Loading AI tools
powiat w województwie lubelskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powiat janowski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Janów Lubelski.
powiat | |||||||
| |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
TERC |
0605 | ||||||
Siedziba | |||||||
Starosta |
Artur Pizoń | ||||||
Powierzchnia |
875,34 km² | ||||||
Populacja (31.12.2020) • liczba ludności |
| ||||||
• gęstość |
52,2 os./km² | ||||||
Urbanizacja |
24,67% | ||||||
Tablice rejestracyjne |
LJA | ||||||
Adres urzędu: ul. J. Zamoyskiego 5923-300 Janów Lubelski | |||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||
Strona internetowa |
W skład powiatu wchodzą:
Powiat janowski jest jednym z 24 powiatów województwa lubelskiego. Położony jest w jego południowo-zachodniej części, granicząc z powiatami: kraśnickim, lubelskim, biłgorajskim, niżańskim i stalowowolskim. Położenie geograficzne wyznaczają współrzędne: szerokość 50°55' N północny kraniec (Wola Studzieńska) i 50°34' N południowy kraniec (Kiszki); długość 22°09' E zachodni kraniec (Maliniec-Siembidy) i 22°09' E wschodni kraniec (Kocudza Trzecia).
Powiat janowski istniał w latach 1866–1945[2], 1956–1975 i od 1999 roku.
W latach 1810–1866 tereny dzisiejszego powiatu janowskiego leżały na pograniczu powiatów tarnogrodzkiego i kraśnickiego obwodu zamojskiego (w 1866, bez żadnych zmian terytorialnych, dotychczasowe powiaty przemianowano na okręgi, a obwód na powiat). W związku z ustanowieniem Zamościa twierdzą i objęciem administracją czysto wojskową w 1820 urzędy cywilne zaczęto przenosić do mającego centralne położenie Janowa Lubelskiego[3].
Ukaz carski z 19 (31) grudnia 1866 całkowicie zmienił podział administracyjny guberni lubelskiej, a w szczególności utworzył w niej powiat janowski. W jego skład weszło:
W latach 1869–1870 Annopol, Modliborzyce, Urzędów i Zaklików utraciły prawa miejskie[4]. Annopol przyłączono do gminy Rachów, Modliborzyce – do gminy Modliborzyce, Urzędów – do gminy Ostrów z jednoczesną zmianą jej nazwy na Urzędów, Zaklików – do gminy Zdziechowice (zamienionej kilka lat później na gminę Zaklików)[5]. Powiat obejmował powierzchnię 2597 km² i liczył ponad 75.000 mieszkańców.
Po utworzeniu w 1912 guberni chełmskiej do powiatu janowskiego włączono północną część dotychczasowego powiatu biłgorajskiego i zachodnie skrawki dotychczasowego powiatu zamojskiego. Okupanci austriaccy przywrócili podział administracyjny z 1912 roku.
Po odzyskaniu niepodległości w 1919 powierzchnia powiatu janowskiego zmalała do 1783 km². Administracyjnie powiat dzielił się na 2 gminy miejskie i 14 gmin katastralnych:
17 lutego 1926 roku w powiecie janowskim utworzono wiejską gminę Batorz[6]. W 1928 i 1939 roku zmieniono granice miasta Kraśnik[7][8].
Od końca lat 20. do 1932 starostą powiatowym był mjr Leon Zamecznik[9][10].
Na skutek zniszczeń II wojny światowej oraz z powodu aktywnego lokalnego ruchu oporu, Niemcy przenieśli stolicę powiatu do Kraśnika, tworząc w Janowie tzw. Landkomissariat (filię starostwa). 9 sierpnia 1945 roku oficjalnie zniesiono powiat janowski a z jego obszaru utworzono powiat kraśnicki z siedzibą w Kraśniku[11].
1 stycznia 1956, 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin 29 września 1954, w województwie lubelskim ponownie utworzono powiat janowski. W skład odtworzonego powiatu janowskiego weszły 1 miasto i 16 gromad wyłączonych z dwóch ościennych powiatów tegoż województwa[12]:
1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla a w ich miejsce reaktywowano gminy[16]. Powiat janowski podzielono na 1 miasto i 6 gmin[17]:
Tego samego dnia z powiatu kraśnickiego do powiatu janowskiego przełączono obszar sołectwa Zarajec[18].
Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku całe terytorium zniesionego powiatu janowskiego weszło w skład nowo utworzonego województwa tarnobrzeskiego[19].
1 września 1977 roku zniesiono gminę Chrzanów (jej obszar włączono do gminy Dzwola)[20], ale już z dniem 1 października 1982 roku gmina Chrzanów została reaktywowana[21]. 1 grudnia 1979 roku do Janowa Lubelskiego włączono wieś Biała Poduchowna, osadę Obrówka i część obszaru wsi Ruda z gminy Janów Lubelski[22]. 1 stycznia 1984 roku do gminy Janów Lubelski włączono część obszaru wsi Krzemień Drugi (o powierzchni 357 ha) z gminy Dzwola[23]. 1 stycznia 1992 roku miasto Janów Lubelski i gminę wiejską Janów Lubelski połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską[24].
Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w nowym (większym) województwie lubelskim przywrócono powiat janowski o granicach podobnych do tych z początku 1975 roku; powiat został zwiększony jedynie o gminę Batorz, która do maja 1975 roku była w powiecie kraśnickim a następnie do 1998 roku także w województwie tarnobrzeskim[25].
1 stycznia 2014 r. Modliborzyce odzyskały prawa miejskie, równocześnie gmina Modliborzyce stała się gminą miejsko-wiejską.
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2020[26]):
Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
osób | % | osób | % | osób | % | |
Ogółem | 45 142 | 100 | 22 724 | 50,34 | 22 418 | 49,66 |
Miasto | 13 120 | 29,06 | 6713 | 14,87 | 6407 | 14,19 |
Wieś | 32 022 | 70,94 | 16 011 | 35,47 | 16 011 | 35,47 |
Według danych z 31 grudnia 2020 roku[26] powiat zamieszkiwało 45 142 osób.
We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 1 900 osób, a stopa bezrobocia 8,1%[28]
Na podstawie źródła[29]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.