Dicynodonty

Dicynodonty (Dicynodontia) – infrarząd synapsydów z rzędu terapsydów (Therapsida, tzw. „gady ssakokształtne”).

Dicynodonty

Dicynodontia
Owen, 1859
Placeriasy
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	synapsydy
Rząd	terapsydy
Podrząd	anomodonty
Infrarząd	dicynodonty

Żyły od późnego permu na wszystkich kontynentach, głównie w południowej Afryce. Większość z nich wyginęła w późnym triasie, wraz z pojawieniem się dinozaurów. W Polsce kości dicynodonta z późnego triasu, żyjącego pod koniec noryku lub na początku retyku Lisowicia bojani, odkryto w Lisowicach na Śląsku^[1][2]; L. bojani jest obecnie najmłodszym znanym zwierzęciem, które z pewnością było przedstawicielem tego infrarzędu^[2]. W 2003 roku doniesiono o odkryciu enklawy dicynodontów w Australii (w północnej części stanu Queensland), gdzie miały one żyć jeszcze 105 mln lat temu^[3]; jednak Agnolin i współpracownicy (2010) podali w wątpliwość pozycję filogenetyczną domniemanego australijskiego dicynodonta, zwracając uwagę na podobieństwo jego skamieniałości do kości krokodylomorfów z rodziny Baurusuchidae, jak Baurusuchus pachecoi^[4]. Z kolei Knutsen i Oerlemans (w druku) uznali te skamieniałości za szczątki ssaka żyjącego w pliocenie lub w plejstocenie^[5].

Lisowicia bojani – wielki późnotriasowy dicynodont z Polski

Dicynodonty były pierwszymi powszechnie zamieszkującymi Ziemię lądowymi zwierzętami roślinożernymi. Dominowały na lądach do czasu pojawienia się dinozaurów. Zamieszkiwały środowiska błotne, część z nich prowadziła ziemnowodny tryb życia. Miały dwa duże kły w szczęce (stąd pochodzi ich nazwa), pozostałe zęby w zaniku – zastąpione rogowym dziobem. Dicynodonty osiągały zróżnicowane rozmiary – od 20 cm^{[potrzebny przypis]} do 6 m długości^[6]; największy znany dicynodont, Lisowicia bojani, osiągał masę 9 ton^[2].

Do dicynodontów zalicza się m.in. następujące rodzaje: Argodicynodon, Dicynodon, Endothiodon, Eodicynodon, Ischigualastia, Kannemeyeria, Kingoria, Lisowicia, lystrozaur, Moghreberia, Placerias, Wadiasaurus, Woznikella.