Новая Каледонія

Но́вая Каледо́нія (па-француску: Nouvelle Calédonie) — француская залежная тэрыторыя ў заходняй частцы Ціхага акіяна ў Мэланэзіі. Знаходзіцца ў 1400 км на ўсход ад Аўстраліі і ў 1500 км на паўночны захад ад Новай Зэляндыі.

Новая Каледонія Nouvelle-Calédonie
Сьцяг Герб
Дзяржаўны гімн: «La Marseillaise»
Афіцыйная мова	француская
Сталіца	Нумэа
Найбуйнейшы горад	Нумэа
Форма кіраваньня прэзыдэнт мясцовы прэзыдэнт	залежная тэрыторыя Эмануэль Макрон Філіп Гамэс
Плошча  • агульная	154-е месца ў сьвеце 18 575 км²
Насельніцтва  • агульнае (2009)  • шчыльнасьць	178-е месца ў сьвеце 249 000 13/км²
СУП  • агульны (2007)  • на душу насельніцтва	Сьпіс краінаў паводле СУП $8,82 млрд $36 376
Валюта	Францускі ціхаакіянскі франк (CFP)
Часавы пас	UTC+11 (UTC+11)
Аўтамабільны знак	NCL
Дамэн верхняга ўзроўню	.nc
Тэлефонны код	+687
Мапа Новай Каледоніі

Гісторыя

Выспы былі заселеныя прыкладна 1500 гадоў да н. э. Прыкладна ў ХІ стагодзьдзі сюды прыбылі палінэзійцы і перамяшаліся зь мясцовым насельніцтвам. Новая Каледонія была адкрытая для эўрапейцаў ў 1774 годзе Джэймсам Кукам. Назва выспы мае паходжаньне ад старажытнай назвы Шатляндыі — Каледонія.

З 1853 году выспа перайшла пад францускае кіраваньне. З 1864 да 1894 году тут знаходзілася турэмнае паселішча, дзе адбывалі пакараньне камунары. Пад час Другой суьветнай вайны тут знаходзілася база саюзных войскаў.

З 1946 году выспы атрымалі статус заморскай тэрыторыі Францыі. У 1980-х гадах пачаўся рух за атрыманьне незалежнасьці выспаў. У 1998 годзе Новая Каледонія атрымала поўную ўнутраную аўтаномію. Цяпер яна мае сваіх прадстаўнікоў у францускім парлямэнце.

Палітыка

Геаграфія

У склад тэрыторыі ўваходзіць выспа Новая Каледонія разам зь невялікімі прылягаючымі выспамі. Агульная плошча галоўнай выспы складае 16,8 км², з насельніцтвам 179 тыс. чалавек.

Паверхня выспы Новая Каледонія гарыстая, самая высокая кропка ўздымаецца на 1628 м над узроўнем мора. Клімат трапічны, з выражанымі сэзонамі ападкаў. Колькасьць ападкаў вагаецца ад 1500 мм на навакольных выспах да 4000 мм у горных раёнах выспы Новая Каледонія.

Выспа новая Каледонія вельмі старажытная. Прыкладна 85 млн гадоў таму яна аддзялілася ад Аўстраліі, а 65 млн гадоў ад Новай Зэляндыі. Ізаляцыя ад іншых рэгіёнаў прывяла да таго, што на высьпе сфарміравалася ўнікальная экасыстэма, якая захавала шмат відаў жывёлаў і птушак якія не захаваліся ў іншых рэгіёнах.

Адміністрацыйны падзел

Новая Каледонія дзеліцца на 3 правінцыі, якія ў сваю чаргу дзеляцца на 33 раёны.

Правінцыі Новай Каледоніі гэта:

• Провінс Суд (Паўднёвая правінцыя), са сталіцай Нумэа
• Провінс Норд (Паўночная правінцыя), са сталіцай Канэ
• Провінс дес іль-Лоятэ (правінцыя выспаў Ляяльнасьці), са сталіцай Ліфоў

Эканоміка

На выспах новай Каледоніі знаходзяцца багатыя радовішчы нікелю (прыкладна 12% сусьветнай здабычы і ¼ сусьветных запасаў) і кобальту (8% сусьветнай здабычы). Аднак інтэнсіўная здабыча карысных выкапняў прывяла да пагаршэньня экалягічнага становішча на выспах.

Значную долю ў эканоміцы грае турызм (прыкладна 100 тыс. чалавек у год).

Дэмаграфія

Насельніцтва тэрыторыі складаецца з мэлянэзійцаў (42,5%), эўрапейцы (37,1%), палінэзійцаў (11,8%), азіяты (8,6%). Большасьць насельніцтва хрысьціяне (каталікі — 60%, пратэстанты — 30%), мусульмане складаюць каля 4% насельніцтва.

Вонкавыя спасылкі

• Вікіпэдыя мае партал «Аўстралія»