Замбия

За́мбия (ингл. Zambia [ˈzæmbiə]) — Үзәк Африкада урнашкан, диңгезгә чыгу юлы булмаган дәүләт. Төньякта Демократик Конго Җөмһүрияте белән, төньяк-көнчыгышта Танзания белән, көнчыгышта Малави, көньякта Мозамбик, Зимбабве, Ботсвана һәм Намибия, көнбатышта Ангола илләре белән чиктәш.

Замбия

Байрак Илтамга
Шигарь	One Zambia, One Nation
Халык саны	19 610 769 (2022, Җанисәп, 9 603 056, 10 007 713)
Нигезләнгән	24 октябрь 1964
Сәгать кушагы	UTC+02:00
Рәсми тел	инглиз теле
География
Мәйдан	752,618 км²
Координатлар	14°S 28°E
Сәясәт
Башкарма орган	Замбия министрлар кабинеты
Канун чыгару органы	Замбия милли җыелышы
Дәүләт башлыгы исеме	Замбия президенты
Дәүләт башлыгы	Хакаинде Хичилема
Башлык исеме	Замбия президенты
Икътисад
ТЭП	29 784 миллион US$ (2022)
Акча берәмлеге	Замбия квачасы
Эшсезлек дәрәҗәсе	13% (2014)[1]
Туу күрсәткече	5.353 (2014)[2]
КПҮИ	0.565 (2021)[3]
Яшәү озынлыгы	61.874 ел (2016)[4]
Джини коэффициенты	57.1 (2015)[5]
Башка мәгълүмат
Ярдәм телефоннары
Электр аергычы төре	D төре[6]
Автомобил хәрәкәте ягы	сул[7]
Челтәр көчәнеше	230 вольт[6]
Телефон коды	+260
ISO 3166-1 коды	ZM
ХОК коды	ZAM
Интернет домены	.zm

Башкаласы һәм иң Эре шәһәре — Лусака.

География

Замбия — тропик климатлы ил, диңгезгә чыгу юлы юк. Күбесенчә платода урнаша. Мәйданы буенча дөньяда 38 урынны били. Илнең көнбатыш һәм көньяк чикләре буйлап аккан Замбези елгасы бассейны илнең дүрттән өч өлешен ала.

Замбия белән Зимбабве чигендә күп кенә шарлавыклар урнаша, шул исәптән атаклы Виктория шарлавыгы.

Халык

Халык саны — 12,1 млн (2010 елның июленә).

Урта гомер дәвамлыгы — 38,9 ел (2010, дөньяда 223 нче урын).

Укый-яза белгән кешеләр — 80 % (15 елдан өлкәнрәк булганнар исәпкә алынган).

Шәһәр халкы 35 % тәшкил итә (2008).

Дин

Замбиядә католик чиркәве

Ил башкаласы Лусака(ингл.) мәчете (уңда). Сулда ― Һинд дине гыйбадәтханәсе

Христианлык (католиклар, лютераннар, англиканнар, адвентистлар һәм башкалар) һәм христиан-африкан культлар — 50-75 %. Мөселманнар саны якынча 5 %-ны тәшкил итә. 1996 елгы Конституция нигезендә^[8], Замбия рәсми рәвештә христианнар (4/5 өлеше протестантлар, 1/5 өлеше католиклар) дәүләте булса да, илдә дин иреге таныла һәм яклана^[8]. Азчылык диннәр тарафдарлары (күпчелеге шәһәрләрдә яши): Ислам ― 5 %, Бәһаи ― 1,5 %, индуистлар ― 0,5 %, аз санлы яһүдләр (ашкенази) җәмгыятьләре эшчәнлек алып бара.

• Замбиядә ислам