[8], skorupiakami, ślimakami, pierścienicami oraz owadami wodnymi. Rzadziej ptakami, płazami, gadami i małymi ssakami. Dietę uzupełnia fragmentami niektórych roślin, zdarza się, że arapaima połyka gładkie kamyki, piasek i muł.

Rozmnażanie

Arapaima przygotowuje gniazdo (oczyszczony dołek o głębokości około 20 cm) gdy wzrasta poziom wody. Samica składa od 40 000 do 50 000 jaj. Ikrą i larwami opiekuje się samiec. Larwy po wykluciu mają ok. 11,5 cm długości. Od dziewiątego dnia życia zaczynają oddychać powietrzem atmosferycznym. Arapaimy osiągają dojrzałość płciową po 4–6 latach.

Hodowla

Arapaimy można zobaczyć jedynie w akwariach publicznych, ponieważ ze względu na swoje rozmiary nie nadają się do domowej hodowli.

Arapaima na znaczku pocztowym