Stuckenia nitkowata

Stuckenia nitkowata, rdestnica nitkowata^[4] (Stuckenia filiformis (Pers.) Börner)^[5] – gatunek roślin wodnych należący do rodziny rdestnicowatych (Potamogetonaceae Dumort.), występujący w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, na Haiti i w Ameryce Południowej, od Ekwadoru do Argentyny i Chile. W Polsce gatunek rodzimy, rzadki. Rośnie w północnej części kraju^[6].

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Morfologia

Pokrój: Zanurzone rośliny wodne^[7]. Kwitnie od czerwca do sierpnia^[8].

Łodyga: Pędy u nasady silnie rozgałęzione, powyżej nierozgałęzione (w wodach stojących) lub rzadko rozgałęziające się do połowy długości pędu (wody o wartkim nurcie)^[9], osiągające długość 1 metra^[7]. W każdym węźle powstaje 1 pęd boczny^[9].

Liście: Ulistnienie naprzemianległe. Liście siedzące, kanalikowate, nabrzmiałe, nieprzezroczyste^[7]. Liście na głównym pędzie nitkowate, rzadko wąsko równowąskie (u rozrośniętych roślin w wodach o wartkim nurcie), o długości 3,3–18 cm i szerokości 0,2–1,6 mm, oliwkowozielone do ciemnozielonych, rzadziej brązowawe. Liście na pędach bocznych o długości 0,6–4,4 cm i szerokości 0,3–1,8 mm. Wierzchołki blaszek ostre do tępych, rzadko zaokrąglone lub szczecinowate. Pochwy liściowe otwarte lub zamknięte, języczkowate^[9]. Przylistki przyrośnięte do nasady blaszek liściowych na ⅔ długości. Użyłkowanie liścia równoległe, złożone z 1–3 żyłek^[7].

Kwiaty: Pędy kwiatostanowe o długości 0,4–20 cm. Kwiaty (5–14) zebrane w kłos, położone w 4–7 okółkach^[9]. Kłosy cylindryczne, nie wyniesione ponad powierzchnię wody. Kwiaty 4-słupkowe^[7].

Owoce: Zaokrąglone, odwrotnie jajowate, dzióbkowate, ciemnobrązowe^[7].

Remove ads

Biologia i ekologia

Rozwój: Byliny, wodne geofity (hydrogeofity)^[3].

Siedlisko: Rośliny te zasiedlają zimne i płytkie wody mezotroficzne do eutroficznych, głównie jeziora, strumienie i rzeki. Poza Syberią roślina ta występuje niemal wyłącznie w górach. Nie zasiedla wód brachicznych^[9]. Gatunek charakterystyczny zespołu Potametum filiformis^[10]. W jeziorach środkowej i zachodniej Europy występuje w wodach o różnym stanie ekologicznym, ale jest jednym z gatunków najczęściej spotykanych w wodach o dobrym stanie, zwłaszcza w jeziorach o średniej głębokości^[11].

Genetyka: Liczba chromosomów 2n = 13^[7].

Remove ads

Systematyka i zmienność

Typ nomenklatoryczny: Holotypem gatunku jest okaz zielnikowy zebrany w Danii przez Heinricha Schumachera, przechowywany w Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu. Okaz ten opisany był oryginalnie jako "Potamogeton setaceum, Lyngbye Söe". Obecnie okaz ten określony jest jako "Plantae danicae, Herb. Schumacher, Lyngby Sø". W 2008 roku Zdeněk Kaplan wskazał jako lektotyp tego gatunku okaz zielnikowy przechowywany w Uniwersytecie Kopenhaskim^[9].

Podział rodzaju

Rdestnica nitkowata jest bardzo zmiennym gatunkiem, obejmującym zarówno drobne rośliny z liśćmi skoncentrowanymi u nasady krótkiego pędu, jak i rośliny rozrosłe, o bogato ulistnionych, wydłużonych pędach, występujące głównie w wodach o wartkim nurcie, a także rośliny o nitkowatych, ostrych liściach i te o liściach równowąskich, zaokrąglonych. Z uwagi na zmienność gatunku wyróżniane były w jego ramach podgatunki i formy. Po rozpoznaniu źródeł zmienności gatunku zaniechano jednak wyróżniania podkategorii pomocniczych, szczególnie w literaturze europejskiej. W Stanach Zjednoczonych autorzy nadal wyróżniają 3 podgatunki^[9]:

Stuckenia filiformis subsp. alpinaus (Blytt) R. R. Haynes, Les, & M. Král
Stuckenia filiformis subsp. filiformis
Stuckenia filiformis subsp. occidentalis (J. W. Robbins) R. R. Haynes, Les, & M. Král

Stuckenia nitkowata

Morfologia

Biologia i ekologia

Systematyka i zmienność

Zagrożenia i ochrona

Przypisy

Wikiwand - on