Ампэрсанд

Гэта артыкул пра друкарскі знак. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце & (неадназначнасьць) і Ампэрсанд (неадназначнасьць).

Ампэрса́нд (&), таксама вядомы як «знак і», уяўляе сабой лагаграму ⟨&⟩, якая прадстаўляе злучнік «і». Ампэрсанд ўзьнік як лігатура літар et — па-беларуску: ⟨і⟩ альбо ⟨й⟩.

Ампэрсанд
&
Выява
◄  # № ¤ | & + ± − —  ►
Іншыя назвы	Знак «і»
Зьвесткі
Тып	друкарскі знак; лігатура
Назва ў Юнікодзе	ampersand
Юнікод	U+0026
HTML	&#38, &#x26
UTF-16	0x26
URL-код	%26
Мнэмоніка	&amp
Гісторыя
Варыяцыі	﹠, ⅋, ＆, 🙰, 🙱, 🙲, 🙳, 🙴, 🙵
усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога

Этымалёгія

Традыцыйна ў ангельскай мове пры вымаўленьні любая літара, якая таксама магла выкарыстоўвацца як слова сама па сабе (⟨a⟩, ⟨i⟩ і ⟨o⟩), мела прэфікс лацінскага выразу per se («сама па сабе»), напрыклад, «per se A»^[1][2][3]. Таксама была звычайнай практыкай дадаваць знак & у канцы альфабэту, гэта была 27-я літара, якая выстаўлялася як лацінскае et, ці пазьней па-ангельску — and. У выніку, альфабэт заканчваўся на «X, Y, Z, and per se and». Гэтая апошняя фраза звычайна замянялася на «ampersand», і гэты тэрмін увайшоў ва ўжытак ангельскае мовы ў 1837 годзе.

«Тэрмін ампэрсанд зьяўляецца скажэньнем and per se and, што літаральна азначае & сам па сабе. Сымбаль & паходзіць ад лігатуры ET альбо et, якая зьяўляецца лацінскім словам, якое пазначае „і“.»

— Джэфры Глейстэр, Glossary of the Book^[4]

Ужо сьцьвярджалася, што Андрэ-Мары Ампэр (André-Marie Ampère) выкарыстаў гэты сымбаль у сваіх шырока распаўсюджаных публікацыях і што людзі сталі называць новую форму «Ampère's and».

Гісторыя й выкарыстаньне

Ампэрсанд загалоўных літар на манэце 1 макута 1814, Партугальская Ангола.

Эвалюцыя знаку Ампэрсанда (&)

Сучасны ампэрсанд практычна ідэнтычны каралінскаму мінускулу. Курсіўны ампэрсанд справа першапачаткова зьяўляецца больш позьняй et-лигатурой

У сучаснасьці ампэрсанд выкарыстоўваецца ў мовах, дзе злучнік «і» («й») ёсьць дзьвюма й больш літарамі. У беларускай мове патрэбы выкарыстоўваць ⟨&⟩ няма, але выкарыстоўваць яго можна.

Ампэрсанд выкарыстоўваюць розныя кампаніі, напрыклад Johnson & Johnson, Dolce & Gabbana; яго выкарыстоўваюць у абрэвіятурах (ува ангельскай і інш. мовах): P&O («Peninsular and Oriental»).