Dziewięciornik błotny

Dziewięciornik błotny (Parnassia palustris L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny dławiszowatych. Występuje w Europie, Ameryce Północnej, Azji i Afryce Północnej^[3]. W Polsce był rozpowszechniony na całym obszarze, zarówno na niżu, jak i w górach^[5].

Dziewięciornik błotny

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dławiszowce
Rodzina	dławiszowate
Rodzaj	dziewięciornik
Gatunek	dziewięciornik błotny
Nazwa systematyczna
Parnassia palustris L. Sp. pl. 1:273. 1753
Synonimy
Parnassia parviflora DC.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Zasięg

Morfologia

Pokrój

Kwiat

Pokrój

Długość 15–30 cm^[6].

Łodyga

Wzniesiona, prosta, kanciasta i naga. Ma wysokość 5–45 cm.

Liście

Posiada tylko jeden liść łodygowy siedzący, który ma sercowaty kształt i swoją nasadą obejmuje łodygę. Wszystkie pozostałe liście tworzą przyziemną rozetę. Mają sercowojajowaty kształt i wyrastają na długich ogonkach^[6].

Kwiaty

Pojedyncze na szczycie łodygi. Kwiaty mają bardzo charakterystyczną budowę. Ich korona składa się z 5 białych płatków z dobrze widoczną, ciemniejszą nerwacją. Pojedynczy, 4-krotny słupek z beczułkowatą zalążnią i 4 siedzącymi znamieniami. 5 pręcików, a pomiędzy nimi 5 postrzępionych żółto-zielonych prątniczek, które spełniają funkcję miodników. 5 pręcików przed działkami kielicha dojrzewa po kolei, 5 pręcików przed płatkami korony spełniają rolę organów wabiących owady, w nasadowej części znajdują się miodniki, w szczytowej wydzielane są połyskujące kropelki wody, które odstraszają muchówki^[6].

Owoc

Jednokomorowa torebka, otwierająca się 4 klapami. Nasiona podługowate, spłaszczone i oskrzydlone.

Biologia i ekologia

Rozwój

Bylina, hemikryptofit. Przedprątne kwiaty kwitną od czerwca do sierpnia i są owadopylne^[6][7]. Nasiona roznoszone są przez wiatr.

Siedlisko

Płytkie i mokre torfowiska, jałowe darnie, mokre łąki. Na dobrze nawilżonych glebach, gdzie przeważa wapń. W Polsce na niżach i w górach. W Tatrach występuje aż po piętro alpejskie, częściej spotykany jest na podłożu wapiennym, niż granitowym^[6].

Fitosocjologia

W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O/All. Caricetalia davallianae^[8].

Genetyka

Liczba chromosomów 2n= 18, (36)^[9]

Zagrożenia i ochrona

Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)^[10].