Stanisław Bac (1887–1970)

Stanisław Sebastian Bac (ur. 30 marca 1887 w Kazimierzy Wielkiej^[1], zm. 30 maja 1970 we Wrocławiu) – polski profesor agrometeorolog, meliorant.

Stanisław Sebastian Bac

Data i miejsce urodzenia	30 marca 1887 Kazimierza Wielka
Data i miejsce śmierci	30 maja 1970 Wrocław
profesor nauk rolniczych
Specjalność: melioracja, agrometeorologia
Alma Mater	Politechnika Lwowska
Doktorat	1931
Profesura	1948
Polska Akademia Nauk
Status	członek rzeczywisty
Doktor honoris causa WSR we Wrocławiu – 1962
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Politechnika Lwowska WSR we Wrocławiu
Odznaczenia

Grób prof. S. Baca na cmentarzu przy ul. Smętnej we Wrocławiu

Życiorys

Urodził się w rodzinie Macieja i Marii z Pieprzaków^[1]. Miał brata Jana. Ukończył w 1898 szkołę powszechną w Proszowicach, w 1905 gimnazjum w Krakowie^[2]. W 1911 uzyskał absolutorium na Wydziale Inżynierii Wodnej Politechniki Lwowskiej, w 1912 objął stanowisko asystenta w Katedrze Inżynierii Wiejskiej Akademii Rolniczej w Dublanach, gdzie jednocześnie podjął studia rolnicze. W grudniu 1914, już w czasie I wojny światowej, w przerwie w walkach na froncie, zdał egzamin dyplomowy na Politechnice Lwowskiej^[3].

W młodości, od 9 lipca 1908 należał do Drużyn Bartoszowych. We wrześniu 1909 wszedł w skład ich Rady Naczelnej. Był kierownikiem sekcji organizacyjnej (27 kwietnia-31 grudnia 1911), komisarzem chorągwi lwowskiej, zastępcą naczelnika głównego (1911–1912) oraz naczelnikiem głównym (do 31 lipca 1914)^[2]. W latach 1914–1921 walczył o niepodległość Polski, w tym w wojnie polsko-bolszewickiej. W czasie walk polsko-ukraińskich w 1918 r. początkowo pełnił funkcję szefa sztabu Naczelnej Komendy Wojsk Polskich we Lwowie, a następnie funkcję referenta uzbrojenia w tejże komendzie. Był później członkiem Związku Obrońców Lwowa z Listopada 1918 Roku.

Po zakończeniu wojny od 1921 do 1926 był dyrektorem Miejskiej Szkoły Rzemieślniczej w Olkuszu, następnie w Wiśniowcu organizował Szkołę Rzemieślniczo-Przemysłową^[2]. Począwszy od 1926 do 1937 pełnił funkcję adiunkta na Politechnice Lwowskiej. W 1930 ukończył studia na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej. W 1931 uzyskał stopień doktora nauk technicznych. W późniejszym czasie uzyskał stopień doktora habilitowanego Wydziału Rolnego SGGW w Warszawie. W latach 1937–1946 zorganizował dział hydrologii Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach oraz kierował jego stacją meteorologiczną. W latach 1938–1939 oraz 1944–1945 był wicedyrektorem PINGW w Puławach.

W czasie wojny wstąpił do Batalionów Chłopskich. Był żołnierzem placówki Puławy.

W latach 1945–1946 organizował i kierował Zakładem Melioracji Rolnych UMCS. W latach 1946–1970 kierował Katedrą Melioracji i Inżynierii Rolnej WSR we Wrocławiu. W 1948 otrzymał tytuł naukowy profesora. W latach 1951 do 1954 pełnił funkcję dziekana Wydziału Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji WSR^[4]. W 1958 został członkiem korespondentem, w 1961 r. członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk^[5]. 30 września 1960 przeszedł na emeryturę^[3]. W 1962 otrzymał doktorat honoris causa WSR we Wrocławiu^[6] (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy).

Zasiadał w radzie naukowej PIHM, Państwowej Radzie Ochrony Przyrody Karkonoskiego Parku Narodowego (w 1983 został jej przewodniczącym^[7]), Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego, rady przy ministrze rolnictwa.

Wykładał meliorację torfowisk w SGGW, melioracje rolne i meteorologię na UMCS, melioracje rolne i leśne w WSR we Wrocławiu.

Opublikował ponad 130 publikacji. Był promotorem ponad 30 doktoratów, opiekował się kilkoma przewodami habilitacyjnymi.

24 czerwca 1920 ożenił się z Izabelą Osmołowską (1896–1977)^[1][8]. Mieli syna Stanisława Baca (juniora), który również został profesorem agrometeorologii.

Zmarł we Wrocławiu, pochowany na cmentarzu Parafii Świętej Rodziny (sektor 12-11-12,12a)^[8].

Ordery i odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1957)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (28 września 1954)^[9]
• Krzyż Walecznych (1921)
• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 1929, 20 października 1938^[10])
• Medal Niepodległości (9 listopada 1933)^[11]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)^[12]
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1969)^[13]
• Krzyż Obrony Lwowa^[3]

Nagrody

• Nagroda Państwowa III stopnia za dotychczasowy dorobek naukowy w dziedzinie torfoznawstwa i hydrologii (1955)^[14]

Upamiętnienie

Jego imieniem nazwano aulę Wydziału Melioracji Wodnych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.