Chlebowiec właściwy

Chlebowiec właściwy (Artocarpus altilis), czyli chlebowe drzewo właściwe – gatunek rośliny z rodziny morwowatych. Pochodzi prawdopodobnie z Moluków, Nowej Gwinei, Mikronezji, Wysp Salomona i Vanuatu. Jest szeroko rozprzestrzeniony w uprawie i dziczejący w strefie tropikalnej^[4]. Rośnie w niskich położeniach (do 600 m n.p.m.) na terenach zalewowych w dolinach rzek^[5].

Chlebowiec właściwy

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	morwowate
Rodzaj	chlebowiec
Gatunek	chlebowiec właściwy
Nazwa systematyczna
Artocarpus altilis (Parkinson) Fosberg J. Washington Acad. Sci. 31:95. 1941[3]
Synonimy
Artocarpus communis J. R. Forst. & G. Forst.. Artocarpus incisus L. f.[4]

Morfologia

Kwiatostan

Pokrój

Drzewo osiągające wysokość do 15 m, o rozłożystej koronie i masywnym pniu (do 1 m średnicy)^[5].

Liście

Osiągają do 30 cm długości, skórzaste, z wierzchu ciemnozielone i błyszczące, od spodu szorstko owłosione. Blaszka liściowa w zarysie owalna, pierzasto wcinana, klapy szerokie i zaostrzone^[5].

Kwiaty

Kwiaty drobne i rozdzielnopłciowe (roślina jednopienna)^[5]. Mające mięśniowaty okwiat kwiaty żeńskie tworzą główkowaty kwiatostan. Kwiaty męskie zebrane w zwisłe kotki, mają 2-3 dzielny okwiat i 1 pręcik^[6].

Owoc

Synkarpiczny – powstaje w wyniku mięśnienia całego kwiatostanu żeńskiego. Przybiera kształt kulisty lub owalny, z zewnątrz zielony, w środku białawy, soczysto-mączysty. Osiąga masę do 5 kg. Okrywa jest skórzasta i gęsto pokryta elastycznymi wyrostkami (istnieją odmiany uprawy bezkolcowe)^[5].

Zastosowanie

Owoc

Kulinaria: Owoce i nasiona drzewa chlebowego są jadalne i bardzo pożywne – miąższ zawiera dużo skrobi i witamin, a nasiona obfitują w oleje. Miąższ owoców może być spożywany na surowo lub po ugotowaniu, prażeniu, pieczeniu i kiszeniu. Z nasion tłoczy się olej oraz praży i spożywa jak kasztany^[5].

Silne włókna łykowe chlebowca używane są do wytwarzania sznurów, lin, grubych plecionek i worków^[5][6].

Drewno jest lekkie i trwałe. Początkowo jest złocisto-pomarańczowe, z czasem staje się rdzawo-brązowe. Wykorzystywane jest jako dekoracyjne do rękodzieła artystycznego oraz do wyrobu czółen^[5].

Do celów leczniczych wykorzystywany jest lateks naturalny – biały i kleisty, zawarty w pniu, liściach i niedojrzałych owocach. Wcierany w skórę działa znieczulająco. Stosowany jest przy różnych chorobach skóry oraz infekcjach przewodu pokarmowego i dróg oddechowych^[5].