Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Jan Nowicki

polski aktor, pedagog Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Jan Nowicki
Remove ads

Jan Nowicki (ur. 5 listopada 1939 w Kowalu[2], zm. 7 grudnia 2022 w Krzewencie[3][4]) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser teatralny, pedagog, pisarz i poeta.

Ten artykuł dotyczy aktora. Zobacz też: inne osoby nazywające się Jan Nowicki.
Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data i miejsce śmierci ...
J. Nowicki czyta „Fortepian Szopena” (2017)
Thumb
J. Nowicki i M. Potocka[1]
Thumb
Grób J. Nowickiego w Kowalu

Zagrał niemal 200 ról w teatrze telewizji i filmowych, m.in. w Niepochowanym, Wielkim Szu, Magnacie, Spirali i Sanatorium pod Klepsydrą. Przez ponad 30 lat był aktorem Starego Teatru w Krakowie, gdzie zagrał dziesiątki ról, a kreacje Stawrogina w Biesach, Rogożyna w Nastazji Filipownej, Artura w Tangu czy księcia Konstantego w Nocy listopadowej przeszły do historii polskiego teatru[5]. Otrzymał Złoty Laur za mistrzostwo w sztuce aktorskiej, a także nagrodę za wkład w rozwój europejskiej kinematografii[6]. Był również autorem wierszy, tekstów piosenek, kolęd oraz felietonów[7].

Remove ads

Życiorys

Podsumowanie
Perspektywa

Uczęszczał do siedmiu różnych szkół średnich[8], m.in. do Technikum Przemysłowo-Pedagogicznego Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego w Radziejowie[8] i liceum kulturalno-oświatowego w Bydgoszczy[8]. Maturę ostatecznie zdał w jednym z łódzkich liceów[8]. W latach 1958–1960 studiował na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi, gdzie jednym z jego nauczycieli był Henryk Modrzewski. Po skreśleniu z listy studentów zatrudnił się w kopalni Bytom VIII – Miechowice[9], gdzie pracował przez rok jako górnik[8]. Następnie podjął studia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie, które ukończył w 1964[10]. Został wykładowcą PWST w Krakowie, a w latach 1973–1974 był prodziekanem wydziału aktorskiego tej uczelni[11][5].

W 1964 został aktorem Starego Teatru w Krakowie, w którym zadebiutował rolą Piotra w dramacie Jeana Giraudoux Wariatka z Chaillot w reż. Zygmunta Hubnera[10]. Związany z kręgiem twórców kabaretu Piwnica pod Baranami[12]. Reżyser Jerzy Jarocki nazwał go jedną z najbardziej wyrazistych osobowości aktorskich na polskiej scenie[13].

Na ekranie zadebiutował w 1963 rolą uczestnika zabawy sylwestrowej w filmie Stanisława Wohla Przygoda noworoczna (1964)[10]. W 1974 otrzymał Nagrodę Miasta Krakowa[10]. W 1976 dostał zespołową Nagrodę Państwową II Stopnia za serial Dyrektorzy i nagrodę indywidualną Komitetu ds. Radia i Telewizji[10]. W 1998 podczas 3. Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd[14].

Był felietonistą czasopism „Scena” i „Goniec Teatralny”[15], w latach 1998–1999 publikował felietony – dedykowane przyjacielowi, Piotrowi Skrzyneckiemu – w „Przekroju”[16] (w 2000 wydał książkę pt. „Między niebem a ziemią” z felietonami i listami opublikowanymi w gazecie w latach 1998–2000), a w latach 2015–2019 był felietonistą w Kieleckim Magazynie Kulturalnym „Projektor”[17]. Był także autorem książek, tekstów piosenek i kolęd, a głównym tematem swojego pisarstwa uczynił przemijanie. W kolejnych latach wydał dzieła: „Piosenki” (2002), „Droga do domu” (2009), „Mężczyzna i one” (2012), „Białe walce” (2014), „Dwaj Panowie” (2015), „Piosenki czasem wiersze” (2018) i „Moje psie myśli" (2019). Był członkiem krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich[18].

W wyborach parlamentarnych w 2005 roku kandydował do Senatu w okręgu krakowskim z ramienia Partii Demokratycznej – demokraci.pl[19].

W 2006 został członkiem rady programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej[20]. 1 czerwca 2007 był narratorem w premierowym wykonaniu kantaty Zakochani w Krakowie. Przedstawienie miało miejsce na Rynku Głównym w Krakowie i skomponowane zostało z okazji obchodów 750-lecia lokacji miasta[21]. W czerwcu 2011 wziął udział w kampanii reklamowej sieci T-Mobile, występując w pierwszych spotach tej sieci tuż po jej wejściu na polski rynek[22]. W 2013 wziął udział w benefisie teatrała Dariusza Domańskiego w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie.

Był druhem Ochotniczej Straży Pożarnej w Kowalu[23], a w 1999 został pierwszym po II wojnie światowej honorowym obywatelem tego miasta[24].

Remove ads

Życie prywatne

Był synem Marianny i Antoniego[25]. Ze związku z Barbarą Sobottą miał syna, Łukasza Nowickiego[26][27]. Z Ireną Paszyn miał córkę Sajanę[28]. Przez blisko 30 lat pozostawał w nieformalnym związku z reżyserką Mártą Mészáros[29]. 16 maja 2009 zawarł związek małżeński z Małgorzatą Potocką, z którą rozwiódł się 6 lipca 2015[30]. W 2017 poślubił Annę Kondratowicz, z którą związany był do śmierci. Był ojcem chrzestnym Macieja Stuhra[31].

Był katolikiem[32]. Mieszkał w Krakowie, Krzewencie i Kielcach, na Baranówku nieopodal Hali Legionów, gdzie często bywał na meczach piłki ręcznej Vive Kielce, których był wielkim fanem[33].

Interesował się sportem, a w szczególności piłką nożną[34]. Podczas swojego pobytu w Bydgoszczy uczęszczał na mecze żużlowców Polonii[35]. Był kibicem Wisły Kraków, aktywnie działającym w społeczności klubu[36]. W 2003 roku przed meczem Pucharu UEFA pomiędzy Wisłą a Lazio, pomógł przy odśnieżaniu murawy stadionu przy Reymonta[37][38].

Remove ads

Śmierć i pogrzeb

Zmarł nagle 7 grudnia 2022 roku w swoim domu w Krzewencie, wskutek zawału serca, w wieku 83 lat[3][4]. Zgodnie z wolą artysty, po śmierci został on ubrany w mundur strażacki oraz skremowany[39][40], a następnie 14 grudnia pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Kowalu[41][42].

Filmografia

Remove ads

Występy gościnne

Thumb
Jan Nowicki (2015)
Remove ads

Reżyseria przedstawień teatralnych

Książki

Thumb
Jan Nowicki otrzymuje od Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1999)
Remove ads

Odznaczenia i nagrody

Thumb
Odcisk dłoni w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach
Remove ads

Książki o Janie Nowickim

  • Zofia Szczygielska, Jan Nowicki (Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1984; seria: „Sylwetki Współczesnych Artystów Polskich”);
  • Jan Nowicki (oprac. Dariusz Domański; Wydawnictwo Baran i Suszczyński 1995, ISBN 978-83-8584-525-6);
  • Jan Nowicki – „Sztuka życia, życie w sztuce” (autor tekstu: Andrzej Wajda; Nowohuckie Centrum Kultury – DKF Dyskusyjny Klub Filmowy „Zgaga” 1999, ISBN 83-9116-771-2);
  • Rafał Wojasiński, Jan Nowicki – droga do domu (Wydawnictwo Nowy Świat 2008, 2009, ISBN 978-83-7386-37-50);
  • Jan Nowicki (tekst: Jacek Szczerba; Agora – Studio Filmowe „Kadr” 2011, ISBN 978-83-268-0460-1; książka z filmem Wielki Szu na DVD; seria: „Mistrzowie polskiego kina”);
  • Jan Nowicki czyta „Znachora” Tadeusza Dołęgi-Mostowicza (tekst: Dorota Wyżyńska; Bellona – Agora 2012, ISBN 978-83-111-2463-9; książka z płytą MP3; seria: „Mistrzowie słowa”).

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads