Azuryt

Azuryt – minerał z gromady węglanów, zasadowy węglan miedzi^[1]. Minerał pospolity, szeroko rozpowszechniony.

Azuryt

Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Cu3(CO3)2(OH)2
Twardość w skali Mohsa	3,5–4
Przełam	muszlowy, nierówny[1]
Łupliwość	dokładna, doskonała i niewyraźna dwukierunkowa[1]
Pokrój kryształu	tabliczkowy, krótkosłupkowy, izometryczny[1]
Układ krystalograficzny	jednoskośny[1]
Właściwości mechaniczne	kruchy[1]
Gęstość	3,7 - 3,9 g/cm³[1]
Właściwości optyczne
Barwa	niebieska w odcieniach, lazurowa, szafirowa, fioletowoniebieska[1]
Rysa	niebieska, jasnoniebieska[1]
Połysk	szklisty, diamentowy, tłusty, jedwabisty, aksamitny, matowy[1]
Współczynnik załamania	1,730 - 1,838 (dwuosiowy)[2]
Inne	silny pleochroizm w odcieniach niebieskich[2] dyspersja: silna[2] dwójłomność: 0.1080[2]

Nazwa pochodzi od perskiego lazhward i arabskiego lazurd oznaczających barwę niebieską^[3][1].

Charakterystyka

Właściwości

Tworzy kryształy o pokroju tabliczkowym, grubotabliczkowym^[4], słupkowym, izometrycznym (postać zbliżona do romboedrów). Najczęściej jest spotykany w skupieniach zbitych, ziemistych, ziarnistych, groniastych, nerkowatych, naciekowych, promienistych i kulistych. Tworzy też naloty, impregnacje, konkrecje^[4], naskorupienia i pseudomorfozy po innych minerałach miedzi (np. dolomicie, kuprycie czy tetraedrycie)^[1]. Posiada różny połysk; kryształy mają szklisty, diamentowy lub tłusty, skupienia ziemiste - matowy, natomiast zbite, promieniste i włókniste - jedwabisty albo aksamitny. Jest przeświecający do nieprzezroczystego, rzadko przezroczysty, pod wpływem dwutlenku węgla przechodzi w malachit^[1]. Tworzy odmiany: burnit, chessylit, azurmalachit. Łatwo rozpuszczalny w kwasach^[4].

Występowanie

Minerał wtórny strefy utleniania kruszców Cu, zwłaszcza w obecności skał węglanowych^[5]. Współwystępuje z malachitem, pseudomalachitem, kuprytem, chalkozynem, chryzokolą, kalcytem, limonitem, miedzią, oliwenitem, konichalcytem, tyrolitem, cerusytem, barytem, kwarcem, smithsonitem, duftytem^[1][3][6].

Miejsca występowania

• Na świecie: Namibia (Tsumeb), Maroko (Touissit), Algieria, Kenia, Kongo, Francja, Rumunia, USA (Utah, Arizona, Nowy Meksyk), Meksyk, Chile, Australia, Chiny, Mongolia, Rosja, Włochy, Węgry, Niemcy, Grecja, Mołdawia, Słowacja^[1][4].

• W Polsce: występuje w Górach Świętokrzyskich i na Dolnym Śląsku, w okolicach Lubina i Głogowa, na Pogórzu Kaczawskim i w Rudawach Janowickich^[6]. Spotykany też w Tatrach oraz na Górnym Śląsku^[1].

Zastosowanie

• lokalnie wykorzystywany jako podrzędna ruda miedzi (55% Cu),
• do produkcji siarczanu miedziowego,
• do wyrobu błękitnych pigmentów,
• bardzo atrakcyjny i ceniony kamień ozdobny,
• w jubilerstwie dość rzadko stosowany, oszlifowane kamienie są małe. Nadaje im się zazwyczaj szlif kaboszonowy lub kulisty^[1]. Nie szlifuje się dużych okazów, gdyż są tak ciemne, że prawie nieprzezroczyste,
• do wyrobu artystycznej biżuterii,
• cenny kamień kolekcjonerski,
• sproszkowany azuryt był używany jako niebieska farba, która jednakże zmieniała barwę na zieloną ze względu przeobrażenia w malachit.

Zobacz też

• minerał
• malachit
• pseudomalachit