Строй

Строй — назва традыцыйнага комплексу беларускага народнага адзеньня на тэрыторыі Беларусі і прылеглых краін: Польшчы, Украіны і Расеі. Строі былі сфармаваныя й існавалі ў канцы XIX — сярэдзіне XX стагодзьдзяў.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Строй (неадназначнасьць).

Жыхары места Кобрынь. Каля 1916

Беларускія нацыянальныя строі

Беларускі нацыянальны касьцюм пачаў сваё фармаваньне ў часы Сярэднявечча, да XIV-XVI стагодзьдзяў займеў свае адрозныя рысы, а да XIX стагодзьдзя цалкам сфармаваўся^[1][2].

На тэрыторыі Беларусі вылучаюць зоны лякальных асаблівасьцяў традыцыйнага адзеньня ў тэхніцы выкананьня, у спосабе нашэньня дэталяў вопраткі, у характары арнаманту і да т. п. Такія мясцовыя адмены касьцюму і вызначаюцца тэрмінам «строй»^[3]. Пры вылучэньні асобнага строю ўлічваюць супольнасьць паўсядзённае і сьвяточнае вопраткі, верхняй адзежы, абутку, галаўных убораў і ўпрыгажэньняў. Унутры строю адрозьніваюць мужчынскі і жаночы касьцюмы.

Дасьледнікі вылучаюць болей за 30 строяў^[3]. Асноўныя зь іх^[4]:

• Амсьціслаўска-Клімавіцкі строй^[2]
• Брагінскі строй^[5] — тэрыторыя Ўсходняга Палесься, пераважна паўднёва-ўсходнія раёны Гомельскай вобласьці;
• Буда-Кашалёўскі строй^[6] — Падняпроўе, пераважна Буда-Кашалёўскі, Гомельскі, Рэчыцкі раёны
• Быхаўскі строй^[2]
• Ваўкавыска-Камянецкі строй^[7] — Панямоньне: Ваўкавыскі, Пружанскі і Камянецкі раёны;
• Вялейскі строй — Цэнтральная Беларусь: паўночны захад Менскай і паўночны ўсход Гарадзенскай абласьцей;
• Давыд-Гарадоцка-Тураўскі строй — усход Заходняга Палесься: Тураў, Давыд-Гарадок і Столін;
• Дамачаўскі строй^[8] — Заходняе Палесьсе: Дамачава, паўднёвы захад Берасьцейскага і Маларыцкага раёнаў (уздоўж ракі Буг), на тэрыторыі Польшчы (ваколіца г. Владава) і ў паўднёва-заходніх раёнах Валынскай вобласьці;
• Дзісенскі строй — Падзьвіньне: Пастаўскі, Шаркоўшчынскі, Мёрскі, Глыбоцкі раёны Віцебскай вобласьці
• Дубровенскі строй^[9] — Падняпроўе (паўднёвы сход Віцебскай вобласьці, часткова Смаленшчына);
• Калінкавіцкі строй^[10] — Усходняе Палесьсе: Калінкавіцкі, Сьветлагорскі, Жлобінскі раёны;
• Капыльска-Клецкі строй^[11] — Цэнтральная Беларусь: Капыльскі, Клецкі, Узьдзенскі, Нясьвіскі;
• Кобрынскі строй^[12] — Жабінкаўскі і Кобрынскі раёны;
• Краснапольскі строй^[13] — Падняпроўе: Краснапольскі, Касьцюковіцкі, Клімавіцкі, Хоцімскі, Чачэрскі, Чэрыкаўскі раёны;
• Лепельскі строй — Падзьвіньне: Лепельскі, Ушацкі, Чашніцкі раёны;
• Лунінецкі строй^[14][15]
• Ляхавіцкі строй — Цэнтральная Беларусь: Ляхавіцкі, Нясьвіскі, Клецкі раёны;
• Магілёўскі строй — Падняпроўе: Магілёўскі, Быхаўскі, Шклоўскі, Прапойскі, Рагачоўскі раёны;
• Маларыцкі строй — Заходняе Палесьсе: Маларыцкі і поўдзень Кобрынскага раёну;
• Мастоўскі строй — Панямоньне: Мастоўскі, Шчучынскі, Зэльвенскі раёны;
• Мотальскі строй^[16] — Заходняе Палесьсе: невялікая тэрыторыя Іванаўскага раёну (в. Моталь, в. Цішкавічы, в. Асаўніца);
• Наваградзкі строй — Панямоньне: Наваградзкі, Карэліцкі, Слонімскі, Лідзкі раёны;
• Неглюбскі строй — Падняпроўе: Веткаўскі, поўдзень Краснагорскага і паўднёвы захад Новазыбкаўскага раёнаў Бранскай вобласьці Расеі;
• Пінска-Івацэвіцкі строй^[17] — Заходняе Палесьсе: Бярозаўскі, Ганцавіцкі, Драгічынскі, Івацэвіцкі і Пінскі раёны;
• Пухавіцкі строй — Цэнтральная Беларусь між Слуцкам і Асіповічамі па берагох ракі Пціч;
• Расонскі строй^[2]
• Слуцкі строй — Цэнтральная Беларусь: г. Слуцак і вакольныя вёскі.
• Смаленскі строй^[2][18][19]
• Турава-Мазырскі строй^[2]

Глядзіце таксама

• Беларускі народны строй