Pięciornik złoty

Pięciornik złoty (Potentilla aurea L.) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych. Występuje w górach Europy od Hiszpanii po Ukrainę oraz od Niemiec i Polski na północy po Włochy i Grecję na południu^[3]. W Polsce wyłącznie w Sudetach i Karpatach^[4].

Pięciornik złoty

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	pięciornik
Gatunek	pięciornik złoty
Nazwa systematyczna
Potentilla aurea L. Cent. Pl. II: 18 (1756)[3]

Morfologia

Kwiat

Liście ze srebrzystą obwódką

Pokrój

Roślina gęstokępkowa. Pędy kwiatowe wyrastają z boku płonnych różyczek liściowych. Pędy rzadko zakorzeniają się.

Łodyga

Wzniesiona, o wysokości do 25 cm.

Liście

Głównie odziomkowe. Są one długoogonkowe, dłoniasto złożone, składają się z 5 jednakowej wielkości listków. Listki te mają klinowato-jajowaty kształt i wierzchołki ostro ząbkowane. Ich brzegi są srebrzysto i przylegająco owłosione, wskutek czego na brzegach listków występuje lśniąca obwódka. Również nerwy listków są owłosione. Liście łodygowe nieduże i nieliczne (1-2). Przylistki na płonnych różyczkach mają jajowate lub szerokolancetowate uszka.

Kwiaty

Wyrastają na długich szypułkach. Ich korona o średnicy 1,5-2,5 cm składa się z 5 złocistożółtych płatków (właśnie od koloru tych płatków pochodzi nazwa gatunkowa rośliny). U nasady płatków pomarańczowa plama, wewnątrz korony liczne pręciki i słupki. Szyjka słupka o cienkiej nasadzie i zgrubiała pod znamieniem.

Owoc

Drobne niełupki.

Gatunki podobne

Pięciornik alpejski. Nie posiada srebrzystej obwódki na brzegach liści.

Biologia i ekologia

Pięciornik złoty w Tatrach

Rozwój

Bylina. Kwitnie od maja do sierpnia.

Siedlisko

Hale górskie, polany reglowe, murawy. W Tatrach od regla dolnego po najwyższe szczyty, głównie jednak w trzech najwyższych piętrach, powyżej granicy lasu. Występuje zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym, częściej jednak na granicie.

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Zastosowanie

Roślina ozdobna. W uprawie najczęściej występuje podgatunek. P. aurea ssp. chrysocraspeda (syn. P. ternata). Nadaje się do ogrodów skalnych, na rabaty, obwódki. Rozmnaża się go wczesną wiosną przez podział. Po kilku latach uprawy należy przerzedzić kępy, gdyż nadmiernie zagęszczony słabo kwitnie i ma mniejszą wytrzymałość na mróz. Wymaga stanowiska słonecznego lub półsłonecznego, gleby przewiewnej, niezbyt wilgotnej i bezwapiennej.