Флярыян Ждановіч

Флярыя́н Па́ўлавіч Ждано́віч (1884; Менск, цяпер Беларусь — 1937, Менск) — адзін з заснавальнікаў прафэсійнага тэатру, актор, рэжысэр і грамадзкі дзяяч. Псэўданімы: Алесь Крэсік, Іван Карась. Брат Антона Ждановіча.

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Ждановіч.

Флярыян Ждановіч лац. Flaryjan Ždanovič
Род дзейнасьці	Актор, рэжысэр
Дата нараджэньня	16 (28) кастрычніка 1884
Месца нараджэньня	Менск, Паўночна-Заходні край, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	22 кастрычніка 1937(1937-10-22) (52 гады)
Месца сьмерці	Менск, Беларуская ССР, СССР
Грамадзянства	СССР
Занятак	перакладнік, актор, тэатральны рэжысэр
Месца працы	Першае таварыства беларускае драмы і камэдыі Нацыянальны акадэмічны тэатар імя Янкі Купалы
Бацька	Павал Ігнатавіч Ждановіч
Маці	Кацярына Антонаўна Ждановіч
Жонка	1) Пралеска, 2) Гелена (дзяв. Маеўская)
Дзеці	Двое: дачка Ірына Ждановіч(be) (1906—1994)
Флярыян Ждановіч у Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў Менску ў сям’і службоўца банка. Быў першынцам з 6 дзяцей. Скончыў Менскую рэальную вучэльню. У 1902 годзе скончыў Варшаўскую драматычную школу. Працаваў акторам у польскіх тэатрах Беларусі. У 1907 г. вярнуўся ў Менск, дзе выступаў у тэатральнай трупе пры польскім спартовым таварыстве «Сокал» зь вершамі Янкі Купалы і Якуба Коласа. Далучыўся да беларускага культурніцкага руху. 15 жніўня 1913 у Радашкавічах адбылася прэм’ера знакамітай п’есы «Паўлінка». Ставіў спэктакль Менскі драматычны гурток, якім кіраваў Флярыян Ждановіч, а сярод гледачоў быў і сам аўтар — Янка Купала. Падрыхтаваў мастацкую праграму «Беларускі кірмаш». Арганізаваў драматычны гурток, які пасьля паказу ў вёсцы Старое Сяло пад Менскам спэктакля «Па рэвізіі» М. Крапіўніцкага быў забаронены ўладамі. Каб пазьбегнуць арышту, выехаў у Крым, дзе выступаў на рускай сцэне.

Да Лютаўскай рэвалюцыі 1917 працаваў у Менскай гарадзкой думе. У 1917 мастацкі кіраўнік Першага таварыства драмы і камэдыі ў Менску. У складаных умовах нямецкай і польскай акупацыі ствараў беларускі нацыянальны тэатар^[1]. У 1919 г. паставіў у Вільні п’есу Янкі Купалы «Раскіданае гняздо»^[2]. У 1920 быў мастацкім кіраўніком Першага беларускага таварыства драмы й камэдыі. 14 верасьня 1920 пад яго кіраўніцтвам у Менску адкрыўся Беларускі дзяржаўны тэатр (БДТ-1; цяпер Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Я. Купалы). Адначасова ў Наркамаце асьветы БССР курыраваў беларускія тэатры, быў рэжысэрам Беларускага савецкага тэатру, ставіў спэктаклі ў БДТ-3. З 1922 у акторскім складзе БДТ-1.

Ждановіч зрабіў шмат першых пастановак клясыкі беларускае драматургіі — Купалы, Коласа, Аляхновіча, Галубка, Каганца. Ён сам перакладаў на беларускую творы польскай, расейскай і ўкраінскай клясыкі.

У 1929 г. пакінуў Беларусь. У 1930 г. пераехаў зь сям’ёй у Саратаў (Расейская СФСР), дзе ўладкаваўся рэжысэрам-пэдагогам тэатральнай вучэльні^[3]. 18 ліпеня 1930 году яго арыштавалі па справе «Саюзу вызваленьня Беларусі» й прысудзілі да 5 гадоў ссылкі, якую ён адбываў на Беламорканале. Але й пасьля яму не далі вярнуцца ў Беларусь.

8 ліпеня 1937 году Ждановіча арыштавалі ізноў і незаконна выраклі на расстрэл^[4]. Рэабілітаваны ў 1956.

Бібліяграфія

• Беларускі тэатр. // Беларускі шлях : газэта. — 1918, 14 ліпеня. — № 89. — С. 2.
• Тэатр і мастацтва. // Беларусь : газэта. — 1920, 6 студзеня. — № 4 (60). — С. 4.
• С. П. Флёрыян Ждановіч. // Беларускае жыцьцё : газэта. — 1920, 11 сакавіка. — № 6 (28). — С. 6.
• С. П. Рамуальд Жукоўскі. // Беларускае жыцьцё : газэта. — 1920, 11 сакавіка. — № 6 (28). — С. 6.