Turzyca pchla

Turzyca pchla^[4] (Carex pulicaris L.) – gatunek byliny z rodziny ciborowatych.

Turzyca pchla

1. C. pulicaris, 2. C. capitata
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	ciborowate
Rodzaj	turzyca
Gatunek	turzyca pchla
Nazwa systematyczna
Carex pulicaris L. Sp. pl. 2:972. 1753[3]
Synonimy
Carex psyllophora L.f. Carex pulicaris var. caespitosa Vollm. Caricinella pulicaris (L.) St.-Lag. Psyllophora pulicaris (L.) Schur Psyllophora puliciformis Montandon Psyllophora vulgaris Heuff. Vignea pulicaris (L.) Rchb[3]

Kwiatostan

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje na terenie Europy. Sięga po najdalej na północ wysunięte skrawki kontynentu, brak jej natomiast w Europie Południowej^[5]. Przez Polskę przebiega wschodnia granica jej zasięgu. W Polsce jest rzadka, znana głównie z Pomorza Zachodniego i Dolnego Śląska, jednak większość opisanych tutaj stanowisk już nie istnieje. Znaleziona została natomiast na nowych stanowiskach na Wyżynie Małopolskiej. W Karpatach znana z kilkunastu stanowisk: w Beskidzie Makowskim, na torfowiskach Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, u podnóża Babiej Góry w Lipnicy Małej, na Polanie Biały Potok na Podtatrzu i u podnóża Magury Małastowskiej w Beskidzie Niskim. To ostatnie stanowisko jest najdalej na wschód wysuniętym w polskich Karpatach stanowiskiem turzycy pchlej^[6].

Morfologia

Pokrój

Roślina trwała, wysokości 5–25 cm, luźnokępkowa^[6].

Łodyga

Łodyga wzniesiona lub wznosząca się, trójkanciasta, gładka, podłużnie kreskowana^[7].

Liście

Pochwy liściowe rdzawobrązowe lub jasnobrązowe. Blaszki liściowe sztywne, szczeciniaste, nieco rynienkowate, ok. 0,5 mm szerokości, trawiastozielone, błyszczące^[7].

Kwiaty

Kwiatostan z jednym szczytowym, obupłciowym kłosem długości 15–26 mm. Podsadek brak. Kłos u dołu z kilkoma kwiatami żeńskimi, u góry z męskimi. Przysadki rdzawobrązowe, z zielonym grzbietem, u góry błoniasto obrzeżone. Pęcherzyki dłuższe od przysadek, 4–5 mm długości, odstające lub zbite, brązowe, gładkie, pozbawione nerwów. Słupek z 2 znamionami, wyrastający w kątach dwóch wcześnie odpadających przysadek^[7][8].

Owoce

Spłaszczony orzeszek^[6].

Biologia i ekologia

Kwitnie od maja do czerwca. Występuje na zabagnionych łąkach, torfowiskach niskich i przejściowych, okrajkach torfowisk wysokich, podmokłych wrzosowiskach i jałowych murawach. Rośnie na silnie rozłożonym, słabo kwaśnym torfie lub murszu, najczęściej na glebach torfowych, rzadziej na gruntowo-glejowych^[9]. Gatunek charakterystyczny dla rzędu Caricetalia davallianae^[10]. Liczba chromosomów 2n = 58, 60^[6].

Zagrożenia i ochrona

Gatunek w Polsce objęty prawną ochroną gatunkową od 2004 r.^[11][12]. Umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w kategorii E (wymierający – krytycznie zagrożony). W wydaniu z 2016 roku otrzymał kategorię EN (zagrożony)^[13]. Znajduje się także w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (2001) w kategorii VU (narażony); w wydaniu z roku 2014 otrzymał kategorię EN (zagrożony)^[9].

Zagrożony jest przez osuszanie terenów podmokłych i zamianę ich na łąki i pola uprawne^[8].