Крожы

Кро́жы (лет. Kražiai) — мястэчка ў Летуве, на рацэ Кражанце. Цэнтар староства Кельменскага раёну Шавельскага павету. Насельніцтва на 2001 год — 784 чалавекі. Знаходзяцца за 17 км на ўсход ад Кельмаў, паміж Ворнямі і Расенамі.

Крожы
лет. Kražiai
Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьв. Панны Марыі
Герб Крожаў
Першыя згадкі:	1253
Краіна:	Летува
Павет:	Шавельскі
Раён:	Кельменскі
Вышыня:	142 м н. у. м.
Насельніцтва:	784 чал. (2001)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Паштовы індэкс:	LT-86026
Геаграфічныя каардынаты:	55°36′0″ пн. ш. 22°41′0″ у. д.
Крожы на мапе Летувы Крожы
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Крожы — даўняе магдэбурскае места, колішні галоўны адміністрацыйны цэнтар Жамойці.

Назва

Тапонім Крожы, магчыма, утварыўся ад назвы ракі Кражанты, але лінгвісты ня могуць патлумачыць такую трансфармацыю (скарачэньне) пачатковай назвы^[1]. Зь іншага боку, назву ракі Кражанты (відаць, праз брак адэкватнага тлумачэньня зь летувіскай мовы) спрабуюць выводзіць ад назвы мястэчка^[2].

Гісторыя

Першы пісьмовы ўспамін пра Крожы (Crase) датуецца 1253 годам; былі ў ліку розных зямельных уладаньняў, падараваных Міндоўгам Тэўтонскаму ордэну^[3]. З 1410 году зьяўляюцца зьвесткі пра Кроскую воласьць. Каля 1421 году тут заснавалі касьцёл.

З пачатку XV стагодзьдзя Крожамі валодалі Кезгайлы, у 1549 годзе Станіслаў Кезгайла тытуляваўся графам «на Крожах». З 1554 году — у валоданьні Завішаў і Шэметаў, з 1568 году — Радзівілаў.

У 1607 годзе жамойцкі біскуп М. Гедройц запрасіў у Крожы езуітаў. З 1608 году ў месьце працавала езуіцкая місія, а з 1618 году — калегіюм. Пры калегіюме дзейнічаў тэатар. У 1629—1742 гадох у Крожах месьцілася духоўная сэмінарыя Жамойкага біскупства.

У 1639 годзе тут заснавалі кляштар бэнэдыктынак, у 1758 годзе — дом марыявітак. У 1780 годзе атрымалі прывілей на таргі і кірмашы^[4]. На 1790 год тут было 160 двароў^[5].

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Крожы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі.

З 1918 году — у складзе Летувы.

Насельніцтва

• XIX стагодзьдзе: 1895 год — 3375 чал.^[6]; 1897 год — 1761 чал.
• XX стагодзьдзе: 1959 год — 998 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2001 год — 784 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

• Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьв. Панны Марыі (1757—1763) і кляштар бэнэдыктынак
• Калегіюм езуітаў (XVII ст.)

Страчаная спадчына

• Касьцёл езуітаў (захаваліся падмуркі)

Галерэя

• 
  Калегіюм езуітаў
• 
  Падмуркі езуіцкага касьцёла
• 
  Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, фрагмэнт
• 
  Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, інтэр’ер