Nidek

Nidek – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Wieprz, przy szosie lokalnej Andrychów – Osiek (8 km od Andrychowa). Znajduje się ona na terenie mezoregionu Podgórze Wilamowickie stanowiącego część makroregionu Kotliny Oświęcimskiej, ma charakter wysoczyzny^[4].

Nidek

wieś
Zabytkowy kościół w Nidku
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	wadowicki
Gmina	Wieprz
Wysokość	265–350 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	1411[1]
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	34-122[2]
Tablice rejestracyjne	KWA
SIMC	0075771
Położenie na mapie gminy Wieprz Nidek
Położenie na mapie Polski Nidek
Położenie na mapie województwa małopolskiego Nidek
Położenie na mapie powiatu wadowickiego Nidek
49°54′14″N 19°19′08″E[3]
Strona internetowa

Historia

Nidek był założony w XIII w., parafia znajdująca się w nim została erygowana w 1313 roku. W dokumencie sprzedaży księstwa oświęcimskiego Koronie Polskiej przez Jana IV oświęcimskiego wystawionym 21 lutego 1457 miejscowość wymieniona została jako Nydek^[5].

W 1555 roku kościół w Nidku przeszedł w ręce protestantów i od tego momentu przez ponad 100 lat pełnił funkcję najpierw zboru kalwińskiego, a potem braci polskich.

27 stycznia 1945 r. w rejonie kościoła w Nidku, cmentarza i Górnego Nidku w kierunku Berna rozgorzały walki pomiędzy broniącymi się Niemcami a Armią Radziecką, w wyniku których zginęły cztery osoby. Granatami zburzony został dom dworski dla służby, tzw. hotel, położony obok cmentarza. Kościół trafiony został dwoma granatami, ołtarz „wielki” w dużej części uległ zniszczeniu. Ucierpiały także figury świętych, Stacje Męki Pańskiej oraz kolumna podtrzymująca chór z organami^[6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[7].

• Kościół parafialny pw. św. Szymona i św. Judy.
  Drewniany kościół pochodzi z 1539 roku, ma konstrukcję zrębową, z wieżą na słup, ściany na zewnątrz częściowo obite gontami, dach o jednej kalenicy, gontowy. Od wsch., pn. i płd. kościół otaczają soboty, przy wieży są szalowane. Od drugiej połowy XVI w. do 1669 roku był zborem kalwińskim oraz braci polskich. Wieżyczka na sygnaturkę kształtu barokowego.
• Zespół dworsko-parkowy.
  Dwór z końca XVIII w., murowany, parterowy, z facjatką, dach czterospadowy. Przed frontową facjatką jest ganek o dwóch kondygnacjach z kolumnami i półkolumnami na parterze i czterema słupami na piętrze.

Religia

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół rzymskokatolicki (parafia Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza).

Gleby

Większość gruntów rolnych znajduje się na kompleksach: pszennym dobrym oraz zbożowo-pastewnym mocnym, które należą do IIIa, IIIb oraz IV klasy bonitacyjnej są one glebami bielicowymi oraz pseudobielicowymi. Użytki zielone należą do kompleksów średnich oraz słabych i bardzo słabych należących do III–VI klasy bonitacyjnej, słabe i bardzo słabe są glebami glejowo-deluwialnymi natomiast średnie brunatno-deluwialnymi. Lasy również znajdują się na glebach brunatno-deluwialnych. Frakcja granulometryczna gleb to less zwykły w całej miąższości profilu za wyjątkami terenów w pobliżu cieków, gdzie w niższych warstwach znajduje się również less ilasty^[8].

Hydrologia

Rzeźba terenu jest porozcinana przez cieki wodne, takie jak Swornica czy Grodzieczki^[9]. Nidek znajduje się prawie w całości w zlewni Wieprzówki z wyjątkiem zachodniej części, która znajduje się w zlewni Soły^[10]. Pod powierzchnią znajdują się dwie Jednolite Części Wód Podziemnych nr 158 i 159. Charakteryzują się one dobrym stanem wód oraz kilkoma piętrami wodonośnymi z okresu: czwartorzędu, paleogeńsko-kredowego oraz karbońskiego. Posiadają charakterystykę wodonośną porową i porowo-szczelinową^[11].

Geologia

Wierzchnia warstwa utworów czwartorzędowych stworzona jest prawie w całości z utworów lessowych, wyjątek stanowi niewielki fragment rzecznych utworów holoceńskich znajdujących się w dolince Włosienia będącego dopływem Wieprzówki. Na głębokości ścięcia poziomego 500 m p.p.m. występują żwiry z okresu środkowego miocenu (dolny baden). Na głębokości 1000 m p.p.m. znajdują się zarówno żwiry dolnego badenu, jak również łupki górnego karbonu (namuru). Poniżej, na głębokości 2000 m p.p.m. położone są warstwy z okresu dolnego karbonu oraz środkowego i górnego dewonu, jak również przypuszczalny uskok odwrócony. Na głębokości 3000 m p.p.m. oraz niżej znajdują się granitoidy oraz skały metamorficzne pochodzące z okresu neoproterozoiku. Miąższość całego profilu charakteryzuje się obecnością północnej granicy fliszu nasuniętego na powierzchni^[12].

Galeria

• 
  Osiemnastowieczny dworek w Nidku
• 
  Zabytkowa plebania w Nidku
• 
  Zabytkowy kościół w Nidku
• 
  Stary cmentarz w Nidku
• 
  Kościół parafialny w Nidku