Cyprys wiecznie zielony

Cyprys wiecznie zielony (Cupressus sempervirens L.) – gatunek iglastego drzewa z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Pochodzi ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnego (Libia, Cypr, Iran, Izrael, Jordania, Liban, Syria, Turcja), ale obecnie jest uprawiany w wielu krajach świata^[5].

Cyprys wiecznie zielony

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	cyprysowce
Rodzina	cyprysowate
Rodzaj	cyprys
Gatunek	cyprys wiecznie zielony
Nazwa systematyczna
Cupressus sempervirens L. Sp. Pl. 1002 1753[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

W pliocenie rósł m.in. na terenie współczesnej Bułgarii i w Polsce^[6].

Morfologia

Pokrój

Osiąga 30 m wysokości, ma pokrój kolumnowy do szerokostożkowatego, gęstą koronę, gałęzie rosną ukośnie do góry.

Pień

Prosty i smukły. Kora popielatoszara do szarobrązowej, oddziela się w formie regularnych włókien. U starszych drzew bruzdkowana.

Liście

Ściśle przylegające, zaokrąglone, łuskowate (1 mm długości), ciemnozielone, bez białych plamek. Subtelny słodki, żywiczny zapach^[7].

Gałązka z szyszkami

Kwiaty

Męskie-jajowate, żółte, do 8 mm długości, rosną na końcach pędów. Żeńskie – mniejsze, eliptyczne, zielone do purpurowych, rosnące z boku gałęzi.

Owoce

Owalne szyszki do 4 cm długości i do 2,5 cm szerokości. Niedojrzałe szyszki są zielone, a dojrzałe brązowe. Zbudowane z 8-14 tarczowatych łusek, na każdej łusce guzowaty wyrostek. Korona obsypana szyszkami przez cały rok.

Liczący 4000 lat cyprys z Abarkuh w Iranie

Ekologia

Rośnie w łagodnym klimacie z ciepłymi, suchymi latami. Jest pospolitą rośliną w klimacie śródziemnomorskim.

Zastosowanie

• Drewno cyprysa wiecznie zielonego jest twarde i mocne, używa się go w meblarstwie. Z drewna cyprysowego wykonano drzwi bazyliki św. Piotra na Watykanie^[7].
• Jako drzewo ozdobne jest sadzony w parkach i ogrodach. Do odmian uprawnych należą m.in.^[7]:
• 'Stricta' – grupa odmian o gęstej, kolumnowej koronie.
• 'Swane's Golden' – powoli rosnąca, o żółto-zielonych liściach.
• 'Green Pencil' – wyjątkowo zwarta i wąska korona. Odmiana wyhodowana z formy 'Stricta'.

Udział w kulturze

Wszyscy badacze roślin biblijnych są zgodni, że gatunek ten wymieniony jest w Biblii i to kilkadziesiąt razy, ale czasami pod biblijnym określeniem cyprys kryją się również inne gatunki drzew (jodła syryjska i jałowiec pospolity). Cyprys jest uważany za symbol żałoby, co odzwierciedla cytat z Księgi Zachariasza (11,2): „Rozpaczaj cyprysie, że cedr upadł, że to, co najpiękniejsze, uległo zagładzie”^[8]. Z tego też powodu jest sadzony na cmentarzach w Europie i świecie muzułmańskim^[7]. Uważany jest cyprys także za symbol Matki Bożej oraz symbol nieśmiertelności^[8].