Альфрэд Нобэль

Альфрэ́д Бэ́рнгард Но́бэль (па-швэдзку: Alfred Bernhard Nobel  Sv-Alfred Nobel.ogg ) (21 кастрычніка 1833, Стакгольм — 10 сьнежня 1896, Сан-Рэма (Італія)) — швэдзкі хімік, інжынэр, вынаходнік дынаміту, фундатар Нобэлеўскай прэміі. За ўвесь час свайго жыцьця Альфрэд Нобэль атрымаў 355 патэнтаў за свае вынаходніцтвы.

Альфрэд Нобэль
Alfred Bernhard Nobel
Дата нараджэньня	21 кастрычніка 1833
Месца нараджэньня	Стакгольм
Дата сьмерці	10 сьнежня 1896
Месца сьмерці	Сан-Рэма, Італія
Прычына сьмерці	кровазьліцьцё ў мозаг[d]
Месца пахаваньня	Паўночныя могілкі[1][2][3]
Занятак	хімік, прамысловец, філянтроп, фатограф, weapons manufacturer, інжынэр, навуковец, вынаходнік
Навуковая сфэра	хімік, інжынэр, вынаходнік дынаміту
Сябра ў	Швэдзкая каралеўская акадэмія навук
Бацька	Эмануэль Нобэль[d][4]
Маці	Каралін Андрыета Альсель[d][4]
Узнагароды	Ордэн Ганаровага легіёну Нацыянальная Заля славы вынаходнікаў[d] (1998) Мэдаль Джона Фрыца[d] (1910)
Подпіс
Альфрэд Нобэль у Вікісховішчы

Біяграфія

Альфрэд Нобэль быў трэцім сынам Эмануэля Нобэля (1801—1872). У раньнім дзяцінстве пераехаў зь сям’ёй ў Санкт-Пецярбург, дзе Эмануэль пачаў працу па распрацоўцы тарпэдаў. У 1859 годзе гэтым стаў займацца ягоны другі сын, Людвіг Эмануэль Нобэль (1831—1888). Альфрэд, які быў вымушаны вярнуцца ў Швэцыю з бацькам пасьля банкруцтва сямейнай справы, прысьвяціў сябе вывучэньню выбуховых рэчываў, асабліва бясьпечнай вытворчасьці і выкарыстоўваньню нітрагліцарыну.

На заводзе, які належаў сям’і Нобэля, было некалькі выбухаў, у адным зь якіх 3 верасьня 1864 загінуў малодшы брат Нобэля Эміль і яшчэ 5 рабочых.

Дзейнасьць Альфрэда Нобэля ў якасьці драматурга — адзін з малавядомых фактаў яго біяграфіі. Яго адзіная п’еса, «Нэмэзыда», 4-актавая трагедыя ў прозе аб Бэатрысе Чэнчы, была выдадзена, калі ён паміраў, і увесь тыраж, акрамя трох экзэмпляраў быў зьнішчаны адразу пасьля яго сьмерці, таму што п’еса была аб’яўлена скандальнай і блюзьнерскай. Першае ацалелае выданьне (дзьвюхмоўнае, на швэдзкай і эспэранта) было апублікаванае ў Швэцыі ў 2003.

Альфрэд Нобэль пахаваны на Паўночных могілках у Стакгольме (Сольне).