Рэйк’явік

Рэйк’я́вік (па-ісьляндзку: Reykjavík) — сталіца і найбуйнейшы горад Ісьляндыі. Насельніцтва складае 120 165 жыхароў (2008). З улікам гарадоў-спадарожнікаў колькасьць насельніцтва сягае да 200 000 чалавек, што складае каля 65% насельніцтва краіны. Горад разьмешчаны на паўднёвым-захадзе Ісьляндыі, зьяўляецца сэрцам культурнай, эканамічнай і дзяржаўнай дзейнасьці краіны. Лічыцца, што Рэйк’явік стаў першым сталым паселішчам у Ісьляндыі каля 870 году. Гэта адзін з самых чыстых і бясьпечных гарадоў у сьвеце^[1][2].

Рэйк’явік
ісьл. Reykjavík
Герб Рэйк’явіку Сьцяг Рэйк’явіку
Дата заснаваньня:	1786
Краіна:	Ісьляндыя
Мэр:	Ён Гнар
Плошча:	274,5 км²
Вышыня:	8 м н. у. м.
Насельніцтва (2008)
колькасьць:	120 165 чал.
шчыльнасьць:	437,76 чал./км²
Часавы пас:	UTC+0
Тэлефонны код:	5
Паштовы індэкс:	101–155
Геаграфічныя каардынаты:	64°8′51″ пн. ш. 21°56′6″ з. д.
Рэйк’явік на мапе Ісьляндыі Рэйк’явік
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
www.rvk.is

Гісторыя

Рэйк’явік у 1836 годзе

Ісьляндыя была заселеная нарвэскімі і кельцкімі імігрантамі на працягу канца IX і пачатку X стагодзьдзяў. У адпаведнасьці зь сярэднявечнай «Кнігай пра ўзяцьце зямлі» (па-ісьляндзку: Landnamabók), Інгальф Арнарсан, першы ісьляндзкі пасяленец, пабудаваў сваю фэрму на паўвострвве, дзе цяпер знаходзіцца Рэйк’явік.

Шмат стагодзьдзяў пасьля, каля сярэдзіны XIX стагодзьдзя, маленькі гарадок пачаў вырастаць побач з фэрмай Рэйк’явік дзякуючы каралеўскаму казначэю Скулі Магнусану, вядомаму як «бацька Рэйк’явіку», які заснаваў шарсьцяныя майстэрні ў Рэйк’явіку ў межах сваёй дзейнасьці па мадэрнізацыі ісьляндзкай эканомікі. Гэта паслужыла штуршком да пачатку разьвіцьця Рэйк’явіку як гораду. Статус гораду Рэйк’явік атрымаў у 1786 годзе.

Ісьляндзкі парламент альтынг (па-ісьляндзку: Alþingi) упершыню сабраўся ў 930 годзе на Палях тынга (Тынгвелір, па-ісьляндзку: Þingvellir) на паўднёвым захадзе Ісьляндыі. У 1798 годзе альтынг быў скасаваны, але ў 1845 годзе адноўлены ў Рэйк’явіку, дзе знаходзілася кіраўніцтва краіны і адміністрацыя. Калі Ісьляндыя дамаглася самакіраваньня, а потым і назалежнасьці ад Даніі, Рэйк’явік зрабіўся сталіцай краіны.

З паскарэньнем эканамічнага прагрэсу ў XX стагодзьдзі рос і Рэйк’явік, але асабліва хуткае разьвіцьцё ён атрымаў у другой палове XX стагодзьдзя.

Клімат

Нягледзячы на тое, што Рэйк’явік знаходзіцца на поўначы Атлянтыкі, клімат у горадзе больш мяккі, чым у многіх іншых мясцовасьцях, што знаходзяцца на такой самай шыраце. Сярэднюю тэмпэратуру ўзімку магчыма параўнаць з тэмпэратурай у Нью-Ёрку. Узімку ў сталіцы Ісьляндыі тэмпэратура рэдка апускаецца ніжэй за −10 °C. Усё гэта дзякуючы цёплай плыні Гальфстрыму.

Клімат субарктычны марскі, зіма мяккая, з адлігамі (сярэдняя тэмпэратура студзеня 0,4 °C) дзякуючы цёплым водам плыні Ірмінгера, лета прахалоднае (сярэдняя тэмпэратура ліпеня 11—12 °С). Колькасьць ападкаў складае 800 мм за год. Вада ў заліве зімой не замярзае. Характэрнымі зьяўляюцца частыя зьмены надвор’я.

Рост гарадзкога насельніцтва

1801	1860	1901	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1980	1985	1990	1995	2003	2006	2008
600	1450	6321	11 449	17 450	28 052	38 308	55 980	72 407	81 693	83 766	89 868	97 569	104 258	113 387	116 446	118 861

Музэі

Музэй культурнай спадчыны Ісьляндыі (Þjóðmenningarhús)

• Музэй культурнай спадчыны Ісьляндыі
• Нацыянальная галерэя Ісьляндыі
• Ісьляндзкі нацыянальны музэй
• Музэй К’ярваля
• Музэй Асмундара
• Музэй Эйнара Ёнсана
• Збор рукапісаў Арні-Магнусана
• Ісьляндзкі музэй фаласаў (заснаваны ў Рэйк’явіку, пасьля перамешчаны ў Хусавік)
• Нацыянальны парк Тынгвелір
• Рэйк'явіцкі музэй пад адкрытым небам

Тэатры

• Ісьляндскі нацыянальны тэатар

Адукацыя

• Ісьляндзкая акадэмія мастацтваў
• Ісьляндзкі ўнівэрсытэт адукацыі
• Унівэрсытэт Ісьляндыі
• Унівэрсытэт Рэйк’явік

У сталіцы знаходзіцца Нацыянальная бібліятэка Ісьляндыі.

Асобы

• Аляксандра Іварсдотыр — Міс Спорт Сусьвету на конкурсе Міс Сусьвету 2008 ў Ёганэсбургу
• Арнальдур Індрыдасан — дэтэктыўны пісьменьнік
• Б’ёрк — сьпявачка
• Балтасар Кармакур — ісьляндзкі рэжысэр
• Ёхана Вала Ёўнсдоцір — Міс Ісьляндыя 2007
• Гальдаўр Кільян Лякснэс — ісьляндзкі пісьменьнік, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі па літаратуры
• Эйнар Карасан — ісьляндзкі пісьменьнік
• Гурт Múm
• Ёўн Сігурдсан — ісьляндзкі навукоўца, лідэр нацыянальнага руху за незалежнасьць Ісьляндыі
• Халгрымур Хельгасан — ісьляндзкі пісьменьнік і мастак
• Хера Б'ёрк — ісьляндзкая сьпявачка

Выбітныя месцы Рэйк’явіку

Сымбаль гораду

Батанічны сад у Рэйк’явіку

Хальгрымскірк'я — лютэранская царква. Гады будаўніцтва: 1938—1986

Пэрліны

• Пэрлан
• У Рэйк’явіку знаходзіцца самы вялікі ў Ісьляндыі батанічны сад — Батанічны сад у Рэйк’явіку.
• Будынак ісьляндзкага парлямэнту (па-ісьляндзку: Alþingishúsið) — альтынга.
• Рэйк’явіцкі двор (па-ісьляндзку: Höfði): дом, у якім сустракаліся на саміце Рональд Рэйган і Міхаіл Гарбачоў у 1986 годзе.
• Катэдральны сабор Рэйк'явіка
• Гатэль «Борг»
• Нацыянальная і ўнівэрсытэцкая бібліятэка Ісьляндыі
• Геатэрмальны гарадок Хвэрагердзі
• Царква Скалхолт
• Рэйк’явіцкая ратуша (па-ісьляндзку: Ráðhús)
• Т’ёрнін (Tjörnin): возера ў Рэйк’явіку
• Ландакоцкірк'я: самы вялікі каталіцкі храм Ісьляндыі
• Вольная царква ў Рэйк'явіку
• Хатайгскірк'я
• Помнік Інгальфу Арнарсану

Партнэрскія гарады Рэйк’явіку

• Хэльсынкі (Фінляндыя)
• Кінгстан-апон-Гал (Вялікабрытанія)
• Капэнгаген (Данія)
• Нук (Грэнляндыя)
• Осьлё (Нарвэгія)
• Санкт-Пецярбург (Расея)
• Сіетл (ЗША)
• Стакгольм (Швэцыя)
• Торсгаўн (Фарэрскія выспы)
• Вільня (Летува)
• Вініпэг (Канада)