Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Kolcówka jabłoniowa
gatunek grzyba Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Kolcówka jabłoniowa (Noblesia crocea (Schwein.) Nakasone) – gatunek grzybów z rodziny strocznikowatych (Meruliaceae)[2].
Remove ads
Systematyka i nazewnictwo
Podsumowanie
Perspektywa
- Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum
Sarcodontia, Meruliaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[2]
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1822 Lewis David von Schweinitz nadając mu nazwę Sistotrema croceum. W 1866 Stephan Schulzer opisał go niezależnie w nowym rodzaju Sarcodontia, jako nowy gatunek Sarcodontia mali. Nazwa ta rozpoznana została jako młodszy synonim Sistotrema croceum w 1953 roku przez Františka Kotlabę, który wprowadził tym samym obecnie uznawaną kombinację[3][4]. Obecną nazwę nadała mu Karen K. Nakasone w 2021 r.[2]
- Dryodon schiedermayeri (Heufl.) Ricken 1918
- Hericium croceum (Schwein.) Banker 1906
- Hydnum croceum (Schwein.) Fr. 1828
- Hydnum schiedermayeri Heufl. 1870
- Hydnum schiedermayeri var. kamerunensis Bres. 1891
- Kneiffia setigera var. pomicola Schulzer 1874
- Manina schiedermayeri (Heufl.) Banker 1912
- Odontia crocea (Schwein.) Lloyd 1914
- Sarcodontia crocea (Schwein.) Kotl. 1953
- Sarcodontia mali Schulzer, in Schulzer, Kanitz & Knapp 1866
- Sistotrema croceum Schwein. 1822
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[6] Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[2].
Remove ads
Morfologia
Podsumowanie
Perspektywa
Owocniki rozwijają się w ciągu jednego roku i osiągają nawet do kilku metrów długości, mocno przylegając do pni oraz gałęzi (resupinowate). Na pionowo ustawionych podłożach mogą tworzyć guzowato-poduchowate twory. Hymenofor utworzony jest przez gęsto rozmieszczone kolce o długości do ok. 15 mm i średnicy ok. 1,5 mm, które mogą być bocznie spłaszczone. U młodych i dojrzałych owocników hymenofor jest jasnożółty, żółty do pomarańczowego, a u starych ciemnieje, przyjmując barwę winnoczerwoną do brunatnej[7]. Świeże owocniki kolcówki jabłoniowej mają charakterystyczny, wyczuwalny z odległości nawet kilku metrów zapach przypominający ananasa lub starte jabłka[8]. Za charakterystyczny zapach odpowiadają m.in. lotne pochodne aldehydu benzoesowego: 4-(3-furylo)benzaldehyd i 4-(5-okso-3-oksolanylo) benzaldehyd[9].
- Cechy mikroskopowe
Kontekst ziarnisty, gruzełkowaty grubości do ok. 30 mm, biały do żółtawego. System strzępkowy monomityczny, strzępki o szerokości od 2,5 do 5 μm, cienkościenne do grubościennych, ze sprzążkami. W tramie występują sclerocysty. Podstawki o wymiarach 20–35 × 4–6 μm mają kształt maczugowaty, z czterema sterygmami i bazalną sprzążką[8]. Kuliste zarodniki są szkliste, gładkie, nieamyloidalne i mają wymiary 4–6 × 3,5–4,5 um[10].
Remove ads
Występowanie i siedlisko
Gatunek szeroko rozpowszechniony w strefie umiarkowanej, lecz uchodzi za rzadko spotykany. Podawany był z Europy, Ameryki Północnej i Azji, a w Europie zanotowano oznaki ekspansji na północ[8]. W Polsce gatunek rzadki, stwierdzony na kilkudziesięciu stanowiskach[8][11][12]. Kolcówka jabłoniowa pasożytuje na drzewach liściastych, a po ich obumarciu może jeszcze przez pewien czas rozwijać się saprotroficznie. Powoduje białą zgniliznę drewna. Najczęściej atakuje stare drzewa owocowe, prawie zawsze ogranicza się do gatunków z rodzaju jabłoń (Malus Mill. sp.). Rzadziej notowano ją na innych drzewach, w tym na gatunkach z rodzaju grusza (Pyrus sp.), śliwa (Prunus sp.), klon (Acer sp) i jarząb (Sorbus sp.) oraz na jesionie wyniosłym (Fraxinus excelsior), dębie ostrolistnym (Quercus ilex) i głogowniku chińskim (Photinia serratifolia)[8].
Kolcówka jabłoniowa znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ze statusem R (rzadkie, potencjalnie zagrożone)[13].
W strefie umiarkowanej Europy owocniki pojawiają się od października do lutego, ale mogą rozwijać się też już w lipcu[10].
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads