Hipolit Neuwirth

Hipolit Neuwirth (ur. 11 lutego 1859 w Sokołowie, zm. 31 grudnia 1906 w Sanoku) – filolog klasyczny, nauczyciel.

Hipolit Neuwirth

Data i miejsce urodzenia	11 lutego 1859 Sokołów
Data i miejsce śmierci	31 grudnia 1906 Sanok
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Sanoku
Zawód, zajęcie	nauczyciel
Edukacja	C. K. Gimnazjum w Jaśle
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Pracodawca	C. K. Gimnazjum w Sanoku
Rodzice	Józef

Życiorys

Pierwszy od prawej Hipolit Neuwirth (1900). Pierwszy z lewej siedzi Walerian Krywult

Hipolit Neuwirth urodził się 11 lutego 1859 w Sokołowie^[1][2][3][4]. Był synem Józefa Neuwirtha, c. k. starszego poborcy podatkowego w Przemyślu (zm. 1889)^[2][5][6][a]. Miał rodzeństwo^[7].

W Przemyślu ukończył szkoły ludowe^[2]. Następnie kształcił się chlubnie w gimnazjum w Rzeszowie do VII klasy, po czym przeniósł się do C. K. Gimnazjum w Jaśle, gdzie w 1877 ukończył VIII klasę i z odznaczeniem zdał egzamin dojrzałości^[2][3][4][8]. Studiował wnikliwie języki klasyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, w tym czasie był uważany w Galicji za czołowego znawcę wiedzy w dziedzinie filologii klasycznej^[2][4]. 13 marca 1881 został wybrany członkiem wydziału Czytelni Akademickiej we Lwowie^[9].

Po ukończeniu studiów, jako najlepszy absolwent na swoim kierunku, został polecony hr. Karolowi Lanckorońskiemu, wraz z którym odbył wyprawę naukową na obszarze Grecji i Azji Mniejszej, trwającą ponad rok na przełomie 1882/83^[2][3][4]. Był autorem pracy naukowej z tej podróży, wydanej przez hrabiego w Wiedniu w zbiorowej publikacji ilustrowanej^[2].

Po powrocie do Galicji wstąpił do służby nauczycielskiej^[2]. Od 1883 pracował w gimnazjach we Lwowie^[3]. Od 6 kwietnia 1884 do 1887/1888 uczył w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie^[4][10]. Rozporządzeniem z 22 lipca 1889 C. K. Rady Szkolnej Krajowej został mianowany zastępcą nauczyciela w C. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie^[11], gdzie uczył języka łacińskiego, języka greckiego i języka niemieckiego^[12] w niedługim okresie czasu^[4][b]. Następnie był nauczycielem w C. K. Gimnazjum w Jarosławiu od września 1888 do grudnia 1890^[4], po czym w macierzystym gimnazjum w Jaśle od 4 grudnia 1890 do końca roku szkolnego 1894/1895, ucząc tam języka łacińskiego, języka greckiego, języka niemieckiego^[c], w C. K. III Gimnazjum w Krakowie od lipca 1895 do końca roku szkolnego 1897/1898, gdzie uczył języka łacińskiego i języka greckiego^{[2][3][4][13]}. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 23 sierpnia 1898 jako zastępca nauczyciela (suplent^[1]) został przeniesiony z C. K. III Gimnazjum w Krakowie do C. K. Gimnazjum Męskiego w Sanoku (wraz z nim Gerard Feliński)^[14][15]. W szkole uczył języka łacińskiego, języka greckiego, języka niemieckiego, języka polskiego oraz – jako przedmiot nadobowiązkowy – języka francuskiego, przez osiem lat do 1906^[2][3][16]. Darował dzieła naukowe na rzecz biblioteki nauczycielskiej w sanockim gimnazjum^[17].

Wspierał budowę Kopca Adama Mickiewicza w Sanoku^[18]. Od 1901 do sierpnia 1905 wspólnie z Antonim Bielakiem był kierownikiem (prefektem) oraz wychowawcą i opiekunem w Bursie Jubileuszowej im. Cesarza Franciszka Józefa w Sanoku^[19][20]. 28 września 1904 został wybrany członkiem wydziału Towarzystwa Bursy jubileuszowej im. Cesarza Franciszka Józefa I w Sanoku^[21], był także członkiem komisji rewizyjnej tegoż^[22]. Działał społecznie w towarzystwach w Sanoku^[2]. Należał do sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^[23]. Był członkiem Towarzystwa Filologicznego^[24].

Nagrobek Hipolita Neuwirtha

Zmarł po krótkiej chorobie na zapalenie opon mózgowych 31 grudnia 1906 w Sanoku^{[1][2][3][25][26]}). Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 2 stycznia 1907^[1][2]. W nadzwyczaj tłumnym pogrzebie pod przewodnictwem gimnazjalnego katechety ks. Józefa Drozda^[1], uczestniczyli licznie mieszkańcy Sanoka, w tym profesorowie i uczniowie sanockiego gimnazjum oraz przedstawiciele inteligencji, a nawet najniższych warstw społecznych^[2]. W ostatnim pożegnaniu brała udział gimnazjalna orkiestra, zaś przemawiali prof. Adam Pytel w imieniu grona pedagogicznego oraz Karol Feledziak w imieniu uczniów^[2].

Przychylnie o Hipolicie Neuwirth wyraził się w swoich wspomnieniach jego uczeń w gimnazjum w Sanoku, Stanisław Rymar, który uznał go za dobrego filologa^[27]. Także inny uczeń sanockiego gimnazjum i późniejszy historyk literatury Franciszek Bielak, pozytywnie wypowiedział się o Hipolicie Neuwirth, wymieniając go w gronie doskonałych nauczycieli-filologów i wysoko oceniając prowadzone przez niego lekcje języka łacińskiego^[28][29]. We wspomnieniach innego sanockiego gimnazjalisty, Jana Świerzowicza, prof. Neuwirth był człowiekiem o głębokiej wiedzy, wykładającym jasno i przystępnie^[30]. Także w opinii Józefa Stachowicza wyrażonej po latach, prof. Neuwirth był wybitnym profesorem gimnazjalnym filologii klasycznej^[31].

Uwagi

1. Według poniższego źródła Józef Neuwirt pochowany w Przemyślu żył w latach (1835-1891). Józef Neuwirth. cmentarzeprzemysl.pl. [dostęp 2017-09-29].
2. Brak jest dostępu do Sprawozdania Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1891, natomiast w Sprawozdaniu Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1892 Hipolit Neuwirth już nie widniał
3. Wymieniony jako Hipolyt Neuwirth. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1891. Jasło: 1891, s. 2, 4.
   •Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1892. Jasło: 1892, s. 4.
   •Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1893. Jasło: 1893, s. 6.
   •Wymieniony jako Hipolyt Neuwirt. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1894. Jasło: 1894, s. 3.
   •Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1895. Jasło: 1895, s. 30.
   •Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868-1938. Jasło: 1938, s. 113, 114.