Kukurydza

Kukurydza (Zea) – rodzaj roślin należący do rodziny wiechlinowatych. Przedstawiciele występują naturalnie w Meksyku, Gwatemali i Nikaragui. Liczy 5^[3]–6^[4] gatunków, wśród których najważniejsza pod względem ekonomicznym jest kukurydza zwyczajna (Zea mays), która jest zarazem gatunkiem typowym rodzaju^[3]. Kukurydza zwyczajna jest zbożem uprawianym na wielką skalę w wielu rejonach świata. Większość jej zbiorów przeznacza się na produkcję paszy dla zwierząt. Kukurydza może też być spożywana przez człowieka – po ugotowaniu lub uprażeniu, albo w postaci mąki lub kaszy.

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „Zea”. Zobacz też: ZEA – Zjednoczone Emiraty Arabskie.

Kukurydza

Kukurydza zwyczajna
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	kukurydza
Nazwa systematyczna
Zea L. Sp. Pl. 971. 1753

Zobacz hasło kukurydza w Wikisłowniku

Systematyka

Synonimy^[3]

Mais Adanson, Mays P. Miller, Thalysia O. Kuntze

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae), rzędu wiechlinowców (Poales)^[2]. W obrębie rodziny należy do podrodziny Panicoideae, plemienia Andropogoneae^[5].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1994–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa komelinowe (Commelinidae Takht.), nadrząd Juncanae Takht., rząd wiechlinowce (Poales Small), rodzina wiechlinowate (Poaceae (R. Br.) Barnh.), rodzaj kukurydza (Zea L.)^[6].

Wykaz gatunków^[7][4]

• Zea diploperennis Iltis, Doebley & R.Guzmán
• Zea luxurians (Durieu & Asch.) R.M.Bird
• Zea mays L. – kukurydza zwyczajna
• Zea mexicana (Schrad.) Kuntze
• Zea nicaraguensis Iltis & B.F.Benz
• Zea perennis (Hitchc.) Reeves & Mangelsd.

Zobacz też

• nikstamalizacja

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-15] (ang.).
3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-04-25].
4. Zea L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-13].
5. Poaceae (grass family). [w:] Taxonomy Browser [on-line]. The National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2011-01-15]. (ang.).
6. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Zea. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-04-25]. (ang.).
7. Species Records of Zea. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-01-15]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Chris A. Kniesly, The history of the world according to corn (ang.), kanał „TED-Ed” na YouTube, 26 listopada 2019 [dostęp 2024-10-05].

Kontrola autorytatywna (takson):

• NKC: ph115030
• J9U: 987007532270505171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: plant/Zea
• NE.se: zea

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 108049
• Flora of China: 135271
• Flora of North America: 135271
• GBIF: 2705049
• identyfikator iNaturalist: 48449
• IPNI: 19280-1
• ITIS: 42268
• NCBI: 4575
• Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:19280-1
• Tela Botanica: 87484
• identyfikator Tropicos: 40028236
• USDA PLANTS: ZEA
• CoL: 8W4SX