Wiechlina granitowa

Wiechlina granitowa, wyklina granitowa^[4] (Poa granitica Braun-Blanq.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Występuje tylko w Tatrach (endemit tatrzański). W polskich Tatrach jest dość pospolity w Tatrach Wysokich, w Tatrach Zachodnich stwierdzono występowanie tego gatunku tylko na Jarząbczym Wierchu, Błyszczu oraz w Dolinie Pysznej i Dolinie Bystrej^[5].

Wiechlina granitowa

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	wiechlina
Gatunek	wiechlina granitowa
Nazwa systematyczna
Poa granitica Braun-Blanq. Arch. Bot. Bull. (Caen) 3: 46 (1929)[3]
Synonimy Poa ×breazensis Nyár. Poa cenisia var. pietrosuana Zapal. Poa cenisia var. pietrosuana Zapater Poa deylii Chrtek & V.Jirasek Poa deylii var. retezatensis (A.Nyar.) Ghi?a & Beldie Poa deylii subsp. retezatensis (Nyár.) Chrtek Poa flexuosa Wahlenb. Synonym Poa granitica subsp. retezatensis Nyár. Poa granitica var. subgranitica Nyár. Poa granitica var. subgranitica Nyar. Poa huppenthalii Racib. ex Pop. Poa huppenthanlii Racib. ex Popov

Morfologia

Łodyga

Źdźbło do 50 cm wysokości. Pod ziemią kłącze tworzące dość długie rozłogi. Pędy u podstawy źdźbła przebijają pochwy, a ich podstawa nigdy nie jest zgrubiała^[6].

Liście

2–5 mm szerokości. Języczek liści górnych o długości ok. 5 mm, na szczycie ucięty i nieco postrzępiony.

Kwiaty

Zebrane w 3-7 kwiatowe kłoski, te z kolei zebrane w rozpierzchłą wiechę. Jej dolne cienkie i wiotkie gałązki wyrastają z głównej osi po 2-7, są zwisające lub silnie odstające. Kłoski mają długość 6–10 mm i wyrastają w górnej części gałązek. Są zielone z żółtobrunatnym lub czarnofioletowym wybarwieniem Plewka dolna jest tępa, u nasady pokryta wełnistymi włoskami, a na grzbiecie i nerwach bocznych jedwabistymi, bardzo gęstymi i długimi włoskami^[6].

Owoc

Ziarniak.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. W Tatrach rośnie na wilgotnym granitowym podłożu, głównie na stokach północnych, północno-wschodnich lub wschodnich, najczęściej w żlebach. Występuje głównie w piętrze halnym i turniowym. Najwyżej położone stanowisko w polskich Tatrach znajduje się na Rysach na wysokości 2490 m, najniżej w Dolinie Suchej Wody (1350 m). Liczba chromosomów 2n = 64-94^[5]. Gatunek charakterystyczny klasy Thlaspietea rotundifolii i zespołu Luzuletum alpino-pilosae. Gatunek wyróżniający zespołu Oxyrio digynae-Saxifagetum carpaticae^[7].

Zagrożenia i ochrona

W Polsce gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową^[8]. Według klasyfikacji IUCN gatunek zagrożony lekkiego ryzyka (kategoria LR). Chroniona jest również Konwencją Berneńską^[5].

Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001)^[9]: LR (niższego ryzyka); 2014: NT (bliski zagrożenia)^[10]. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)^[11].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.