Мурманск

Му́рманск (па-расейску: Мурманск) — горад у Расеі, цэнтар Мурманскай вобласьці, з 1985 году — горад-герой. Насельніцтва — 287 847 жыхароў (на 2020 год), гэта пакуль што найбуйнейшы горад у сьвеце на поўнач ад палярнага кругу. Адлегласьць ад Масквы 1967 км^[2]. Мурманск — вялікі порт на ўзьбярэжжы Баранцава мора, зімою не замярзае. Чыгуначная станцыя, аэрапорт. Праз горад праходзіць фэдэральная аўтамагістраль «Кола» (Санкт-Пецярбург — Петразаводзк — Мурманск — Барысаглебскі/мяжа з Нарвэгіяй)^[3]. Ад 1962 году ў Мурманску дзейнічаюць тралейбусы^[4].

Мурманск лац. Murmansk
рас. Мурманск
Па гадзіньнікавай стрэлцы зь верхняга левага кута: мэмарыял «Абаронцам Савецкага Запаляр'я ў гады Вялікай Айчыннай вайны», сквэр на плошчы Пяць кутоў і гатэльна-дзелавы цэнтар «Арктыка», мэмарыял «Маракам, якія загінулі ў мірны час», панарама Мурманска з заходняга берага Кольскай затокі, атамны ледакол «Ленін»
Герб Мурманску Сьцяг Мурманску
Дата заснаваньня:	4 кастрычніка 1916
Горад з:	1916
Былая назва:	Раманаў-на-Мурмане (да 1917)
Краіна:	Расея
Суб’ект фэдэрацыі:	Мурманская вобласьць
Кіраўнік:	Q135431138?
Плошча:	168,14 км²[1]
Вышыня:	51 м н. у. м.
Унутраны падзел:	3 акругі: Ленінская, Кастрычніцкая і Першамайская
Насельніцтва:	287 847 чал.
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	8152
Паштовы індэкс:	183000
Нумарны знак:	51
Геаграфічныя каардынаты:	68°58′0″ пн. ш. 33°5′0″ у. д.
Мурманск на мапе Расеі Мурманск
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.citymurmansk.ru/

Рыбная і рыбапепапрацоўчая прамысловасьць, суднабудаваньне і суднарамонт, будаўнічых матэрыялаў. Тралавы, селядцовы і прыёмна-транспартны флёты. Мурманск — першы пункт Паўночнага марскога шляху. База ледакольнага, у тым ліку атамнага флёту. У горадзе разьмешчаныя тры ВНУ. Абласны драматычны тэатр, абласная філярмонія^[5]. Краязнаўчы, ваенна-марскі і мастацкі музэй. Каля Мурманска — ваенна-марская база Гаджыева^[6].

У горадзе знаходзіцца аддзяленьне беларускай амбасады.

Гісторыя

Мурманская гавань

Заснаваны 21 верасьня 1916 году ў сувязі з стварэньнем марскога порту ў Кольскім заліве. У сакавіку 1918 — лютым 1920 году быў акупаваны войскамі Антанты і белагвардзейцамі. 7 сакавіка 1920 году ў Мурманск увайшлі часткі Чырвонай Арміі. З 1921 году — цэнтар Мурманскай губэрні, з 1927 году — Мурманскай акругі Ленінградзкай вобласьці, з 1938 году абласны цэнтар. У час Вялікай Айчыннай вайны Мурманскі порт сыграў вялікую ролю ў забесьпячэньні СССР і арміі, бо празь яго ішлі грузы, якія паступалі з краінаў-хаўрусьніц па барацьбе з нацысцкай Нямеччынай.

Эканоміка

Галоўныя галіны прамысловасьці — рыбная і рыбаперапрацоўчая, суднарамонтная, вытворчасьць будматэрыялаў.

Асобы

• Яўген Белаенка (1947—2006), беларускі траўматоляг-вынаходнік і акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
• Алена Беркава
• Сяргей Курохін, расейскі музы́ка
• Аляксандар Сурыкаў, расейскі дзяржаўны дзеяч

Гарады-сябры

Гарады-пабрацімы Мурманска^[7]

Горад	дата падпісаньня пагадненьня
Рованіемі	23 красавіка 1962
Люлеа	26 сакавіка 1972
Трумсё	10 ліпеня 1972
Вадсё	30 красавіка 1973
Джэксанвіль	14 ліпеня 1975
Гронінген	20 чэрвеня 1989
Шчэцін	8 красавіка 1993
Акюрэйры	14 кастрычіка 1994
Аланья	17 лютага 2014
Менск	21 жніўня 2014
Харбін	9 верасьня 2016

Геаграфія

Клімат

Кліматычныя зьвесткі для Мурманску
Паказьнік	Сту	Лют	Сак	Кра	Тра	Чэр	Ліп	Жні	Вер	Кас	Ліс	Сьн
Сярэдні максымум t, °C	−7,4	−7,6	−3,2	1,6	6,8	13,6	16,9	14,7	9,2	2,8	−2,4	−5,7
Сярэдняя t, °C	−10,6	−10,7	−6,3	−1,5	3,7	9,6	12,9	11,4	6,8	1,1	−4,8	−8,7
Сярэдні мінімум t, °C	−13,8	−13,8	−9,3	−4,5	0,6	5,7	9	8,2	4,5	−0,6	−7,1	−11,6
Норма ападкаў, мм	31	22	19	22	30	54	61	63	53	46	43	37
Крыніца: Климат: Мурманск // Climate-Data.org

Глядзіце таксама

• Аўтамагістраль Кола