Włodzimierz Lizoń

Włodzimierz Lizoń (ur. 5 maja 1894 w Krasiłowie, zm. 26 września 1939 pod Broszkami) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Włodzimierz Lizoń

Włodzimierz Lizoń
major kawalerii
Data i miejsce urodzenia	5 maja 1894 Krasiłów
Data i miejsce śmierci	26 września 1939 pod Broszkami
Przebieg służby
Lata służby	1915–1930, 1939
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Kwatera Główna Nowogródzkiej Brygady Kawalerii
Stanowiska	komendant Kwatery Głównej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 5 maja 1894 w cukrowni Krasiłów, w ówczesnym powiecie starokonstantynowskim guberni wołyńskiej, w rodzinie Franciszka Ksawerego Andrzeja i Leontyny von Knigge^[1][2][3]. W 1913 ukończył szkołę realną w Kijowie, zdał maturę i rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Kijowskiego Instytutu Politechnicznego^[4].

1 czerwca 1915 wstąpił na prawach wolontariusza (ros. Вольноопределяющийся) do 12 biełgorodskiego pułku ułanów i walczył w jego szeregach w Małopolsce Wschodniej^[5]. Od 1 października 1915 do 30 września 1916 uczył się w Szkole Kawalerii w Jelizawietgradzie^[5]. Od 18 października 1916 jako podporucznik walczył w szeregach 12 biełgorodskiego pułku ułanów w Rumunii i na Bukowinie^[5]. 1 stycznia 1918 przeszedł do I Korpusu Polskiego w Rosji i został przydzielony do 4. szwadronu 3 pułku ułanów^[5]. Po rozwiązaniu korpusu (21 maja 1918) przebywał na Ukrainie^[5].

1 stycznia 1919 przyjechał do Warszawy, gdzie zgłosił się w 3 pułku ułanów i został przydzielony do 6. szwadronu^[5]. Od marca 1919 walczył na wojnie z bolszewikami^[5]. 16 lipca 1920 został wezwany do Warszawy i przydzielony do formującego się ochotniczego 203 pułku ułanów (późniejszego 27 pułku ułanów)^[5][6]. 29 lipca objął dowództwo 1. szwadronu^[7]. 12 sierpnia 1920 pod stacją kolejową Świercze został ranny^[8][9]. Wyróżnił się 29 września 1920, dowodząc I dywizjonem pułku, złożonym z 1 i 2. szwadronu, podczas zdobycia miasteczka Bereźne^[10]. 27 października 1920 dowódca pułku rotmistrz Adam Zakrzewski we wniosku na odznaczenie rotmistrza Lizonia Orderem Virtuti Militari napisał: „(...) poszedł na czele dywizjonu w sile 90 szabel pod miasteczko Bereźne i wiedząc, że jest ono zajęte przez 400 bagnetów piechoty bolszewickiej, krótkim i brawurowym uderzeniem zaatakował i zdobył miasto, zadając duże straty nieprzyjacielowi, biorąc jeńców i zdobycz wojenną”^[11].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i przez kolejnych 9 lat kontynuował służbę w 27 pułku ułanów w Nieświeżu^[12][13][14]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 204. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)^[15]. Z dniem 1 grudnia 1924 został odkomenderowany na kurs doszkolenia w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu^[16]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 1 stycznia 1927 i 39. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[17][18][19]. W kwietniu 1928 został wyznaczony na stanowisko dowódcy szwadronu zapasowego 27 pułku w Baranowiczach^[20][21]. W lipcu 1929 został przeniesiony do 26 pułku ułanów w Baranowiczach na stanowisko kwatermistrza^[22]. Obowiązków kwatermistrza nie objął, ponieważ złożył prośbę o skierowanie do komisji lekarskiej^[5]. Pozostawał w ewidencji 26 pułku do czasu przeniesienia w stan spoczynku, co nastąpiło z dniem 31 października 1930^[23][24].

W międzyczasie (27 listopada 1929) Wojskowy Sąd Okręgowy Nr IX w Brześciu uznał majora Lizonia winnym tego, że „w lutym 1927 jako dowódca 4 szw. 27 puł. mając do swojej dyspozycji gotówkę uzyskaną ze sprzedaży nawozu z oszczędności przy zakupie paszy itp. przeznaczoną na opędzenie potrzeb szwadronu, z pieniędzy tych podjął kwotę 500 zł i zużył ją na własne potrzeby, przez co dopuścił się występku sprzeniewierzenia z art. 121 cz. I kkw z cech. art. 574 cz. I kk 03” i za ten czyn skazał go na karę pięciu miesięcy więzienia i wydalenie z korpusu oficerskiego^[25]. Najwyższy Sąd Wojskowy wyrokiem z 18 czerwca 1930 uwzględnił częściowo zażalenie majora Lizonia, uznał go winnym popełnienia występku przywłaszczenia z art. 121 cz. I kkw z cech. z art. 574 cz. I i III kk O3 i skazał na karę sześciu tygodni więzienia^[26]. Na złagodzenie kary przez NSW miał wpływ fakt, że oskarżony w 1929, po wszczęciu śledztwa, lecz przed ogłoszeniem wyroku dobrowolnie zwrócił kwotę 500 zł^[26]. 29 lipca 1931 Sąd Honorowy dla oficerów sztabowych przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr IX skazał go na karę nagany^[27].

W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Baranowicze. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr IX. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[28]. Mieszkał w majątku Wierzby, w gminie Snów powiatu nieświeskiego (poczta Swojatycze)^[1]. W czerwcu 1938 pełnił społecznie funkcję komendanta szwadronu Przysposobienia Wojskowego Konnego „Krakusów” w powiecie nieświeskim i prezesa koła Związku Rezerwistów RP w Snowiu^[29].

Prezydent RP, uwzględniając prośbę majora Lizonia, decyzją z 21 maja 1938 w drodze łaski darował mu skutki karno-sądowego skazania prawomocnym wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego Nr IX z 27 listopada 1929, w związku z wyrokiem Najwyższego Sądu Wojskowego z 18 czerwca 1930, zarządziwszy zatarcie skazania^[30].

W kampanii wrześniowej 1939 walczył na stanowisku komendanta Kwatery Głównej Nowogródzkiej Brygady Kawalerii^[31]. Poległ 26 września 1939 pod Broszkami^[31][a]. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 154b, rząd 3, miejsce 16)^[33].

Był żonaty z Leokadią (ok. 1898–1956)^[33], dzieci nie miał^[34].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2836^{[1][35][36][37][38]}
• Krzyż Walecznych czterokrotnie^[39][40] (po raz pierwszy w zamian za amarantową wstążkę^[41])
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[39]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[39]
• Odznaka za Rany i Kontuzje z jedną gwiazdką^[42]
• Medal Zwycięstwa^[39]

Uwagi

1. Według „Księga pochowanych żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej. Żołnierze września” poległ 27 września 1939 w Krakowcu k. Jaworowa, natomiast według Tadeusza Kryska-Karskiego „Straty korpusu oficerskiego 1939–1945”, Londyn 1996, poległ 25 września 1939 w m. Broszkowo-Morańce^[32].