Trzmielojad czubaty

Trzmielojad czubaty^[4] (Pernis ptilorhynchus) – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje w Azji, w pasie od środkowej Syberii do Japonii oraz w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Południowe populacje są osiadłe, podczas gdy północne (podgatunek P. p. orientalis) lato spędzają na północy, a zimują w Azji Południowo-Wschodniej.

Trzmielojad czubaty

Pernis ptilorhynchus[1]
(Temminck, 1821)
Samiec
Samica
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	orłosępy
Plemię	Pernini
Rodzaj	Pernis
Gatunek	trzmielojad czubaty
Synonimy
Falco ptilorhyncus Temminck, 1821[2] Pernis ptilorhyncus (Temminck, 1821)[1]
Podgatunki
zobacz opis w tekście
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski

Morfologia

Długość ciała 52–68 cm, rozpiętość skrzydeł 115–155 cm; masa ciała: samce 750–1280 g, samice 950–1490 g^[2].

Posiada długą szyję, stosunkowo niewielką głowę, długi ogon oraz płaskie skrzydła. W przeciwieństwie do większości innych gatunków drapieżnych ptaków, występują różnice pomiędzy wyglądem samicy i samca. Samiec posiada bowiem szaro-niebieską głowę, podczas gdy głowa samicy ma odcień brązowy. Pozostała część ciała ma barwę brązową u przedstawicieli obu płci^[5].

Podgatunki

Wyróżniono następujące podgatunki P. ptilorhynchus^[2][4][6]:

• trzmielojad wielki (P. p. orientalis) Taczanowski, 1891 – południowa Syberia do północno-wschodnich Chin, Japonia. Zimuje w Azji Południowo-Wschodniej na południe po Wielkie i Małe Wyspy Sundajskie, Filipiny i Wyspy Sangihe, w niewielkiej liczbie także dalej na zachód.
• trzmielojad rdzawogrzbiety (P. p. ruficollis) Lesson, 1830 – Indie i Sri Lanka do Mjanmy, Wietnamu i południowo-zachodnich Chin
• trzmielojad obrożny (P. p. torquatus) Lesson, 1830 – Półwysep Malajski, Sumatra, Borneo
• trzmielojad czubaty (P. p. ptilorhynchus) (Temminck, 1821) – Jawa
• trzmielojad brunatny P. p. palawanensis) Stresemann, 1940 – Palawan, Calauit (zachodnie Filipiny)
• trzmielojad wielkodzioby (P. p. philippensis) Mayr, 1939 – północne i wschodnie Filipiny

Ekologia i zachowanie

Preferuje środowisko leśne. Żywi się głównie owadami, w szczególności larwami^[5]. Zjada też miód pszczół i os^[7].

Gniazdo z patyków umieszcza na wysokim drzewie. W zniesieniu 1–2 jaja, które są białe z jaskrawym czerwono-brązowym plamkowaniem^[7].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje trzmielojada czubatego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny^[3].