Kazimierz Stamirowski

Kazimierz Stamirowski (ur. 6 lutego 1884 w Cieciułowie, zm. 11 października 1943 w KL Auschwitz) – podpułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, adiutant marszałka Józefa Piłsudskiego, urzędnik i działacz państwowy II Rzeczypospolitej, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Kazimierz Stamirowski

podpułkownik dyplomowany kawalerii
Data i miejsce urodzenia	6 lutego 1884 Cieciułów, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	11 października 1943 KL Auschwitz, Polska pod okupacją III Rzeszy
Przebieg służby
Lata służby	1914–1943
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 Pułk Ułanów Legionów Polskich 7 Pułk Ułanów Lubelskich
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Piłsudski na Moście Poniatowskiego w czasie przewrotu majowego. Kazimierz Stamirowski – pierwszy z lewej.

Kazimierz Stamirowski więzień KL Auschwitz

Życiorys

Urodził się 6 lutego 1884 w Cieciułowie, w rodzinie Feliksa i Walerii z Siarczyńskich. Ukończył szkołę realną i kursy handlowe Regulskiego w Warszawie oraz Akademię Handlową w Hamburgu. Przed I wojną światową praktykował w bankowości i handlu w Warszawie i Hamburgu, następnie pracował w spółdzielniach rolniczo-handlowych na terenie Galicji^[1]. W latach 1914–1917 walczył w szeregach 1 pułku ułanów Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym, w latach 1917–1918 internowany przez Niemców w Beniaminowie. Po uwolnieniu oficer Komendy Naczelnej POW.

10 listopada 1918 uczestniczył w powitaniu powracającego z internowania w Magdeburgu Józefa Piłsudskiego. Tego samego dnia został oficerem do zleceń Piłsudskiego, a następnie adiutantem Naczelnika Państwa. Następnie w okresie 1919–1922 kolejno: szef Wydziału IV Biura Wywiadowczego Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (wywiad ofensywny), szef Oddziału II 2 Armii, następnie w centrali Oddziału II Sztabu Generalnego. W kwietniu 1920 szef Oddziału II przy 4 Armii, formowanej pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego na bazie Frontu Litewsko-Białoruskiego, skąd donosił o zaostrzeniu antagonizmu klasowego przez działalność polskiej administracji ziemiańskiej i wojskowej^[2].

W decydującej fazie wojny polsko-bolszewickiej był uczestnikiem pertraktacji pokojowych. Po nieudanej próbie zainicjowania rozmów przez delegację radziecką 9 sierpnia 1920 został wysłany wraz z dyrektorem Departamentu Dyplomatycznego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Zdzisławem Okęckim do zajętych przez bolszewików Siedlec i w nocy 11/12 sierpnia 1920 uzgodnił tam z członkiem Rewolucyjnej Rady Wojskowej Republiki, komkorem Walentinem Mulinem(inne języki), przyjęcie polskiej delegacji pokojowej przez przedstawicieli Armii Czerwonej na odcinku Siedlce–Warszawa 14 sierpnia 1920^[3]. Następnie był obok Juliusza Łukasiewicza, Feliksa Perla, Lucjana Altberga, Szymona Rundsteina i Stanisława Kauzika ekspertem polskiej delegacji pod przewodnictwem Jana Dąbskiego podczas konferencji pokojowej w Mińsku, która odbyła pierwsze posiedzenie plenarne 17 sierpnia^[4]. Podejrzewany przez bolszewików w trakcie dalszych obrad we wrześniu 1920 o służbę wywiadowczą, wobec wykazania bezpodstawności zarzutu został przeproszony^[5].

Z dniem 30 listopada 1923 został przeniesiony w stan nieczynny na okres sześciu miesięcy bez prawa do poborów^[6]. W kwietniu 1924 został powołany do służby czynnej i odkomenderowany do Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych^[7]. 1 listopada tego roku został odkomenderowany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu Doszkolenia 1924–1925. 15 października 1925, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do 7 pułku ułanów lubelskich w Mińsku Mazowieckim na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[8]. W czasie przewrotu majowego 1926 roku opowiedział się po stronie Józefa Piłsudskiego^[9]. Po przewrocie majowym w latach 1926–1929 szef sztabu DOK IX w Brześciu. Od 1929 ponownie w stanie nieczynnym, od 1934 w rezerwie.

Od marca 1929 Dyrektor Departamentu Politycznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych RP i podsekretarz stanu w Prezydium Rady Ministrów. W 1931 awansowany do stopnia pułkownika rezerwy, we wrześniu tego roku zeznawał jako pierwszy świadek oskarżenia w procesie brzeskim^[10]. Od kwietnia 1932 urzędujący prezes, a od 1938 prezes Państwowego Banku Rolnego (w latach 1933–1938 wiceprezes Banku wykonujący obowiązki prezesa). Wiceprezes, członek rady^[11], dyrektor Banku Akceptacyjnego. Wybrany w 1934 z inspiracji MSZ prezesem Polskiego Związku Zachodniego^[10].

W pierwszych miesiącach II wojny światowej i okupacji niemieckiej należał do organizatorów konspiracji piłsudczykowskiej i brał udział w tworzeniu Służby Zwycięstwu Polski. Uzyskał zgodę władz niemieckich na wznowienie działalności Państwowego Banku Rolnego^[10].

Aresztowany przez Gestapo 21/22 października 1941 i osadzony na Pawiaku, gdzie próbował popełnić samobójstwo przecinając przeguby rąk, co doprowadziło do amputacji lewej dłoni. Dwukrotnie jeszcze powtórzył próbę samobójstwa^[10]. 29 września 1942^[12] wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz i rozstrzelany tam za organizację konspiracji (Związek Organizacji Wojskowej) w obozie^[13]. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 259-1-26)^[14].

Awanse

• chorąży – 1 kwietnia 1916
• podporucznik – 1 listopada 1916
• podpułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 10 lokatą w korpusie oficerów zawodowych kawalerii

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 4939 (1921)^[15]
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1931)^[16]
• Krzyż Niepodległości (7 lipca 1931)^[17]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1928)^[18][19]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz 1 i 2 w 1922)^[20][21]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[1]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[1]
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[1]
• Odznaka „Za wierną służbę”^[22]
• Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej^[22]
• Komandor Orderu Leopolda (Belgia)^[1]
• Komandor Orderu Zasługi (Węgry)^[1]
• Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)^[1][22]
• Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)^[22]
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)^[1]

Rodzina i życie prywatne

Z małżeństwa z Zofią z Dekucińskich, współzałożycielką Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa” w 1925, nie miał dzieci. Jego bratankiem był działacz gospodarczy Antoni^[10].