Старая Беліца (Віцебская вобласьць)

Стара́я Бе́ліца^[1] — вёска ў Сеньненскім раёне Віцебскай вобласьці. Старая Беліца ўваходзіць у склад Беліцкага сельсавету. Разьмешчаная прыкладна за 20 кілямэтраў ад райцэнтру Сянно.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Старая Беліца.

Старая Беліца
трансьліт. Staraja Bielica
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Віцебская
Раён:	Сеньненскі
Сельсавет:	Беліцкі
Вышыня:	222 м н. у. м.
Насельніцтва:	170 чал. (2010)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2135
Паштовы індэкс:	211110
Нумарны знак:	2
Геаграфічныя каардынаты:	54°41′54.7″ пн. ш. 29°38′2.5″ у. д.
Старая Беліца на мапе Беларусі ± Старая Беліца Старая Беліца

Гісторыя

Згадваецца ў 1674 годзе як сяло, цэнтр маёнтку ў Аршанскім павеце Вялікага Княства Літоўскага^[2]. 31 кастрычніка 2012 году цэнтар Беліцкага сельсавету перанесены з Старой Беліцы ў вёску Полымя^[3].

Насельніцтва

• 2010 год — 170 чалавек
• 1999 год — 281 чалавек

Архітэктурныя помнікі

• Гаспадарчы двор Сьвяцкіх (год пабудовы — XIX стагодзьдзе, будаўнічы матэрыял — цэгла, бутавы камень)
• Сядзібна-паркавы комплекс Сьвяцкіх (год пабудовы — 1850, сучасны стан — захаваліся руіны сядзібнага дома, гаспадарчых пабудоваў, парк)

Сядзібна-паркавы комплекс Сьвяцкіх

Сядзіба ў Старой Беліцы, пабудаваная Карлам Сьвяцкім у канцы XIX стагодзьдзя, зьяўляецца помнікам архітэктуры позьняга клясыцызму. Панскі дом нагадваў фэадальны замак, а кожная цаглінка будынка была адзначаны манаграмай «К. С.» — Карл Сьвяцкі. Зь імем гэтага прадстаўніка старадаўняга роду зьвязаная легенда аб скарбе Напалеона: нібы Карл знайшоў золата і каштоўнасьці агульнай вагай амаль 800 пудаў, якія, пакідаючы Маскву, францускі імпэратар утапіў у Стаялым або, як яго яшчэ завуць, Семлеўскім возеры.

Пасьля Кастрычніцкай рэвалюцыі ў панскім доме разьмяшчаўся сельскагаспадарчы тэхнікум, падчас Вялікай Айчыннай тамака была нямецкая жаўнерня, а пасьля вайны дом адводзілі то пад школу, то пад Дом культуры, то пад бібліятэку. А ў гаспадарчых пабудовах сядзібы быў сьпіртзавод саўгасу «Полымя».

У дваранскім гнязьдзе Сьвяцкіх у 1903—1904 гадах працаваў прыганятым і пачаў сваю творчую дзейнасьць Іван Луцэвіч — будучы клясык беларускай літаратуры Янка Купала. Напярэдадні 90-годзьдзя са дня нараджэньня паэта на будынку сядзібы была ўсталяваная мэмарыяльная дошка. У 1976 годзе сядзіба ў Старой Беліцы была прынятая пад дзяржаўную абарону — выканкам Віцебскага абласнага савету дэпутатаў улучыў яе ў «Збор помнікаў БССР. Віцебская вобласьць». Кіраўніцтва саўгасу «Полымя» выступіла з ініцыятывай правесьці рэканструкцыю помніка архітэктуры, у якім жыў знакаміты паэт. Але з-за адсутнасьці фінансавых сродкаў рамонт будынка ажыцьцёўлены ня быў, а мэмарыяльную дошку з згадваньнем імя Янкі Купалы з будынка сядзібы зьнялі і зьмясьцілі на захоўваньне ў мясцовы сельсавет.

29 сакавіка 2009 году паміж Сеньненскім райвыканкамам і замежным таварыствам з абмежаванай адказнасьцю «БелФ’ючэрс» (Латвія) быў падпісаны пратакол аб намерах адрадзіць сядзібна-паркавы комплекс дваран Сьвяцкіх і стварыць тамака культурна-дзелавы цэнтар. Ад адной зь некалі найпрыгажэйшых у Беларусі сядзіб захаваліся толькі разваліны панскага дому з васьмікутнай вежай і зарослы, часткова высечаны парк. Плянуецца, што былая сядзіба будзе адноўленая з максымальным набліжэньнем да арыгіналу. На месцы цяперашніх руін зьявіцца сучасны культурна-дзелавы цэнтар з гасьцінічным комплексам і зонай адпачынку — кафэ, саўнай, паляўнічай хаткай. Вышукальніцкія працы павінны пачацца ў красавіку, адмыслоўцы Полацкага дзяржаўнага ўнівэрсытэту правядуць ацэнку тэхнічнага стану захаваных частак сядзібы для азначэньня аб’ёму будаўнічых працаў і выдаткаў на рэканструкцыю. Затым да працы прыступяць латвійскія архітэктары.^[4]