Уганда

Уганда — Көнчыгыш Африкада урнашкан дәүләт.

Уганда
суах. Jamhuri ya Uganda ингл. Republic of Uganda
Байрак[d]	Илтамга[d]
Нигезләнү датасы	1962
Рәсми исем	Uganda, Uganda һәм Ouganda[1]
Катнашучы	Уганда-Танзания сугышы (1978-1979)[d]
Гомер озынлыгы	59,889 ел[2]
Демоним	ugander, ugandar, ugandai, Oegandees, Ugandan, Ugandano, Lugandayänan, أوغندي, أوغندية, أوغنديون, אוגנדי, אוגנדית, ugandezi, ugandez, ugandeză, উগান্ডীয়, Ougandais[1], Ougandaise[1], ugandese, ugandesi, ugandan, ugandés, ugandesa, Ugandano, ugandezo, ugandezi, ugandeza, ugandeze, أوݣاندي, أوݣاندية, أوݣانديين, أوݣانديات, Ugandach[3], Ugandčan һәм Ugandčanka
Рәсми тел	инглиз теле[4] һәм суахили теле[4]
Гимн	Уганда гимны[d]
Мәдәният	Уганда мәдәнияте[d]
Шигарь тексты	For God and My Country, kwa mungu na nchi yangu, За Бог и страната ми һәм Tros Dduw a Fy Ngwlad
Дөнья кисәге	Африка[5]
Дәүләт	Уганда
Башкала	Кампала
Сәгать поясы	UTC+03:00 һәм Африка/Кампала[d][6]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Көнчыгыш Африка
Иң төньяк ноктасы	4°13′ т. к. 34°00′ кч. о.
Геомәгълүматлар	Data:Uganda.map
Иң югары ноктасы	Стэнли[d]
Иң түбән ноктасы	Альберт (күл)
Идарә итү формасы	президент республикасы
Дәүләт башлыгы вазыйфасы	Уганда президенты[d]
Ил башлыгы	Йовери Кагута Мусевени[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Уганда премьер-министры[d]
Башкарма хакимият башлыгы	Робина Наббанджа[d]
Башкарма хакимият	Уганда хөкүмәте[d]
Канунбирү органы	Уганда парламенты[d]
Үзәк банкы	Уганда банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр	Германия, Австралия, Кения, Исраил, Дания, Көньяк Судан, Малайзия, Кытай Җөмһүрияте, Америка Кушма Штатлары, Кытай, Һиндстан, Россия, Бангладеш һәм Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7]
Әгъзалык	Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Милләтләр Дуслыгы[8], АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[9], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d][10], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Интерпол[11][12], ХКТО[d][13][14], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[15], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], Бөтендөнья почта берлеге[16][17], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][18], Бөтендөнья метеорология оешмасы[19], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[20], Бөтендөнья таможня оешмасы[d][21], Атом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d][22] һәм African Continental Free Trade Area[d][23]
Никахка керү яше	18 яшь
Халык саны	47 123 531 (2021)[24]
Ир-ат халкы	21 241 606[25], 21 973 090[25], 22 700 638[25] һәм 23 401 332[25]
Хатын-кыз халкы	21 707 475[25], 22 431 520[25], 23 153 140[25] һәм 23 848 253[25]
Административ бүленеше	Буикве[d], Букомансимби[d], Бутамбала[d], Бувума[d], Гомба[d], Калангала[d], Калунгу[d], Кампала[d], Кайунга[d], Кибога[d], Кьянкванзи[d], Луверо[d], Лвенго[d], Льантонде[d], Масака[d], Митьана[d], Мпиги[d], Мубенде[d], Муконо[d], Накасеке[d], Накасонгола[d], Ракаи[d], Сембабуле[d], Вакисо[d], Амуриа[d], Будака[d], Будуда[d], Бугири[d], Букедеа[d], Буква[d], Буламбули[d], Бусиа[d], Буталеджа[d], Буйенде[d], Иганга[d], Джинджа[d], Каберамайдо[d], Калиро[d], Камули[d], Капчорва[d], Катакви[d], Кибуку[d], Куми[d], Квеен[d], Луука[d], Манафва[d], Майуге[d], Мбале[d], Намайинго[d], Намутумба[d], Нгора[d], Паллиса[d], Серере[d], Сиронко[d], Сороти[d], Тороро[d], Абим[d], Аджумани[d], Агаго[d], Алебтонг[d], Амолатар[d], Амудат[d], Амуру[d], Апак[d], Аруа[d], Доколо[d], Гулу[d], Каабонг[d], Китгум[d], Кобоко[d], Коле[d], Котидо[d], Ламво[d], Лира[d], Марача[d], Морото[d], Мойо[d], Накапирипирит[d], Напак[d], Небби[d], Нвойя[d], Отуке[d], Ойам[d], Падер[d], Йумбе[d], Зомбо[d], Бувейу[d], Булиса[d], Бундибугио[d], Бушеньи[d], Хоима[d], Ибанда[d], Исингиро[d], Кабале[d], Кабароле[d], Камвенге[d], Канунгу[d], Касесе[d], Кибале[d], Кирухура[d], Кирьандонго[d], Кисоро[d], Кьегегва[d], Кьенжожо[d], Масинди[d], Мбарара[d], Митоома[d], Нтороко[d], Нтунгамо[d], Рубиризи[d], Рукунгири[d], Шеема[d], Kagadi District[d], Kakumiro District[d], Rubanda District[d], Bunyangabu District[d], Rukiga District[d], Kikuube District[d], Kyotera District[d], Kassanda District[d], Butebo District[d], Namisindwa District[d], Bugweri District[d], Kapelebyong District[d], Omoro District[d], Pakwach District[d], Kwania District[d], Nabilatuk District[d], Karenga District[d], Madi-Okollo District[d], Obongi District[d], Kalaki District[d], Kazo District[d], Rwampara district[d] һәм Kitagwenda District[d]
Су өслеге өлеше	18,2 ± 0,1 процент[26]
Акча берәмлеге	Уганда шиллинге[d]
Номиналь тулаем эчке продукт	40 510 241 366 $[27] һәм 45 559 202 049 $[27]
Кеше потенциалы үсеше индексы	0,525[28]
Inequality-adjusted Human Development Index	0,396[29]
Эшсезлек дәрәҗәсе	4 ± 1 процент[30]
Нәрсә белән чиктәш	Кения, Көньяк Судан, Конго Демократик Республикасы, Руанда, Танзания, Судан һәм Виктория күле
BTI Governance Index	5,33[31], 5,77[31], 6,07[31], 5,82[31], 5,86[31], 5,7[31], 5,31[31], 5,14[31] һәм 4,89[32]
BTI Status Index	5,54[31], 6,19[31], 6,34[31], 6,24[31], 6,27[31], 5,66[31], 5,42[31] һәм 5,14[32]
Автомобил хәрәкәте ягы	сул[d][33]
Челтәр көчәнеше	240 вольт
Электр аергычы төре	BS 1363[d][34]
Алыштырган	Уганда[d]
Кулланылган тел	инглиз теле[35], кисуахили теле[d], Bukusu[d], Amba[d], ленду теле[d], Adhola[d], Konjo[d], соо теле[d], Ndo[d], Nyole[d], saamia[d], Nyangia[d], Gungu[d], Руули[d], Gwere[d], Talinga[d], Tooro[d], кига теле[d], лугбара теле[d], Kumam dialect[d], Уганда ишарә теле[d], Sabiny[d], Alur[d], Aringa[d], ик теле[d], Ma'di[d], Ланго[d], покот теле[d], Нуби[d], Karamojong[d], ньянколе теле[d], Teso[d], луганда теле, киньяруанда теле, сога теле[d], Ньоро[d], Kakwa[d], Kenyi[d], Masaba[d], Southern Ma'di[d], луо теленең ачоли диалекты[d] һәм Bari[d]
Мәйдан	241 038 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт	statehouse.go.ug
Нинди веб-биттә тасвирланган	exploreuganda.com
Һәштәге	Uganda
Югары дәрәҗәле Интернет домены	.ug
Тематик география	Уганда географиясе[d]
Нинди вики-проектка керә	WikiProject Uganda[d]
Феноменның икътисады	Уганда икътисады[d]
Феноменның демографиясе	Уганда халкы[d]
Джини коэффициенты	42,7[36]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме	18 процент
Тулаем туулар коэффициенты	5,775[37]
Шәһәр халкы	10 462 825[25], 11 080 727[25], 11 717 016[25] һәм 12 360 019[25]
Авыл халкы	32 486 255[25], 33 323 884[25], 34 136 762[25] һәм 34 889 566[25]
Демократия индексы	4,94[38]
Туым күрсәткече	37,667[25], 37,252[25], 36,795[25] һәм 36,215[25]
Үлем күрсәткече	5,823[25], 5,852[25], 5,877[25] һәм 5,579[25]
Happy Planet Index score	44,8[39]
Илнең мобиль коды	641
Илнең телефон коды	+256
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны	9-1-1[d][40], 112[d][40] һәм 9-9-9[d][40]
Номер тамгасы коды	EAU
Диңгездәге идентификацияләү номеры	675
Монда җирләнгәннәр төркеме	Төркем:Угандада җирләнгәннәр[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	Төркем:Угандада төшерелгән фильмнар[d]
Уганда Викиҗыентыкта

Төньякта Судан, көнбатышта Конго Демократик Җөмһүрияте, көньякта Руанда һәм Танзания белән, көнчыгышта исә Кения белән чиктәш. Илнең көньяк-көнчыгышында Виктория күле урнаша.

Диннәр

Уганда милли мәчете(ингл.) (2007―2013 елларда Каддафи мәчете) ― Африкада Сахарадан көньякка иң зур мәчетләрнең берсе

Илнең башкаласы Кампалада Шри Санатан Дхарма Мандал гыйбадәтханәсе

Угандада:

• христианнар 84,4 % (католиклар 39,3 %, англикан чиркәве вәкилләре 32 %, башка христианнар 13 %),
• мөселманнар 13,7 % (күпчелек сөнниләр, шигыйлар 7 %, әхмәдияләр 4 %).

2015 елда Угандада 355 497 (0,93 %) һинд дине тарафдары, 105 000 Бәһаи вәкиле, 3 000 яһүди булган ^[41]