Midazolam

Midazolam – organiczny związek chemiczny, lek psychotropowy z rodziny benzodiazepin. Wykazuje szybkie i bardzo silne działanie nasenne i uspokajające, w dużych dawkach anestetyczne (znieczulające ogólnie), ponadto działa przeciwlękowo, przeciwdrgawkowo; jest też środkiem rozluźniającym mięśnie. W dużych dawkach dożylnych indukuje znieczulenie ogólne. Charakteryzuje się szybkim początkiem i krótkim czasem działania^[1]. Po podaniu doustnym działa on ok. 4 h, a po podaniu dożylnym ok. 1 h. Podlega efektowi pierwszego przejścia przez wątrobę, dlatego jego biodostępność przy podaniu doustnym nie przekracza około trzydziestu procent. Wykazuje znaczny potencjał uzależniający (w Polsce sklasyfikowany jest w grupie IV-P środków odurzających i substancji psychotropowych).

Midazolam

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C18H13ClFN3
Masa molowa	325,78 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	59467-70-8
PubChem	4192
DrugBank	APRD00680
InChI InChI=1S/C18H13ClFN3/c1-11-21-9-13-10-22-18(14-4-2-3-5-16(14)20)15-8-12(19)6-7-17(15)23(11)13/h2-9H,10H2,1H3 InChIKey DDLIGBOFAVUZHB-UHFFFAOYSA-N
Klasyfikacja medyczna
ATC	N05 CD08
Legalność w Polsce	substancja psychotropowa grupy IV-P
Stosowanie w ciąży	kategoria D (USA), C (Australia)
Farmakokinetyka Działanie Silnie nasenne, amnestyczne, uspokajające, przeciwdrgawkowe[1] Biodostępność doustnie ~36% domięśniowo >90% Okres półtrwania 1,8 – 6,4h Metabolizm wątrobowy Wydalanie z moczem
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania doustnie, dożylnie, domięśniowo

Działanie i zastosowania

Dominuje efekt nasenny, amnestyczny, działa również rozluźniająco na mięśnie, przeciwdrgawkowo i anksjolitycznie^[1][2]. Działaniem przypomina estazolam, działa jednak krócej i silniej^[3]. Podawany doustnie jako lek nasenny oraz premedykacja przed zabiegami chirurgicznymi^[4]. Stosowany też w ciężkich przypadkach bezsenności^[1]. W anestezjologii stosowany dożylnie jako składnik znieczulenia złożonego, TIVA lub jako lek w sedacji na oddziałach intensywnej terapii. Podany domięśniowo wykazuje skuteczność w leczeniu stanu padaczkowego^[5]. W medycynie paliatywnej używany do zwalczania lęku u pacjentów umierających^[6], zalecany do tego celu w Szwecji przez szwedzki ogólnokrajowy program leczenia paliatywnego^[7]. W epilepsji stosowany jest do hamowania drgawek u dzieci i młodzieży^[8].

Działania niepożądane

Midazolam powoduje depresję krążenia, działając bezpośrednio na mięsień sercowy. W hipowolemii, ukrytej jak i jawnej, szybkie podanie pełnej dawki może spowodować istotny spadek ciśnienia. Lek powoduje zależną od dawki depresję oddechową, której stopień zależy od drogi podawania (najsilniejsza jest po podaniu dożylnym) i dawki. Depresja oddechowa jest łatwo odwracalna przez podanie flumazenilu. Rzadko opisywano wystąpienie splątania i niepamięci^[9].

Dawkowanie

Dawka doustna w postaci tabletek wynosi 7,5–15 mg^[1]. Dawka dożylna dla dorosłych wynosi^[10]:

• sedacja: 3,5–7,5 mg
• sedacja podczas IOM: dawka nasycająca: 0,03–0,3 mg/kg z przyrostem 1–2,5 mg; dawka podtrzymująca: 0,03–0,2 mg/kg/h
• premedykacja anestezjologiczna: 1–2 mg, powtarzane; można też stosować 0,07–0,1 mg/kg domięśniowo
• indukcja znieczulenia (z premedykacją): 0,15–0,2 mg/kg
• indukcja znieczulenia (bez premedykacji): 0,3–0,35 mg/kg
• składnik uspokajający w znieczuleniu łączonym: dawki przerywane 0,03–0,1 mg/kg lub wlew ciągły 0,03–0,1 mg/kg/h

W leczeniu epilepsji u dzieci i młodzieży stosuje się dawkę 2,5–10 mg doustnie w postaci roztworu chlorowodorku lub maleinianu midazolamu^[10][11].

Dawka podskórna (w medycynie paliatywnej) to 1–2,5 mg w jednorazowej iniekcji lub 0,4 mg/h we wlewie podskórnym przy pomocy pompy strzykawkowej^[6]; według innego źródła 2,5 mg w jednorazowej iniekcji^[7] (producent leku w charakterystyce produktu leczniczego nie przewiduje podawania podskórnego ani nie podaje dawek do podawania podskórnego)^[12][13].

Preparaty dostępne w Polsce

W Polsce dostępny jest pod nazwami Dormicum (tabletki na receptę) oraz Midanium, Midazolam Accord i Sopodorm 2 (roztwory w leczeniu zamkniętym)^[14].