Elephantulini

Elephantulini – monotypowe plemię ssaków z podrodziny Macroscelidinae w obrębie rodziny ryjkonosowatych (Macroscelididae).

Elephantulini
Dumbacher, Carlen & Rathbun, 2016[1]
Ryjoskoczek zaroślowy (Elephantulus intufi)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	ryjkonosowe
Rodzina	ryjkonosowate
Podrodzina	Macroscelidinae
Plemię	Elephantulini
Typ nomenklatoryczny
Plemię: Elephantulus O. Thomas & Schwann, 1906 Rodzaj: Macroscelides rupestris A. Smith, 1831
Synonimy
Rodzaju: Nasilio O. Thomas & Schwann, 1906[2] Elephantomys Broom, 1937[3]
Rodzaj i gatunki
Elephantulus O. Thomas & Schwann, 1906[2] – ryjoskoczek[4] 10 gatunków (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Plemię obejmuje gatunki występujące w środkowej, zachodniej i południowej Afryce^[5][6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 94–148 mm, długość ogona 86–162 mm, długość ucha 19–36 mm, długość tylnej stopy 27–42 mm; masa ciała 31–83 g^[7][8]. Wzór zębowy: I ${\displaystyle {\tfrac {3}{3}}}$ C ${\displaystyle {\tfrac {1}{1}}}$ P ${\displaystyle {\tfrac {4}{4}}}$ M ${\displaystyle {\tfrac {2}{2}}}$ (x2) = 40^[7].

Systematyka

Plemię wyodrębnił w 2016 roku zespół amerykańskich teriologów (John P. Dumbacher, Elizabeth J. Carlen i Galen B. Rathbun) w artykule zatytułowanym Petrosaltator gen. Nov., nowy rodzaj zastępczy dla północnoafrykańskiego ryjoskoczkóa Elephantulus rozeti (Macroscelidea; Macroscelididae), opublikowanym w czasopiśmie „Zootaxa”^[1]. Rodzaj Elephantulus zdefiniowali w 1906 roku brytyjscy zoolodzy Oldfield Thomas i Harold Schwann, w streszczeniu zatytułowanym O ssakach zebranych przez pana C. H. B. Granta w dystrykcie Zoutpansberg w Transwalu i przekazanych do Narodowej Kolekcji przez pana C. D. Rudda, opublikowanym w czasopiśmie „Proceedings of the Zoological Society of London”^[2]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) ryjoskoczek skalny (E. rupestris)

Etymologia

• Elephantulus: gr. ελεφας elephas, ελεφαντος elephantos ‘słoń’^[9]; łac. przyrostek zdrabniający -ulus^[10].
• Nasilio: łac. nasus ‘nos’^[11]; łac. przyrostek zdrabniający –illus^[12]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Macroscelides brachyrynchus A. Smith, 1836.
• Elephantomys: gr. ελεφας elephas, ελεφαντος elephantos ‘słoń’^[9]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[13]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Elephantomys langi Broom, 1937 (= †Elephantulus broomi Corbet & Hanks, 1968).

Podział systematyczny

Do plemienia należy jeden rodzaj z następującymi występującymi współcześnie gatunki^{[14][8][5][4]}:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa[4]	Podgatunki[7][5][8]	Rozmieszczenie geograficzne[7][5][8]	Podstawowe wymiary[7][8][a]	Status IUCN[15]
	Elephantulus fuscipes	(O. Thomas, 1894)	ryjoskoczek ciemnostopy	gatunek monotypowy	południowy Sudan Południowy, północno-wschodnia Demokratyczna Republika Konga i Uganda	DC: 12,6–14,8 cm DO: 8,6–10 cm MC: 52–77 g	DD
	Elephantulus brachyrhynchus	(A. Smith, 1834)	ryjoskoczek krótkonosy	gatunek monotypowy	Uganda, Kenia, Tanzania, południowa Demokratyczna Republika Konga, Angola, Zambia, Malawi, Namibia, północna i wschodnia Botswana, Zimbabwe, południowy Mozambik, północno-wschodnia Południowa Afryka i północne Eswatini	DC: 9,9–12,7 cm DO: 9,5–10,8 cm MC: 31–46 g	LC
	Elephantulus fuscus	(W.C.H. Peters, 1852)	ryjoskoczek ciemny	gatunek monotypowy	południowe Malawi i środkowy Mozambik; być może południowo-wschodnia Zambia	DC: 10,5–12,5 cm DO: 8,6–11,6 cm MC: około 45 g	DD
	Elephantulus intufi	(A. Smith, 1836)	ryjoskoczek zaroślowy	gatunek monotypowy	południowo-zachodnia Angola, Namibia, Botswana, północna i północno-wschodnia Południowa Afryka oraz skrajnie południowe Zimbabwe	DC: 11,6–12,3 cm DO: 10,2–13,1 cm MC: 34–62 g	LC
	* Elephantulus rupestris	(A. Smith, 1831)	ryjoskoczek skalny	gatunek monotypowy	zachodnia i południowa Namibia i zachodnia Południowa Afryka (Prowincja Przylądkowa Północna, Zachodnia i Wschodnia)	DC: 11,6–13,3 cm DO: 12,4–16,2 cm MC: 44–65 g	LC
	Elephantulus myurus	O. Thomas & Schwann, 1906	ryjoskoczek zuluski	gatunek monotypowy	Zimbabwe, zachodni Mozambik, wschodnia Botswana, północna, środkowa i wschodnia Zambia oraz północne Eswatini; być może Lesotho	DC: 11,4–13,3 cm DO: 12,5–15,9 cm MC: 48–67 g	LC
	Elephantulus edwardii	(A. Smith, 1839)	ryjoskoczek przylądkowy	gatunek monotypowy	endemit Południowej Afryki: Prowincja Przylądkowa Północna, Zachodnia i Wschodnia	DC: 9,4–12,5 cm DO: 11,7–16 cm MC: 37–83 g	LC
	Elephantulus pilicaudus	Smit, 2008	ryjoskoczek włochatoogonowy	gatunek monotypowy	endemit Południowej Afryki: Karru Wysokie i Małe w ekoregionie Nama Karru; zakres wysokości: poniżej 1300 m n.p.m.	DC: 11,1–13,5 cm DO: 11,2–13,1 cm MC: 38–59 g	DD

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  DD  – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu dzisiejszej Południowej Afryki:

• Elephantulus antiquus Broom, 1948^[16]
• Elephantulus broomi Corbet & Hanks, 1968^[17]

Uwagi

1. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała