Kluzjowate

Kluzjowate, okrętnicowate (Clusiacaceae Lindl., Guttiferae Juss.^[3]) – rodzina roślin zielnych i drzewiastych z rzędu malpigiowców. Obejmuje ok. 750 gatunków grupowanych w 14 rodzajów. Rośliny te występują w strefie międzyzwrotnikowej^[4], we florze Polski brak jej rodzimych przedstawicieli. Do ważnych roślin użytkowych należy uprawiany powszechnie w tropikach mangostan właściwy, ale i inne gatunki z rodzaju mangostan dostarczają jadalnych, choć bardziej kwaśnych owoców. W Ameryce Południowej dla jadalnych owoców uprawia się także gatunki Platonia insignis, Moronobea coccinea i Garcinia brasilensis. Z nasion roślin z rodzaju Allanblackia i gatunku Garcinia indica pozyskuje się oleje służące do wyrobu margaryn odpowiednio w Afryce Zachodniej i Azji. Z soku mlecznego niektórych gatunków wyrabia się barwniki^[4].

Kluzjowate

Clusia lanceolata
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	kluzjowate
Nazwa systematyczna
Clusiacaceae Lindley Nat. Syst. Bot., ed. 2: 74. 13 Jun 1836, nom. cons.
Synonimy
nom. alt.: Guttiferae Juss., Gen. Pl.: 255. 4 Aug 1789 nom. cons.

Morfologia

Owoc mangostanu właściwego

Owoce Garcinia intermedia

Pąki kwiatowe Symphonia globulifera

Pokrój

Zimozielone krzewy i drzewa, zarówno naziemne jak i rosnące jako epifity. Różne części roślin pokryte są gruczołkami, a w pędach znajdują się rurki mleczne wydzielające w przypadku uszkodzenia biały lub żółty sok mleczny. Wzdłuż pędów wytwarzają często korzenie powietrzne^[4].

Liście

Naprzeciwległe, rzadko okółkowe, bez przylistków u nasady, ale czasem z parą gruczołków. Blaszki zwykle ogonkowe, pojedyncze, całobrzegie^[4].

Kwiaty

Zebrane w wierzchotkowe kwiatostany w szczytowej części pędów lub w kątach liści, rzadziej wyrastają pojedynczo. Kwiaty są obupłciowe lub jednopłciowe i zawsze promieniste. Działki kielicha występują w liczbie dwóch, czterech lub pięciu (rzadko do 20) i są zwykle wolne. Płatki korony w liczbie (najczęściej) czterech lub pięciu, są wolne. Pręciki liczne, rzadziej tylko cztery, są wolne lub wyrastają zebrane w pęczki. Pylniki pękają podłużnymi pęknięciami. Zalążnia górna, powstaje z 1–5 owocolistków (rzadko 20), z których każdy tworzy szyjkę słupka lub zrastają się w jedną. Znamię jest siedzące^[4].

Owoce

Torebki lub jagody zawierające nasiona z osnówkami lub oskrzydlone^[4].

Systematyka

W przeszłości rodzina była różnie ujmowana, w tym często szeroko, jako Guttiferae obejmując rośliny wyodrębniane obecnie w rodziny dziurawcowatych, gumiakowatych i Bonnetiaceae. Podział na mniejsze rodziny nastąpił po odkryciu siostrzanej relacji między dziurawcowatymi i zasennikowatymi^[4].

Pozycja systematyczna i podział według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina wąsko definiowana (tylko 14 rodzajów) jako grupa siostrzana dla Bonnetiaceae, wchodzi w skład kladu wspólnego m.in. z dziurawcowatymi w obrębie rzędu malpigiowców (Malpighiales)^[2].

←	Ctenolophonaceae Erythroxylaceae – krasnodrzewowate Rhizophoraceae – korzeniarowate Irvingiaceae – irwingiowate Pandaceae Ochnaceae – ochnowate Clusiaceae – kluzjowate Bonnetiaceae Calophyllaceae – gumiakowate Hypericaceae – dziurawcowate Podostemaceae – zasennikowate

Podział i wykaz rodzajów^[5]

kluzjowate	Clusieae Garcinieae Symphonieae

Podrodzina Clusieae Choisy

• Chrysochlamys Poeppig
• Clusia L. – kluzja, okrętnica
• Dystovomita (Engl.) D'Arcy
• Tovomita Aublet
• Tovomitopsis Planchon & Triana

Podrodzina Garcinieae Choisy

• Allanblackia Bentham
• Garcinia L. – mangostan

Podrodzina Symphonieae Choisy

• Lorostemon Ducke
• Montrouziera Planchon & Triana
• Moronobea Aublet
• Pentadesma Sabine
• Platonia Mart.
• Symphonia L.f.
• Thysanostemon Maguire