Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Eupomatiaceae
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Eupomatiaceae – rodzina roślin stanowiąca jedno z ich starszych odgałęzień linii rozwojowych okrytonasiennych klasyfikowanych w rzędzie magnoliowców (Magnoliales). Rodzina monotypowa z jednym rodzajem Eupomatia R. Br. (1814). Do rodzaju należą trzy gatunki występujące we wschodniej Australii oraz we wschodniej Nowej Gwinei (tam sięgając do 1300 m n.p.m.[4]). Są to niewielkie drzewa i krzewy o okazałych kwiatach. Rosną w lasach równikowych i wilgotnych lasach strefy umiarkowanej[5]. Prątniczki w ich kwiatach wydzielających piżmowy zapach zawierają ciałka odżywcze wabiące ryjkowcowate z rodzaju Elleschodes, będące zapylaczami tych roślin[6]. Rośliny wytwarzają różne typy lignanów i alkaloidów[4]. W komórkach wydzielniczych obficie występujących w korze i rdzeniu występują garbniki i olejki eteryczne[7].
Znaczenie użytkowe mają słodkie i aromatyczne owoce Eupomatia laurina spożywane w deserach, używane do wyrobu dżemów i napojów[5].
Remove ads
Morfologia
- Pokrój
- Okazałe krzewy o bulwiasto zgrubiałych korzeniach (zawierających skrobię), rzadko niewielkie drzewa[5][4] lub krzewinki[4].
- Liście
- Skrętoległe (dwurzędowe), pojedyncze, ogonkowe, bez przylistków, całobrzegie i aromatyczne[5].
- Kwiaty
- Obupłciowe, promieniste, wyrastające pojedynczo w kątach liści lub na szczycie pędu, rzadko na pniu (kaulifloria). Pozbawione są okwiatu, którego rolę pełnią dwa zrośnięte liście podkwiatowe tworzące czapeczkę nad kwiatem[5]. Dno kwiatowe jest urnowato rozrośnięte[6]. Pręciki są liczne, mają krótkie i spłaszczone nitki[6][8]. W centralnej części kwiatu znajduje się nawet do 80 ogruczolonych i silnie aromatycznych prątniczków, które rozpościerają się, odsłaniając organy żeńskie podczas ich dojrzewania, ale przykrywają je w czasie wysypywania pyłku z pręcików. Pręciki i prątniczki są u swych nasad zrośnięte i odpadają po spełnieniu swojej roli[5]. Płodne pręciki mają wyraźnie wykształcone pylniki, między którymi znajduje się wydłużony, zgrubiały łącznik[6][8], ostro zakończony[7]. Zalążnie są górne i liczne (od ok. 13 do 68[8]), spiralnie umieszczone na dnie kwiatowym, pozbawione szyjki słupka[5]. Poszczególne owocolistki zawierają po dwa lub nieco więcej (do 11) odwróconych zalążków. Na spłaszczonych szczytach owocolistków znajdują się piórkowate znamiona[8].
- Owoce
- Mięsiste, kulistawe[6] jagody[5], powstające jako owoc zbiorowy w wyniku zrastania się licznych owocolistków z udziałem także mięsistego dna kwiatowego[8]. W poszczególnych owocolistkach dojrzewają bardzo drobne zarodki w 1–2 nasionach[6]. W nasionach silnie rozwinięte jest bielmo przerastające tkanką ośrodka (nucellus)[7].
Remove ads
Systematyka
Jedna z rodzin tradycyjnie uznawana za pierwotne w obrębie okrytonasiennych. W systemie Cronquista (1981) uznana została za izolowany takson w obrębie rzędu magnoliowców[8]. W tym też rzędzie rodzina jest ujmowana w innych systemach końca XX i początku XXI wieku (system Thorne’a z 2003, systemy APG)[9]. W systemie Takhtajana z 1997 wyróżniającym większą liczbę rzędów, rodzina ta tworzyła monotypowy rząd Eupomatiales[10], a w systemie z 2009, wraz z flaszowcowatymi Annonaceae zaliczona została do rzędu Annonales[4].
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Klad siostrzany względem flaszowcowatych w obrębie rzędu magnoliowców.
Pozycja filogenetyczna flaszowcowatych w rzędzie magnoliowców:
| magnoliowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział rodziny[11]
- rodzaj: Eupomatia R. Br. (1814)
- Eupomatia barbata Jessup
- Eupomatia bennettii F.Muell.
- Eupomatia laurina R.Br.
Remove ads
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads