Іван Манівід

Іван Манівід (Івашка Манівідавіч; каля 1400 — 1458) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Намесьнік падольскі і крамянецкі (з 1437), ваявода троцкі (з 1443) і віленскі (1458).

Іван Манівід
лац. Ivan Manivid

Герб Ляліва
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	каля 1400
Памёр	1458(1458)
Род	Манівіды
Бацькі	Войцех Манівід Ульляна Смаленская
Дзеці	Войцех, Ян, Ядвіга, Соф'я

У дадатак да бацькоўскіх уладаньняў атрымаў ад вялікага князя Амнішаў, Валожын і Даўгінаў у Менскім павеце, згодна з тэстамэнтам стрыечнага брата Пятра Гедыгольдавіча — Мір (1451).

Імя

Асноўныя артыкулы: Імёны ліцьвінаў і Манівід

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: пан Ивашко Монивидович (5 траўня 1429 году^[1], 9 сьнежня 1442 году^[2]); Iwaschkonis Moniwidowicz^[3], Iwaschconis Monywydowycz^[4] (1 верасьня 1431 году); Iwaschko Moniwidowicz (15 траўня 1432 году)^[5]; Jwasko Moniwodowicz (22 сакавіка 1433 году)^[6]; Ywaske Mannewiden son (6 верасьня 1434 году)^[7]; Ywaßken Manweden (16 кастрычніка 1436 году)^[8]; пан Монивид староста подольский и кременецкий (2 верасьня 1438 году^[9], 16 студзеня 1444 году^[10]); пан Монивид троцкий воевода (23 сакавіка 1443 году)^[11]; воевода троцкий пан(ъ) Монивид(ъ) (1 чэрвеня 1445 году, 8 студзеня 1452 году)^[12]; nos Johannes Monividi heres in Zvprani palatinus Vilnensis (7 верасьня 1458 году)^[13].

Біяграфія

Зь літоўскага баярскага роду Манівідаў гербу «Ляліва», сын Войцеха, ваяводы віленскага, і Ульляны Смаленскай (імаверна).

Адзін з найбольш заўзятых прыхільнікаў Сьвідрыгайлы ў фэадальную вайну. Быў ягоным маршалкам у 1438 годзе^[14].

Меў сыноў Войцеха і Яна, а таксама дачок Ядвігу (жонка Алехны Судзімонтавіча) і Соф’ю (жонка Мікалая Радзівілавіча).

Мова і культура

Асноўныя артыкулы: Ліцьвіны і Русіны

У лацінамоўных тэстамэнце, складзеным у 1458 годзе, упамінаў свае ўладаньні ў трох дыстрыктах або, па-народнаму, «воласьцях» (in tribus districtibus alias wlosczach). Частку маёмасьці ён пакінуў дочкам «для пасагу» (dla poszagv), а «кабыльнае стада» (stado kobilne) — сваёй жонцы Ганне^[15][a]. Таксама ў дакумэнце прыводзяцца тагачасныя назвы Жупранаў (Zvprani), Солаў (Soły), Мірклішак (Mirklisky), Новага Двару (Novidwor) ды іншых паселішчаў. Гэта адпавядае многім іншым тагачасным лацінскім граматам літоўскіх князёў і баяраў, дзе з азначэньнем «народны» («гутарковы») падаваліся менавіта беларускія словы^[16].

Заўвагі

1. Апроч таго, у тэксьце даецца яшчэ адзін «народны» адпаведнік лацінскага выразу: omnem expedicionem alias nadewszythka wiprawa