Залаты мяч

«Залаты мяч» (па-француску: Ballon d'or) — футбольная ўзнагарода, заснаваная францускім футбольным журналам «France Football». У 2010—2015 гадах узнагарода ўручалася сумесна зь ФІФА^[1][2].

Узнагароду атрымлівае найлепшы гулец футбольнага сэзону ў Эўропе. Каб атрымаць узнагароду гулец мусіць выступаць за клюб, што грае пад юрысдыкцыяй УЭФА. Да 1995 году гулец мусіў мець грамадзянства адной з краінаў, што ўваходзяць у УЭФА. Уладальніка ўзнагародны вызначае галасаваньне журналістаў газэт з кожнай краіны-ўдзельніцы УЭФА.

Уладальнікі «Залатога мяча»

• 1956: Стэнлі Мэт’юз — (Блэкпул)
• 1957: Альфрэда Ды Стэфана — (Рэал Мадрыд)
• 1958: Раймон Капа — (Рэал Мадрыд)
• 1959: Альфрэда Ды Стэфана — (Рэал Мадрыд)
• 1960: Люіс Суарэз — (Барсэлёна)
• 1961: Амар Сіворы — (Ювэнтус Турын)
• 1962: Ёжаф Масапуст — (Дукла Прага)
• 1963: Леў Яшын — (Дынама Масква)
• 1964: Дэніс Лоў — (Манчэстэр Юнайтэд)
• 1965: Эўсэбію — (Бэнфіка Лісабон)
• 1966: Бобі Чарлтан — (Манчэстэр Юнайтэд)
• 1967: Фларыян Альбэрт — (Фэрэнцвараш Будапэшт)
• 1968: Джордж Бэст — (Манчэстэр Юнайтэд)
• 1969: Джаньні Рывэра — (Мілян)
• 1970: Герд Мюлер — (Баварыя Мюнхэн)
• 1971: Ёган Кройф — (Аякс Амстэрдам)
• 1972: Франц Бэкенбаўэр — (Баварыя Мюнхэн)
• 1973: Ёган Кройф — (Аякс Амстэрдам)
• 1974: Ёган Кройф — (Аякс Амстэрдам)
• 1975: Алег Блахін — (Дынама Кіеў)
• 1976: Франц Бэкенбаўэр — (Баварыя Мюнхэн)
• 1977: Алан Сымансэн — (Барусія Мёнхэнглядбах)
• 1978: Кевін Кіган — (Гамбург)
• 1979: Кевін Кіган — (Гамбург)
• 1980: Карл-Гайнц Румэніге — (Баварыя Мюнхэн)
• 1981: Карл-Гайнц Румэніге — (Баварыя Мюнхэн)
• 1982: Паолё Росі — (Ювэнтус Турын)
• 1983: Мішэль Плятыні — (Ювэнтус Турын)
• 1984: Мішэль Плятыні — (Ювэнтус Турын)
• 1985: Мішэль Плятыні — (Ювэнтус Турын)
• 1986: Ігар Бяланаў — (Дынама Кіеў)
• 1987: Руўд Гуліт — (Мілян)
• 1988: Марка ван Бастэн — (Мілян)
• 1989: Марка ван Бастэн — (Мілян)
• 1990: Лётар Матэўс — (Інтэр Мілян)
• 1991: Жан-П’ер Папэн — (Алімпік Марсэль)
• 1992: Марка ван Бастэн — (Мілян)
• 1993: Рабэрта Баджа — (Ювэнтус Турын)
• 1994: Хрысто Стоічкаў — (Барсэлёна)
• 1995: Джордж Вэа — (Мілян)
• 1996: Матыяс Замэр — (Барусія Дортмунд)
• 1997: Раналда — (Інтэр Мілян)
• 1998: Зынэдын Зыдан — (Ювэнтус Турын)
• 1999: Рывалда — (Барсэлёна)
• 2000: Луіш Фігу — (Рэал Мадрыд)
• 2001: Майкл Оўэн — (Лівэрпул)
• 2002: Раналда — (Рэал Мадрыд)
• 2003: Павел Нэдвэд — (Ювэнтус Турын)
• 2004: Андрэй Шаўчэнка — (Мілян)
• 2005: Раналдыньню — (Барсэлёна)
• 2006: Фабіё Канавара — (Ювэнтус Турын/Рэал Мадрыд)
• 2007: Кака — (Мілян)
• 2008: Крыштыяну Раналду — (Манчэстэр Юнайтэд)
• 2009: Ліянэль Мэсі — (Барсэлёна)
• 2010: Ліянэль Мэсі — (Барсэлёна)
• 2011: Ліянэль Мэсі — (Барсэлёна)
• 2012: Ліянэль Мэсі — (Барсэлёна)
• 2013: Крыштыяну Раналду — (Рэал Мадрыд)
• 2014: Крыштыяну Раналду — (Рэал Мадрыд)
• 2015: Ліянэль Мэсі — (Барсэлёна)
• 2016: Крыштыяну Раналду — (Рэал Мадрыд)
• 2017: Крыштыяну Раналду — (Рэал Мадрыд)
• 2018: Лука Модрыч — (Рэал Мадрыд)
• 2019: Ліянэль Мэсі — (Барсэлёна)
• 2021: Ліянэль Мэсі — (Пары Сэн-Жэрмэн)
• 2022: Карым Бэнзэма — (Рэал Мадрыд)

Незаслужана забытыя

У канцы 1950-х гадоў адным з найлепшых футбалістаў быў нападнік мадрыдзкага «Рэалу» Фэранц Пушкаш, былы гулец зборнай Вугоршчыны, які эміграваў з краіны пасьля вугорскага паўстаньня 1956 году. За яго прынцыпова не падавалі галасы прадстаўнікі сацыялістычных краін, у выніку чаго Пушкаш так ні разу і не атрымаў «Залаты мяч».

Дадатковыя зьвесткі

Да 1995 году ўзнагарода ўручалася толькі футбалістам, выступоўцам за зборныя эўрапейскіх краін. У першы ж год, калі правіламі было дазволенае высоўваць на прыз неэўрапейскіх футбалістаў, выступоўцаў за эўрапейскія клюбы, «Залаты мяч» атрымаў футбаліст з Афрыкі — Джордж Вэа.

Больш за ўсё ў гісторыі ўзнагароджаньняў «Залатым мячом» узнагароджваліся гульцы атакавальнага плану, чыя прыгожая гульня больш за ўсё прыцягвае, і захоплівае ўвагу гледачоў. За ўсю гісторыю ўзнагароджаньня больш за ўсё ўзнагароды ганараваліся нападнікі — 31 гулец, што складае 62% ад агульнага ліку ўзнагароджаных, паўабаронцы — 14 (28%), абаронцы — 4 (8%), і адзіны чалавек, які ганараваўся зьваньня найлепшага гульца «старога сьвету», які гуляў на брамавай пазыцыі — Леў Яшын, які атрымаў «Залаты мяч» у 1963 годзе.