Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Dziwonia (zwyczajna)
gatunek ptaka z rodziny łuszczakowatych Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Dziwonia (zwyczajna)[2] (Erythrina erythrina) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae), zamieszkujący Eurazję. Nie jest zagrożony.
.jpg)
Remove ads
Systematyka
Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Erythrina[2]. Wielu autorów umieszcza ją jednak w rodzaju Carpodacus[3][5].
Podgatunki
Wyróżniono kilka podgatunków E. erythrina[5][3][2]:
- dziwonia (zwyczajna), dziwonia (E. erythrina erythrina) – północna, środkowa i wschodnia Europa do środkowej Syberii.
- dziwonia kamczacka (E. erythrina grebnitskii) – wschodnia Syberia, północna Mongolia, północno-wschodnie Chiny i Korea.
- dziwonia kaukaska (E. erythrina kubanensis) – Turcja, Kaukaz, północny Iran i Turkmenistan.
- E. erythrina ferghanensis – wschodni Kazachstan do zachodnich Chin, zachodnie Himalaje, Pakistan i Afganistan.
- E. erythrina roseata – środkowe i wschodnie Himalaje do środkowych i południowych Chin.
Remove ads
Występowanie
Podsumowanie
Perspektywa
W sezonie lęgowym zamieszkuje Eurazję pomiędzy 25º a 68º szerokości geograficznej – od północnej, środkowej i wschodniej Europy przez Syberię i tereny na południe od niej aż do Morza Beringa, Morza Ochockiego i północnej części Morza Japońskiego, a także Azję Środkową, Kaukaz, północny Iran, Afganistan, Pakistan i zachodnie Himalaje, Tybet i Chiny oraz Japonię. Zimuje w południowej Azji od południowego Iranu po Indie, Mjanmę, Indochiny i południowo-wschodnie Chiny. Stopniowo rozprzestrzenia się ze swych leśnych stanowisk we wschodniej Europie i Syberii w kierunku zachodnim. W regionach górskich, południowej Europie aż po środkowe Chiny populacje są izolowane.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy, lokalnie (w dolinach dużych rzek i na wybrzeżu) średnio liczny[6]. Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 krajowa populacja dziwonii liczyła 32–59 tysięcy par lęgowych[7]. Spotykana jest w całej Polsce, w tym w niższych górach, choć rozmieszczenie jest bardzo nierównomierne i przeważnie związane z wodą – głównie w dolinach dużych i mniejszych rzek, wokół jezior i stawów hodowlanych, np. na wybrzeżu Bałtyku, Mazurach i Lubelszczyźnie. Przeloty w maju–czerwcu oraz sierpniu–wrześniu. Dziwonie to ptaki, które gnieżdżąc się w Polsce, nietypowo migrują zimą do południowej Azji (a nie jak większość tutejszej awifauny do Afryki lub śródziemnomorskiej Europy).
Remove ads
Charakterystyka
Podsumowanie
Perspektywa
.jpg)
Wygląd
Ptak o krępej sylwetce, dużej głowie i dość długim ogonie. Dziób w kształcie stożka, mocny i o wypukłych krawędziach. Samiec na piersi, szyi, głowie i kuprze lśni czerwoną (szkarłatną) barwą, skrzydła ciemnobrązowe. Właściwą szatę zyskuje dopiero w 3–4 roku życia. Wierzch ciała jest brązowy, a na grzbiecie widnieją brązowawe smugi. Samica i młode oliwkowobrązowe, podobne do wróbla. Ubarwione są skromnie, jak też niewybarwione jeszcze samce, od spodu widać ciemne plamkowanie. U obu płci biały spód ciała i dwie niezbyt wyraźne płowe pręgi na skrzydłach.
Gatunek podobny do gila, choć mniejszy od niego i nie ma w ubarwieniu czarnej barwy. Kształtem i barwami bardziej przypomina makolągwę.
Wymiary średnie
Głos
Charakterystyczny śpiew samca na wiosnę jest krótką, fletową, kilkusylabową gwiżdżącą piosenką i przypomina melodię wydawaną przez wilgę. To czyste „titu tejutja”. Najintensywniej go słychać rano, choć roznosi się też w godzinach południowych i nawet w lipcu, gdy większość śpiewających ptaków milczy. Samce, choć dopiero po paru latach mają szatę dojrzałą, to już w pierwszym roku życia zaczynają śpiewać (może więc z pozoru wyglądać, że to samica wykonuje pieśń godową).
Biotop
Bujne, gęste zarośla, wikliny nadrzeczne, doliny rzek i stawów (obrzeża olsów), zadrzewienia, zakrzewione torfowiska wysokie, tereny podmokłe, strefy przybrzeżne, mokradła, kępy i pasy zieleni, a niekiedy zaniedbane ogrody. Zamieszkuje siedliska, które sąsiadują z obszarami otwartymi. Istotna jest też dobrze wykształcona warstwa krzewów i pokrywa ziół.
Okres lęgowy
Gniazdo
W gęstych gałązkach krzewu, rzadziej w trawie na wysokości od 30 do 150 cm nad ziemią, bardziej na skraju niż w głębi roślinności. Jest dobrze ukryte nisko w krzewie lub w zielnej roślinności. Konstrukcja uwita jest luźno z łodyżek i gałązek, a wyścielenie stanowią suche trawy i włosie.
Jaja
W czerwcu składa 3–5 jaj z tłem jasnoniebieskim z nielicznymi, czerwonymi lub brązowymi plamkami o średnich wymiarach 19 × 14 mm. Wyprowadza jeden lęg w ciągu roku.
Wysiadywanie, pisklęta
Od złożenia ostatniego jaja trwa ok. 12 dni. Pisklęta przebywają w gnieździe ok. 11–12 dni.
Remove ads
Pożywienie
Drobne owady, nasiona mniszka lekarskiego, jagody i babki oraz nasiona, pączki drzew i krzewów, drobne listki. Pokarm dla piskląt jest podobny do diety ptaka dorosłego.
Status i ochrona
IUCN uznaje dziwonię za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, zawiera się w przedziale 60–120 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[4].
Na terenie Polski dziwonia jest objęta ścisłą ochroną gatunkową[8]. Na Czerwonej liście ptaków Polski została sklasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC)[9].
Utrata siedlisk lęgowych dziwonii powodowana jest przez osuszanie terenów podmokłych i wycinanie roślinności w dolinach rzecznych.
Remove ads
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads