Wiskacza

Wiskacza^[6] (Lagidium) – rodzaj ssaków z rodziny szynszylowatych (Chinchillidae).

Ten artykuł dotyczy rodzaju gryzoni: Lagidium. Zobacz też: wiskaczan wielki (gatunek oznaczany w przeszłości zwyczajową nazwą: wiskacza).

Wiskacza

Lagidium
Meyen, 1833[1]
Wiskacza górska (L. viscacia)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
Nadrodzina	Chinchilloidea
Rodzina	szynszylowate
Rodzaj	wiskacza
Typ nomenklatoryczny
Lagidium peruanum Meyen, 1833 (= Lepus viscacia G.I. Molina, 1782)
Synonimy
Viscacia[a] Rafinesque, 1815[2] Viscaccia[b] Oken, 1816[4] Lagotis E.T. Bennett, 1833[5]
Gatunki
3 gatunki – zobacz opis w tekście

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej (Ekwador, Peru, Boliwia, Chile i Argentyna)^[7][8][9].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 295–475 mm, długość ogona 215–400 mm, długość ucha 60–82 mm, długość tylnej stopy 82–113 mm; masa ciała 0,75–2,1 kg^[8][10].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1833 roku niemiecki botanik, lichenolog i zoolog Franz Meyen w artykule o tytule „Wkład do zoologii, zebrany podczas podróży dookoła świata”, opublikowanym w czasopiśmie Nova acta physico-medica Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Naturae Curiosum^[c][1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) wiskacza górska (L. viscacia).

Etymologia

• Viscaccia: hiszp. vizcacha ‘wiskacza’, od keczua wisk’acha ‘wiskacza’^[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): kompozyt oparty na Lepus chilensis Oken, 1816 (= Dipus maximus Desmarest, 1817), „Le vizcache” Azara, [1801] i Mus laniger G.I. Molina, 1782.
• Lagidium: gr. λαγιδιον lagidion ‘zajączek’, zdrobnienie od λαγως lagōs ‘zając’^[13].
• Lagotis: gr. λαγως lagōs ‘zając’; -ωτις ōtis ‘-uchy’, od ους ous, ωτος ōtos ‘ucho’^[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Lagotis cuvieri Bennett, 1833 (= Lepus viscacia Molina, 1782).

Podział systematyczny

Wyróżniany takson L. peruanum nie jest akceptowany przez część ujęć systematycznych^{[8][7][15][16]}. Do rodzaju należą następujące gatunki^{[17][10][7][6]}:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa[6]	Podgatunki[8][7][10]	Rozmieszczenie geograficzne[8][7][10]	Podstawowe wymiary[8][10][d]	Status IUCN[18]
	Lagidium ahuacaense	Ledesma, Werner, Spotorno & L. Albuja, 2009	wiskacza granitowa	gatunek monotypowy	endemit Ekwadoru: znany tylko z Cerro El Ahuaca (Loja; zakres wysokości: 2000–2480 m n.p.m.	DC: około 40 cm DO: około 40 cm MC: około 2 kg	DD
	Lagidium viscacia	(G.I. Molina, 1782)	wiskacza górska	gatunek monotypowy	Andy w środkowym Peru, zachodnia Boliwia, północno-zachodnia Argentyna i środkowe Chile; zakres wysokości: 700–4800 m n.p.m.	DC: 29–46 cm DO: 21–38 cm MC: 0,75–2,1 kg	LC
	Lagidium moreni	O. Thomas, 1897		gatunek monotypowy	zachodnia Argentyna i północne Chile	DC: około 48 cm[19] DO: brak danych MC: brak danych	NE
	Lagidium peruanum	Meyen, 1833	wiskacza peruwiańska	gatunek monotypowy	endemit Peru: Andy w południowej części; zakres wysokości: 3000–5000 m n.p.m.[20]	DC: 30–45 cm[20] DO: 20–40 cm[20] MC: 0–9 1,6 kg[20]	NE
	Lagidium wolffsohni	(O. Thomas, 1907)	wiskacza skalna	gatunek monotypowy	południowo-zachodnia Argentyna (zachodnie Santa Cruz) i przyległe Chile (Magallanes, raportowany z Aysén); zakres wysokości: do 4000 m n.p.m.	DC: 47–48 cm DO: 30–31 cm MC: około 2 kg	DD

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  DD  – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Zobacz też

• szynszyla

Uwagi

1. Nomen nudum.
2. Publikacja Okena Lehrbuch der Naturgeschichte została uznana za nieważną (z kilkoma wyjątkami) na mocy uprawnień ICZN, ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego^[3].
3. Nazwa zachowana, mająca pierwszeństwo przed Viscaccia Oken, 1816^[11].
4. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała