Rade Marković
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Radomir Rade Marković (Beograd, 14. oktobar 1921 – Zabok, 10. septembar 2010) bio je jugoslovenski i srpski pozorišni i filmski glumac.
Ukoliko ste tražili neku drugu osobu, vidite članak Rade Marković (razvrstavanje).
Remove ads
Biografija
Rade Marković najpre je studirao Tehnički, a zatim prešao na Filozofski fakultet u Beogradu, da bi se potom posvetio glumi, na početku samo amaterski, sa grupom mladih beogradskih entuzijasta prve posleratne generacije, koji probaju u prostorijama Kolarčevog univerziteta. U toj grupi je bila i Olivera Đorđević (kasnije poznata srpska glumica Olivera Marković) sa kojom se venčao 1945. godine, i sa kojom je godinu dana kasnije dobio sina Gorana, poznatog srpskog reditelja.
Bio je istaknuti član Beogradskog dramskog pozorišta 1950 - 1952. i 1954 - 1966. godine, ali je igrao i na svim drugim beogradskim scenama, na kojima je ostvario preko 200 uloga. Naročito je bio sugestivan u karakternim ulogama najšireg raspona.
Pozorištu je ostao veran i nakon odlaska u penziju, pa sve do svoje smrti.
6. oktobra 2010. godine trebalo je da igra na premijeri predstave Zlatno tele u Narodnom pozorištu u Beogradu, u režiji njegovog sina Gorana Markovića.
Bio je spiker u prvim filmskim novostima po oslobođenju Beograda, kao i u mnogim kratkometražnim filmovima.
Bio je na odmoru u Klanjcu, u kući svoje druge supruge, kada mu je pozlilo. Umro je 10. septembra na kardiološkom odeljenju bolnice u Zaboku, u Hrvatskoj. Sahranjen je 15. septembra u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu .
Remove ads
Filmska karijera
Kao filmski glumac debitovao je 1948. godine ulogama skojevca-ilegalca Miše u filmu Besmrtna mladost Vojislava Nanovića i nedozrelog muža Tonce u filmu Sofka Radoša Novakovića. Stalno je prisutan i tražen glumac. Do 1987. godine je nastupio u oko 60 filmova reditelja svih generacija. Osobito je zapažen u ulogama, glavnim i većim sporednim, autoritativnih ličnosti.
S mnogim autorima snimio je po nekoliko filmova: Čudotvorni mač (1950) i Šolaja (1955., za koju je dobio Zlatnu arenu za sporednu ulogu na festivalu u Puli 1956.) Vojislava Nanovića; Daleko je sunce (1953), Pesma (1961), Operacija Ticijan (1963) i Bekstva (1968) Radoša Novakovića; Sumnjivo lice (1954) i Put oko sveta (1964) Soje Jovanović; Zenica (1957) i Kako su se voleli Romeo i Julija (1966) Jovana Živanovića; Prvi građanin male varoši (1961), Leto je krivo za sve (1961) i Devojka (1965) Puriše Đorđevića; Roj (1966., za koju je dobio prvu nagradu /ex aequo/ za mušku ulogu na festivalu glumačkog ostvarenja u Nišu), Hasanaginica (1967), Delije (1968) i Burduš (1970) Miodraga Popovića; Diverzanti (1967) i Valter brani Sarajevo (1972) Hajrudina Krvavca; Klopka za generala (1971) i SB zatvara krug (1974) Mikija Stamenkovića; Otpisani (1974) i Kraljevski voz (1982) Aleksandra Đorđevića; Nacionalna klasa (1979), Majstori, majstori (1980) i Variola vera (1982) Gorana Markovića.
Od ostalih uloga posebno se ističu one u Tuđoj zemlji (1957) Joze Galea, za koju je nagrađen drugom nagradom u Puli, i Radopolju (1963) Stoleta Jankovića, za koju je osvojio pulsku Srebrnu arenu. Nastupao je i u inostranstvu (na primer Kradljivac bresaka (1964), Vula Radeva u Bugarskoj; Voda nešto nosi (1969), J. Kadara i E. Klosa u bivšoj SSSR; Zlatne naočare (1986), Đulijana Montalde u Italiji, kao i u mnogobrojnim televizijiskim dramama i serijama.
Režirao je i dva dokumentarna filma:
- Smeh sa scene: Atelje 212 (1972)
- Među nama: Slobodan Perović (1998) (TV)
Bio je profesor glume na Akademiji pozorišne umetnosti u Novom Sadu.
Remove ads
Nagrade
Sumirano, Rade Marković je jedan od najvećih i najpostojanijih imena srpskom glumišta u periodu od Drugog svetskog rata pa do novog milenijuma. Na filmu je odigrao 81 ulogu; u televizijskim dramama, serijama i drugim emisijama 62 uloge, učestvovao je u 186 radio drame, a na pozorišnim scenama ostvario je ukupno 96 uloga.
Kao profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu izveo je četiri klase, sa ukupno 39 studenata (Dušan Jakišić, Dragan Vujić Vujke, Radmila Tomović, Milan Čučilović, Srđan Timarov, Milica Zarić i drugi).
Tokom pet decenija glumačkog prisustva, pre svega na pozorišnoj sceni, Marković je stekao nepodeljena priznanja kritike, publike i kolega zbog najmanje dva razloga: duboke odanosti, može se reći pune posvećenosti pozivu, što je najčešće donosilo vrhunska ostvarenja, kao i neposustalog traganja za novim, savremenim i modernim glumačkim izazovom, kojim je nastojao da pomeri standarde u glumi u čemu je bio jedan od tvoraca avangardnih pozorišnih puteva u našoj sredini.
Nagrađen je svim najznačajnijim stručnim i društvenim nagradama i priznanjima:
- dve Sterijine nagrade: 1958. godine za ulogu Nikoletine Bursaća u predstavi Beogradskog dramskog pozorišta i 2002. godine za ulogu Pukovnika Z. u predstavi Pandorina kutija istog pozorišta,
- tri pulske Arene: 1956. godine za ulogu kapetana Drenka u filmu Šolaja, 1957. godine za ulogu u filmu Tuđa zemlja i 1963. godine za ulogu Ilije u filmu Radopolje,
- nagrada "Slavica" (danas nagrada "Pavle Vuisić") 1989. godine, kao priznanje za izuzetan doprinos umetnosti glume na domaćem filmu,
- Oktobarska nagrade grada Beograda,
- Dobričin prsten” za 1998. godinu (najznačajnija nagrada za glumu u Srbiji),
- Statuete Joakim Vujić koju dodeljuje Knjaževsko-srpski teatar iz Kragujevca 2005. godine, kao i mnoge druge.
Kao dobitniku nagrade ,, Dobričin prsten”, Savez dramskih umetnika Srbije izdao je monografiju ili zbornik radova posvećen njegovom ukupnom stvaralaštvu. Priređivač zbornika je teatrolog Zoran T. Jovanović.
Filmografija
Remove ads
Vanjske veze
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads