Jan Furtok

Jan Zbigniew Furtok (ur. 9 marca 1962 w Katowicach, zm. 26 listopada 2024 tamże^[1]) – polski piłkarz, występujący na pozycji napastnika. Uznawany za jednego z najwybitniejszych zawodników w historii GKS Katowice oraz za legendę tego klubu, w którym spędził wiele lat swojej kariery, osiągając liczne sukcesy.

Jan Furtok

Jan Furtok (2010)
Data i miejsce urodzenia	9 marca 1962 Katowice
Data i miejsce śmierci	26 listopada 2024 Katowice
Obywatelstwo	polskie
Wzrost	174 cm
Pozycja	napastnik
Kariera juniorska
Lata Klub 1976–1977 Górnik Katowice 1977–1978 GKS Katowice
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1979–1988 GKS Katowice 169 (77) 1988–1993 Hamburger SV 135 (51) 1993–1995 Eintracht Frankfurt 53 (9) 1995–1998 GKS Katowice 40 (8) W sumie: 397 (145)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1984–1993  Polska 36 (10)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 2005 GKS Katowice
Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Odznaczenia

Kariera klubowa

W polskiej lidze występował w barwach GKS-u Katowice w latach 1980–1988 oraz 1995–1997. W 1986 roku zdobył z tym klubem Puchar Polski, a dwa lata później wywalczył wicemistrzostwo Polski, zostając wówczas indywidualnie wicekrólem strzelców. W trakcie swojej kariery w GKS strzelił łącznie 122 gole, co do dziś pozostaje najlepszym wynikiem w historii klubu^[2]. Numer 9, z którym grał na koszulce, został zastrzeżony i przypisany na zawsze Furtokowi.

Grał także w niemieckich klubach – Hamburger SV, gdzie w 1991 roku zdobył tytuł wicekróla strzelców Bundesligi, oraz Eintrachcie Frankfurt, gdzie strzelił 60 goli w 188 meczach.

Do 2009 roku związany był z GKS Katowice jako prezes klubu. 5 stycznia 2010 roku objął funkcję dyrektora sportowego reprezentacji Polski^[3].

W 2017 roku otrzymał specjalną nagrodę „Złoty Buk” w plebiscycie kibiców GKS Katowice, organizowanym pod nazwą „Złote Buki”^[4].

W 2019 roku został jednym z setki piłkarzy nominowanych przez PZPN do „Reprezentacji 100-lecia” – plebiscytu zorganizowanego z okazji obchodów stulecia Polskiego Związku Piłki Nożnej, w ramach którego kibice wybierali najlepszą "jedenastkę" w całej historii reprezentacji Polski^[5].

Reprezentacja Polski

W latach 1984–1993 wystąpił w 36 meczach reprezentacji Polski, zdobywając 10 bramek. Był uczestnikiem mistrzostw świata w Meksyku w 1986 roku.

W historii reprezentacji Polski zapisał się m.in. dzięki kontrowersyjnej bramce zdobytej ręką w 1993 roku w meczu z reprezentacją San Marino. Był to jedyny gol w tym meczu.

Osobny artykuł: Mecz piłkarski Polska – San Marino (1993).

Występy w reprezentacji Polski
l.p.	Data	Miejsce	Przeciwnik	Rezultat	Rozgrywki	Grał	Uwagi
1.	23 maja 1984	Dublin	Irlandia	0−0	towarzyski	do 67'
2.	4 września 1985	Brno	Czechosłowacja	1−3	towarzyski	od 46'
3.	8 grudnia 1985	Tunis	Tunezja	0−1	towarzyski	od 46'
4.	11 grudnia 1985	Adana	Turcja	1−1	towarzyski	do 45'
5.	16 czerwca 1986	Guadalajara	Brazylia	0−4	MŚ 1986	od 60'
6.	7 października 1986	Bydgoszcz	Korea Północna	2−2	towarzyski	od 46'
7.	12 listopada 1986	Warszawa	Irlandia	1−0	towarzyski	do 45'
8.	18 marca 1987	Rybnik	Finlandia	3−1	towarzyski	90'
9.	24 marca 1987	Wrocław	Norwegia	4−1	towarzyski	90'
10.	12 kwietnia 1987	Gdańsk	Cypr	0−0	kwal. Euro 1988	do 45'
11.	29 kwietnia 1987	Ateny	Grecja	0−1	kwal. Euro 1988	do 66'
12.	1 czerwca 1988	Moskwa	ZSRR	1−2	towarzyski	do 64'
13.	13 lipca 1988	New Britain	Stany Zjednoczone	2−0	towarzyski	do 68'
14.	15 lipca 1988	Toronto	Kanada	2−1	towarzyski	90'
15.	24 sierpnia 1988	Białystok	Bułgaria	3−2	towarzyski	90'
16.	21 września 1988	Chociebuż	NRD	2−1	towarzyski	90'
17.	19 października 1988	Chorzów	Albania	1−0	kwal. MŚ 1990	do 71'
18.	12 kwietnia 1989	Warszawa	Rumunia	2−1	towarzyski	90'
19.	2 maja 1989	Oslo	Norwegia	3−0	towarzyski	90'
20.	7 maja 1989	Solna	Szwecja	1−2	kwal. MŚ 1990	90'
21.	3 czerwca 1989	Londyn	Anglia	0−3	kwal. MŚ 1990	90'
22.	11 października 1989	Chorzów	Anglia	0−0	kwal. MŚ 1990	od 58'
23.	15 sierpnia 1990	Paryż	Francja	0−0	towarzyski	90'
24.	26 września 1990	Bukareszt	Rumunia	1−2	towarzyski	do 83'
25.	17 października 1990	Londyn	Anglia	0−2	kwal. Euro 1992	do 75'
26.	27 marca 1991	Ołomuniec	Czechosłowacja	0−4	towarzyski	90'
27.	1 maja 1991	Dublin	Irlandia	0−0	kwal. Euro 1992	do 88'
28.	29 maja 1991	Radom	Walia	0−0	towarzyski	90'
29.	11 września 1991	Eindhoven	Holandia	1−1	towarzyski	do 71'
30.	16 października 1991	Poznań	Irlandia	3−3	kwal. Euro 1992	90'
31.	13 listopada 1991	Poznań	Anglia	1−1	kwal. Euro 1992	90'
32.	31 marca 1993	Brzeszcze	Litwa	1−1	towarzyski	90'
33.	28 kwietnia 1993	Łódź	San Marino	1−0	kwal. MŚ 1994	90'
34.	19 maja 1993	Serravalle	San Marino	3−0	kwal. MŚ 1994	do 81'
35.	29 maja 1993	Chorzów	Anglia	1−1	kwal. MŚ 1994	90'
36.	8 września 1993	Londyn	Anglia	0−3	kwal. MŚ 1994	do 45'

Mural Jana Furtoka na katowickim śródmieściu, odsłonięty w lipcu 2021 roku.^[6]

Życie prywatne

W 2015 roku u Jana Furtoka zdiagnozowano chorobę Alzheimera^[7]. Po długiej walce z chorobą zmarł 26 listopada 2024 roku^[1].

W 2024 Prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[8][9]. Został pochowany 29 listopada 2024 roku na cmentarzu przy parafii Trójcy Przenajświętszej w Katowicach. W uroczystości pogrzebowej uczestniczyli m.in. Jan Urban, Jerzy Brzęczek, Kazimierz Węgrzyn, Marek Koniarek, Lukas Podolski oraz delegacje GKS-u Katowice i Górnika Zabrze, a także wojewoda śląski, minister sportu i turystyki oraz prezydent Katowic^[10].

Upamiętnienie

29 listopada 2024 roku Polski Związek Piłki Nożnej ogłosił, że wszystkie mecze I, II oraz III ligi rozgrywane w dniach 29 listopada – 2 grudnia zostaną poprzedzone minutą ciszy ku pamięci Jana Furtoka. Odpowiedni komunikat wydała również Ekstraklasa.